عقد اخوت در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Bahmani (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

مقدمه

طبق آیه ﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ[۱] جامعه اسلامی ـ شامل تمامی طوایف، قبایل و اقوام ـ بر پایه مفهوم اخوت بنا شده است. با اصل اخوت اسلامی که در برگیرنده تمامی مناسبات اجتماعی در جامعه اسلامی است؛ رابطه متقابل رهبر و مردم، رابطه خیرخواهی بوده و تفاوت در مسؤولیت، باعث تفرقه نخواهد شد. سیرۀ پیامبر(ص) با اصحاب[۲] و علی(ع) با مردم ـ از جمله مردم انبار ـ[۳] گواه روشنی بر این سخن است. ملل عرب، بر اثر جنگ‌های داخلی، به صورت ملّتی متخاصم و پراکنده در آمده بودند[۴] (نظیر دو قبیله اوس و خزرج). پیامبر(ص) پس از هجرت به مدینه، برای حفظ آرامش منطقه اسلام، با خواندن عقد اخوت[۵] میان مهاجر و انصار، این مشکل اساسی را حل نمود. عقد اخوت در آغاز، دو به دو انجام می‌شد؛ چنانکه عثمان با عبدالرحمان بن عوف، طلحه با زبیر، ابوبکر با عمر و پیامبر(ص) با علی(ع)، با این روش عقد اخوت بسته‌اند[۶]؛ اما با نزول آیه اخوت، برادری عمومی میان مسلمانان برقرار گردید[۷].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. «جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰.
  2. السیرة النبویه، ج۲، ص۴۱۲؛ سنن النبی، ص۶۳.
  3. نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۷.
  4. روضه کافی، ص۲۴۶؛ مغازی، ج۲، ص۸۳۶؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۷، ص۲۸۱.
  5. «تَآخَوْا فِي اللهِ أَخَوَيْنِ أَخَوَيْنِ». ر.ک: بحار الانوار، ج۳۸، ص۳۳۶؛ طبقات ابن سعد، ج۱، ص۲۳۸.
  6. سیره ابن هشام، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۰.
  7. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۲۴.