اعتزال در خانواده

کناره‌گیری در محیط خانواده

بدرفتاری خانوادگی می‌تواند به صورت کناره‌گیری مرد یا زن از یکدیگر و وقت نگذاشتن برای هم و برای فرزندان جلوه کند، که بی‌گمان این بدرفتاری عوارض و پیامدهای ناگواری برای همسران و فرزندان دارد. امیرمؤمنان علی(ع) درباره این نوع خشونت و ستم به همسر و خانواده فرموده است: «عَذَابُ‏ الْقَبْرِ يَكُونُ‏ مِن... عَزَبِ الرَّجُلِ عَنْ أَهْلِهِ»^[۱].

پیامبر اکرم(ص) پیروان خود را سخت پرهیز می‌داد که در زندگی مشترک به سوی کناره‌گیری از یکدیگر و وقت نگذاشتن برای هم میل کنند، هرچند که این کار از باب دینداری و زهدورزی باشد، چنان‌که وقتی عثمان بن مظعون نزد رسول خدا(ص) از تصمیم خود بر کناره‌گیری از همسرش به منظور زهد ورزیدن و پارسایی نمودن سخن گفت، آن حضرت، این فهم غلط را تصحیح کرد و رفتار خود را برای او بیان نمود تا عثمان بن مظعون بداند که با چه معیاری باید زیست نمود، و فرمود: « أَ لَیْسَ لَکَ فِيَّ‏ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ؟»^[۲].

در خبری آمده است که همسر عثمان بن مظعون نزد همسران رسول خدا(ص) رفت و آنان او را افسرده و بدظاهر و ژولیده دیدند. پرسیدند: “تو را چه می‌شود؟ در قریش کسی به ثروتمندی شوهر تو نیست؟ ” او پاسخ داد: “ما در زندگی خانوادگی بهره‌ای از او نداریم، که او شب را تا به صبح عبادت مشغول است و روز را هم به روزه می‌گذراند”. چون پیامبر(ص) آمد، همسرانش ماجرا را برای آن حضرت بیان کردند. رسول خدا(ص) عثمان بن مظعون را دیدار کرد و به او فرمود: “أما لک بی‌أسوة؟ ” مگر من برای تو الگو و سرمشق نیستم؟ گفت: “پدر و مادرم فدای تو باد، چه پیش‌آمده است؟ ” فرمود: “روزها را روزه می‌گیری و شب‌ها را نماز می‌گزاری؟ ” گفت:”آری چنین می‌کنم”. فرمود: «لَا تَفْعَلْ! إِنَّ لِعَيْنِكَ عَلَيْكَ حَقًّا، وإِنَّ لِجَسَدِكَ عَلَيْكَ حَقًّا، وإِنَّ لأِهْلِكَ عَلَيْكَ حَقًّا، فَصَلِّ وَنَمْ، وصُمْ وأَفْطِرْ»^[۳].

پس از این گفتگو، همسر عثمان بن مظعون نزد همسران پیامبر(ص) رفت درحالی‌که خوش‌رو و خوش‌بو و سرزنده و سرحال بود. گفتند: “چه خبر است؟ ” گفت: “آنچه همه مردم از آن بهره‌مندند به ما هم رسید”^[۴].

رسول خدا(ص) در آموزه‌های مکرر مردان و زنان را از خشونت رفتاری در لباس کناره‌گیری و وقت‌ناگذاری برای یکدیگر پرهیز می‌داد و بر روابط لطیف و وقت‌گذاری برای هم تأکید می‌نمود^[۵].

منابع

دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌، سیره نبوی ج۴

پانویس

↑ «عذاب قبر ناشی می‌شود از دوری کردن مرد از خانواده و انس نداشتن با همسرش». علل الشرایع، ج۱، ص۳۰۹، وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۸۷، بحارالانوار، ج۶، ص۲۲، ج۷۵، ص۲۶۵، ج۸۰، ص۱۶۷؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲، ص۱۸۱.
↑ «مگر من برای تو الگو و سرمشقی پسندیده نیستم؟» الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹۴.
↑ .چنین مکن که برای چشمت بر تو حقّی است، و برای جسمت بر تو حقی است، و برای همسرت بر تو حقی است. نماز بگزار و روزه بگیر و هم بخواب و هم افطار کن.
↑ الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹۵.
↑ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌، سیره نبوی ج۴، ص۳۶۶.

[1] «عذاب قبر ناشی می‌شود از دوری کردن مرد از خانواده و انس نداشتن با همسرش». علل الشرایع، ج۱، ص۳۰۹، وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۸۷، بحارالانوار، ج۶، ص۲۲، ج۷۵، ص۲۶۵، ج۸۰، ص۱۶۷؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲، ص۱۸۱.

[2] «مگر من برای تو الگو و سرمشقی پسندیده نیستم؟» الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹۴.

[3] .چنین مکن که برای چشمت بر تو حقّی است، و برای جسمت بر تو حقی است، و برای همسرت بر تو حقی است. نماز بگزار و روزه بگیر و هم بخواب و هم افطار کن.

[4] الطبقات الکبری، ج۳، ص۳۹۵.

[5] دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌، سیره نبوی ج۴، ص۳۶۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]