اشعب بن ام‌حمیده

مقدمه

نام او را به اختلاف «اشعب» و «شعیب» گفته‌اند^[۱] و کنیه‌اش را «ابوعلاء» یا «ابواسحاق»، مولای عثمان بن عفان، یا مولای سعید بن عاصی، یا مولای عبدالله بن زبیر یا مولای فاطمه بنت حسین گفته‌اند^[۲]. «شعیب»، تصحیف «اشعب» است. برخی او را به پدرش (اشعب بن جبیر) نسبت داده‌اند^[۳]، ولی به «ام‌حمیده»، یعنی مادرش شناخته شده است^[۴]. شهرت وی به طامع بود ^[۵]، و ابن حجر^[۶] طماع گفته که احتمال تصحیف در آن هست. ابن حجر^[۷] در بخش چهارم کتابش (توهمات) از او یاد کرده است. برخی اشعب را دو نفر دانسته‌اند: یکی به نام «اشعب الطامع» مولای عثمان، و دیگری به نام «اشعب بن جبیر»، اما در واقع آن دو، یک نفر هستند^[۸].

ذهبی در تجرید^[۹] و ابن حجر^[۱۰] به نقل از مغلطای گویند: اشعب در سال نهم هجری به دنیا آمده است. از این رو، ابن حجر باید در قسم دوم (اطفال) در کتابش از او یاد می‌کرد، ولی نامی از او نبرده است. حتی برخی تولد او را در زمان عثمان دانسته‌اند^[۱۱]. در این صورت، وی تابعی است. عبیدة بن اشعب از پدر و جدش نقل کرده است که مادرش (اشعب)، کنیز ابوسفیان بن حرب بود و میمونه، ام المؤمنین آن کنیز را گرفت. وقتی رسول خدا با میمونه ازدواج کرد، کنیز همراه او، به خانه آن حضرت آمد. از این نظر، مادر او را جزء همسران رسول خدا (ص) شمرده‌اند^[۱۲]. گرچه برخی مادر اشعب را «جعده» (ام جلنجدج)^[۱۳] کنیز اسماء دختر ابی بکر دانسته‌اند^[۱۴]. گویند: اشعب فردی آوازه‌خوان بود^[۱۵]. وی با واسطه، از جمله از طریق عبدالله بن جعفر از رسول خدا (ص) روایت نقل کرده است^[۱۶]. مرگ وی را به سال ۱۵۴ هجری گفته‌اند^[۱۷]^[۱۸]

منابع

مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اشعب بن ام‌حمیده»، دانشنامه سیره نبوی ج۲

پانویس

↑ خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۴۱؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۵۰؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱.
↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۴؛ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن حجر، لسان، ج۱، ص۴۵۰.
↑ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷.
↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۳؛ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷؛ ذهبی، سیر، ج۷، ص۶۶؛ تجرید، ج۱، ص۲۳.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷.
↑ ذهبی، ج۱، ص۲۳.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ ذهبی، میزان، ج۱، ص۲۵۹؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۴.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.
↑ خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱.
↑ ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۳.
↑ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷ و ۱۴۸؛ ذهبی، تجرید، ج۱، ص۲۳.
↑ ذهبی، سیر، ج۷، ص۶۸؛ ذهبی، تاریخ، حوادث سال‌های ۱۴۱-۱۶۰ هجری، ص۳۷۷.
↑ مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اشعب بن ام‌حمیده»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۸۸.

[1] خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱؛ ابن ماکولا، ج۷، ص۴۱؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۵۰؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[2] خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱.

[3] ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۴؛ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن حجر، لسان، ج۱، ص۴۵۰.

[4] ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷.

[5] ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۳؛ ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷؛ ذهبی، سیر، ج۷، ص۶۶؛ تجرید، ج۱، ص۲۳.

[6] ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[7] ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[8] ابن ماکولا، ج۱، ص۹۰؛ ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷.

[9] ذهبی، ج۱، ص۲۳.

[10] ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[11] ذهبی، میزان، ج۱، ص۲۵۹؛ ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[12] ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۴.

[13] ابن حجر، ج۱، ص۳۷۷.

[14] خطیب بغدادی، ج۷، ص۴۱.

[15] ابوالفرج اصفهانی، ج۱۹، ص۱۴۳.

[16] ابن عساکر، ج۹، ص۱۴۷ و ۱۴۸؛ ذهبی، تجرید، ج۱، ص۲۳.

[17] ذهبی، سیر، ج۷، ص۶۸؛ ذهبی، تاریخ، حوادث سال‌های ۱۴۱-۱۶۰ هجری، ص۳۷۷.

[18] مرادی‌نسب، حسین، مقاله «اشعب بن ام‌حمیده»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۸۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]