احمد بن فضل بلخی
احمد بن فضل بلخی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن فضل بلخی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
احمد بن الفضل البلخی[۱] تنها در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب عیون أخبار الرضا(ع) آمده است:
«و فی عیون الأخبار: حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ النَّسَوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبُو الْفَضْلِ الْبَلْخِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي خَالُ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ الْبَلْخِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) قَالَ: بَيْنَمَا أَنَا أَمْشِي مَعَ النَّبِيِّ(ص) فِي بَعْضِ طُرُقَاتِ الْمَدِينَةِ إِذْ لَقِيَنَا شَيْخٌ طَوِيلٌ كَثُّ اللِّحْيَةِ بَعِيدُ مَا بَيْنَ الْمَنْكِبَيْنِ فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ(ص) وَ رَحَّبَ بِهِ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيَّ فَقَالَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَابِعَ الْخُلَفَاءِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ أَ لَيْسَ كَذَلِكَ هُوَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ(ص) بَلَى ثُمَّ مَضَى فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا هَذَا الَّذِي قَالَ لِي هَذَا الشَّيْخُ وَ تَصْدِيقُكَ لَهُ قَالَ أَنْتَ كَذَلِكَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ فِي كِتَابِهِ ﴿إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً﴾[۲] وَ الْخَلِيفَةُ الْمَجْعُولُ فِيهَا آدَمُ(ع) وَ قَالَ ﴿يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ﴾[۳] فَهُوَ الثَّانِي وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ حِكَايَةً عَنْ مُوسَى حِينَ قَالَ لِهَارُونَ(ع) ﴿اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ﴾[۴] فَهُوَ هَارُونُ إِذَا اسْتَخْلَفَهُ مُوسَى(ع) فِي قَوْمِهِ فَهُوَ الثَّالِثُ وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَّ ﴿وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ﴾[۵] فَكُنْتَ أَنْتَ الْمُبَلِّغَ عَنِ اللَّهِ وَ عَنْ رَسُولِهِ وَ أَنْتَ وَصِيِّي وَ وَزِيرِي وَ قَاضِي دَيْنِي وَ الْمُؤَدِّي عَنِّي وَ أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي فَأَنْتَ رَابِعُ الْخُلَفَاءِ كَمَا سَلَّمَ عَلَيْكَ الشَّيْخُ أَ وَ لَا تَدْرِي مَنْ هُوَ قُلْتُ لَا قَالَ ذَاكَ أَخُوكَ الْخَضِرُ(ع) فَاعْلَمْ»[۶].[۷]
شرح حال راوی
نام راوی در منبع اصلی[۸] و تفسیر نور الثقلین[۹] و بحارالأنوار[۱۰] «احمد بن ابوالفضل بلخی»، و در تفسیر البرهان، «احمد بن فضیل[۱۱]» ثبت گردیده است و هیچکدام از این عناوین، در مصادر روایی و رجالی ذکر نشده است؛ بدان جهت از راویان مجهول و یا مُهمل به شمار می‌آید.[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۹۹، ش۱۳۴۸.
- ↑ «می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم» سوره بقره، آیه ۳۰.
- ↑ «ای داوود! ما تو را در زمین خلیفه (خویش) کرده‌ایم پس میان مردم به درستی داوری کن» سوره ص، آیه ۲۶.
- ↑ «در میان قوم من جانشین من شو و به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.
- ↑ «و (این) اعلامی از سوی خداوند و پیامبر او در روز حجّ اکبر به مردم است که خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند پس اگر توبه کنید برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید بدانید که شما خداوند را به ستوه نمی‌توانید آورد و کافران را به عذابی دردناک نوید ده!» سوره توبه، آیه ۳.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۲۲، به نقل از: عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۹ - ۱۰، ح۲۳.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۴۶۱-۴۶۲.
- ↑ ر.ک: عیون أخبار الرضا(ع)، ج۲، ص۹ - ۱۰، ح۲۳.
- ↑ ر.ک: تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۴۸، ح۷۳.
- ↑ ر.ک: بحارالأنوار، ج۳۶، ص۴۱۷، ح۲.
- ↑ ر.ک: البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۷۳۵، ح۴۴۳۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۴۶۲.