ابومالک قرظی

مقدمه

نام او را عبدالله بن سام^[۱] گفته‌اند. او از قبیله کنده (مقر این قبیله حضرموت است) یمن و از علمای یهود بود^[۲] که از یمن به مدینه آمد و با زنی از بنی قریظه ازدواج کرد و به قرظی نامدار شد^[۳]. وی هم پیمان انصار بود^[۴]. ابن حجر می‌گوید ^[۵]: یهودیت در یمن گسترش داشت؛ از این رو ابومالک با آنان ازدواج کرد. ثعلبه پسر ابو مالک نیز با دختر شعیه قرظی ازدواج کرد و با آنان هم پیمان شد؛ از این‌رو، به او نیز قرظی گفته‌اند^[۶] ابومالک محضر رسول خدا (ص) را درک کرد و مسلمان شد^[۷]. ابن حجر^[۸] نیز او را در قسم اول - صحابه - آورده است. عمر بن خطاب از او درباره ویژگی‌های رسول خدا (ص) در تورات پرسید و ابومالک گفت: صفات آن حضرت در کتاب بنی هارون که قابل تغییر نیست چنین آمده است: نام او احمد و از فرزندان اسماعیل (ع) است که به دین حنفیه که دین ابراهیم (ع) است ظهور می‌کند و هنگام شستشو ازار می‌پوشد. او آخرین فرستاده و پیامبر خداست. عمر به هنگام فراخوانی لشکر، ابومالک را نیز فراخواند که این، نشان دهنده اهمیت او در بین لشکر است^[۹]. او اخبار دیگری نیز از کتاب یهود مبنی بر خلقت زمین، بهشت و جهنم و جزای روز قیامت نقل کرده^[۱۰] با این اخبار به او منسوب شده است. فرزندش ثعلبه از طریق او از رسول خدا (ص) روایت دارد^[۱۱]. تاریخ درگذشت وی معلوم نیست، اما برخی در شرح حال ثعلبه فرزند ابومالک گفته‌اند: پدر ثعلبه در غزوه بنی قریظه کشته شد و ثعلبه نیز از اسیرانی بود که بلوغ ایشان وارسی گردید^[۱۲] که اگر این قول درست باشد، روایت پیش گفته وی با عمر درست نخواهد بود. به نظر می‌رسد قول به کشته شدن ابومالک در غزوه بنی قریظه درست نباشد؛ زیرا اولاً: کشته شدن ابومالک در این غزوه با تردید "كانه قُتل في بني قريظه" نقل شده است. ثانیاً: ثعلبه چندین روایت از طریق پدرش از رسول خدا (ص) نقل کرده است^[۱۳]. افزون بر اینکه ماجرای دیدار او با عمر بن خطاب نیز نقل شد. بنابراین، او دست کم تا خلافت عمر زنده بوده است.^[۱۴]

جستارهای وابسته

ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (فرزند)
کنده (قبیله)
زهری بن ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (نواده)
ابن الهاد بن ثعلبة بن ابی‌مالک قرظی (نواده)
محمد بن رفاعة بن ثعلبه (نواده)

منابع

محمدی، رمضان، مقاله «ابومالک قرظی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱

پانویس

↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
↑ ابن حبان، ج۴، ص۹۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
↑ ابن سعد، ج۵، ص۵۸؛ ابن حجر، فتح، ج۶، ص۵۹.
↑ فتح، ج۶، ص۵۹.
↑ ابن حبان، ج۴، ص۹۸.
↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۹؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۹.
↑ الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.
↑ یاقوت حموی، ج۵، ص۱۶۷.
↑ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۲۴.
↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۳؛ همو، فتح، ج۶، ص۵۹.
↑ ابن اثیر، ج۱، ص۵۲۳؛ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۳۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.
↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابومالک قرظی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۶-۴۹۷.

[1] ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.

[2] ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.

[3] ابن حبان، ج۴، ص۹۸؛ ابن اثیر، ج۶، ص۲۶۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.

[4] ابن سعد، ج۵، ص۵۸؛ ابن حجر، فتح، ج۶، ص۵۹.

[5] فتح، ج۶، ص۵۹.

[6] ابن حبان، ج۴، ص۹۸.

[7] ابونعیم، ج۶، ص۳۰۰۹؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۹.

[8] الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.

[9] ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۹۶.

[10] یاقوت حموی، ج۵، ص۱۶۷.

[11] ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۲۴.

[12] ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۳؛ همو، فتح، ج۶، ص۵۹.

[13] ابن اثیر، ج۱، ص۵۲۳؛ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۴۳۷؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۲۲.

[14] محمدی، رمضان، مقاله «ابومالک قرظی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۹۶-۴۹۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]