فی تحقیق القول فی علم المعصومین (مقاله)
فی تحقیق القول فی علم المعصومین(ع) عنوان مقاله‌ای است که به بررسی کیفیت علم امام به ویژه علم معصومین(ع) می‌پردازد.این مقاله توسط زین العابدین گلپایگانی به زبان عربی نوشته شده و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم به چاپ رسیده است.[۱]
| فی تحقیق القول فی علم المعصومین(ع) | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | زین العابدین گلپایگانی |
| موضوع | علم، علم الامام |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | علم امام |
| وابسته به | دانشگاه ادیان و مذاهب |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۸ |
چکیده مقاله
مؤلف سخن خود را با طرح چند پرسش که از او شده است آغاز می‌کند که این پرسش‌ها یکی درباره عمومیت علم امام و باورمندی به آن است، دیگری دربارۀ حاضر و ناظر بودن امام پس از مرگ و اینکه آیا منکر حضور و نظارت امام منکر ضروری مذهب هست یا نه؟ سپس در پاسخ به این سؤال‌ها به سخن علامه مجلسی استناد می‌کند که می‌گوید: «به تظافر علمای امامیه و برخی از احادیث عمومیت علم پیامبر و امام به اثبات رسیده است».
نویسنده تأکید می‌کند که علم امام علم اعطایی از خداوند متعال به آنهاست و آنان مأذون من عندالله هستند، استقلالی در این زمینه ندارند، او در ادامه آیات و روایات عدیده‌ای را شاهد بر قول خود ارائه می‌کند و از دلائل عقلی نیز بر اثبات عمومیت علم پیامبر و امام شواهدی را ذکر می‌کند، آنگاه می‌گوید: بین امام علی(ع) و پیامبر و سایر ائمه(ع) فرقی نیست. همانطور که پیامبر آگاه به همه قرآن است امام نیز چنین است؛ زیرا علم هر چیز در قرآن کریم موجود است و خداوند قرآن را به پیامبر و پیامبر به وصی خود و وصی به وصی بعد از خود منتقل می‌کند؛ پس هر کس که از ظاهر و باطن قرآن مطلع باشد، نمی‌تواند چیزی را نداند. وی همچنین اشاره می‌کند به اینکه وقتی گفته می‌شود علم ائمه(ع) به جمیع اشیاء بالفعل است؛ یعنی علوم نزد آنها محفوظ و به احوال آن علوم التفات دارند. اگرچه گاهی به علت استقراق در عبادت ملتفت نیستند. آنگاه به تبیین نوع التفات ائمه(ع) و شبهات پیرامون آن و پاسخ آنها می‌پردازد. سپس با ذکر حدیث « أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌ بَابُهَا» از آن استفاده عمومیت می‌کند وارد مباحثی مفصل در باره مقامات تکلیفی و تکوینی پیامبر و امام می‌شود که هیچ کس به درجه آنها نمی‌رسد حتی اگر بخواهد با جعل روایاتی مانند روایت فوق خود را مشابه آنها به شمار آورد، در ذیل همین بحث در ده عنوان، نکات با اهمیتی درباره علم پیامبر و امام(ع) ایراد می‌کند؛ دربارۀ کیفیت علم خداوند به ذات خویش و به اشیاء و کیفیت علم نبی و امام سخن می‌گوید، دربارۀ کیفیت حضور و نظارت نبی و امام توضیحاتی می‌دهد و علت عدم استفاده آنان از علوم خویش در بعضی موارد را تذکر می‌دهد»[۲].
فهرست مقاله
این مقاله فاقد فهرست می‌باشد.
دربارهٔ پدیدآورنده
آیت‌الله زین العابدین گلپایگانی (متولد ۱۲۱۸ گلپایگان؛ متوفای ۱۲۸۹ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد تقی اصفهانی، علی کاشف الغطا، محمد حسین اصفهانی و محمد حسن نجفی به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس، چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «علم امام»، «فی تحقیق القول فی علم المعصومین»، «روح الإیمان»، «الأنوار القدسیة»، «صلاة المسافر»، «صلاة الجمعة»، «شرح دره» و «شرح اسماء قدسية»برخی از این آثار است[۳].