ازرق بن عقبة بن ازرق ثقفی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

کنیه‌اش ابوعقبه و غلام کلده ثقفی یا حارث بن کلده ثقیفی است[۱]. ازرق، رومی بود و شغل او آهنگری[۲]. بلاذری[۳] گوید: ازرق با سمیه، مادر عمار ازدواج کرد و پس از جدایی، یاسر با سمیه ازدواج نمود، ولی ابن قتیبه[۴] و ابن سعد[۵] گویند: ازرق پس از یاسر با سمیه ازدواج کرد و از این رو سلمة بن ازرق برادر مادری عمار است. افزون بر اینکه سمیه و یاسر با هم شهید شدند، ابن عبدالبر[۶] این مطلب را از ابن قتیبه و ابن سعد غلطی فاحش می‌شمارد و تصریح می‌کند که ازرق با سمیه، مادر زیاد بن ابیه ازدواج کرد. شگفتی این است که ابن عساکر[۷]، مزی[۸]، ذهبی[۹] و دیگران بدون اندک ایرادی به نقل ابن سعد و ابن قتیبه، مطلب آنان را نقل کرده و از آن گذشته‌اند.

رسول خدا (ص) هنگام محاصره طائف، اعلام کرد هر غلامی که از قلعه بیرون آید و خود را تسلیم کند، آزاد است. نزدیک به ده نفر که ازرق از جمله آنان بود بیرون آمدند و مسلمان شدند و پیامبر آزادشان کرد[۱۰] و ازرق را به خالد بن سعید بن عاص داد تا در حمایت او باشد. از این رو، ازرق حلیف امویان شد و از آنان زن گرفت و به آنان دختر داد[۱۱]. برخی تصور کرده‌اند ازرق جد خوارج ازارقه است، ولی این صحیح نیست؛ چراکه آنان به ابونافع بن ازرق حنفی منسوب‌اند[۱۲][۱۳]

منابع

پانویس

  1. ابن قتیبه، ص۲۵۶؛ ابن سعد، ج۳، ص۴۶۷.
  2. ابن حجر، ج۱، ص۱۹۹.
  3. بلاذری، ج۱، ص۴۶۸؛ ابن حجر، ج۱، ص۱۹۹.
  4. ابن قتیبه، ص۲۵۶.
  5. ابن سعد، ج۳، ص۲۴۷.
  6. ابن عبدالبر، ج۴، ص۴۱۹.
  7. ابن عساکر، ج۴۳، ص۳۵۴ و ۳۵۷.
  8. مزی، ج۲۱، ص۲۱۶ و ۲۱۸.
  9. ذهبی، ج۱، ص۴۰۷.
  10. واقدی، ج۲، ص۹۳۱ و ۹۳۲؛ ابن قتیبه، ص۲۵۶؛ ابن سعد، ج۳، ص۴۶۷.
  11. واقدی، ج۲، ص۹۳۱ و ۹۳۲.
  12. بلاذری، ج۱، ص۴۶۸.
  13. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ازرق بن عقبة بن ازرق ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۳۱.