فطحیه در کلام اسلامی
فطحیه، پیروان عبدالله افطح، فرزند امام صادق (ع) هستند که او را مهدی موعود می‌دانند و قائل بودند پس از شهادت امام صادق (ع) او امام است.
مقدمه
پیروان عبدالله افطح، فرزند امام صادق (ع) فطحیه نام دارند و او را مهدی موعود می‌دانند. پس از شهادت امام صادق (ع) گروهی از شیعیان از آن رو که عبدالله افطح فرزند ارشد امام صادق (ع) بود و دعوی امامت کرد، بدو گرویدند[۱]. "عبدالله افطح" چون سر یا دو پایش پهن بود، از این‌رو او را افطح و پیروانش را "افطحیه" یا "فطحیه" می‌نامند[۲]. فطحیه به حدیثی از امام صادق (ع) تمسک جستند که بنابر آن، امام باید فرزند ارشد امام پیشین باشد[۳].
اعتقادات فطحیه
فطحیه معتقد بودند چون امام از دنیا می‌رود، امام بعدی او را غسل می‌دهد و بر او نماز می‌گزارد و او را در قبر می‌نهد و انگشتری‌اش را به وراثت می‌برد[۴].[۵]
دلایل منقرض شدن فطحیه
فرقه فطحیه به دلایل متعدد بقا نیافت و پس از مدتی از میان رفت؛ از جمله آنکه:
- به اعتقادات عبدالله، کژی‌ها و ناراستی‌هایی راه یافته بود. او به باورهای حشویه و مرجئه گرایش داشت و امام صادق (ع) نیز از این امر آگاه بود[۶].
- عبدالله از دانشِ بایسته امامت بی‌نصیب بود و از این رو، روایتی درباره حلال و حرام از او روایت نکرده‌اند. چون پیروانش چیزی از او می‌پرسیدند، درمی‌ماند و پاسخ نمی‌داد[۷].
- عبدالله پس از پدر، بیش از هفتاد روز زنده نماند. او فرزند ذکوری نیز نداشت. این عوامل موجب گشت تا برخی شیعیان از همان آغاز، امامت او را برنتابند و نپذیرند. برخی دیگر از شیعیان نیز پس از مرگ عبدالله از عقیده خویش برگشتند و به امامت حضرت موسی بن جعفر (ع) گرویدند[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ فرهنگ فرق اسلامی، ۶۵.
- ↑ مهدی موعود، علی دوانی، ص ۴۳۱.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۳۶۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۴.
- ↑ الملل والنحل، ۱/ ۱۶۷.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۳۶۰.
- ↑ مصنفات الشیخ المفید، ۱۱/ جزء ۲/ ۲۱۰.
- ↑ فرق الشیعه، ۸۸.
- ↑ فرق و مذاهب کلامی، ۶۷.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۳۶۰.