بحث:علم لدنی در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش)

استخراج پاسخ:

زهرةالسادات میرترابی حسینی

در پایان نامه: علم لدنی در قرآن و حدیث

معناشناسی «لدن» در لغت لدن، به معنی عند (قُرب و نزدیکیِ) و ظرف زمانی و مکانی غیر متمکّن است. البته اخص از آن بوده و بر مکان نزدیک دلالت دارد. و برخلاف «عند» فقط در «حضور» استعمال می‌شود (ر.ک، همان، ص 739، مادۀ «لدن» و جمعی از نویسندگان، المعجم الوسیط، پیشین، ج 2، ص 822، مادۀ «لدن».) صاحب «تأویل مشکل القرآن» ضمن آنکه این واژه را به معنیِ «عند» دانسته می‌نویسد: گاهی نون «لدن» حذف می‌شود(ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتیبه، تأویل مشکل القرآن، با شرح سید احمد صقر، چاپ دوم، قاهره، دارالتراث 1393ه‍ - 1973 م، ص 563.).

«لَدی» نیز لغت دیگری است که با «لدن» هم معنی می‌باشد مانند این آیه شریفه که: « وَأَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَى الْبَابِ»

(...)

تعریف علم لدنی

در متون اسلامی، کلمات عرفا، لسان دانشمندان و حتّی آثار ادبا و شعرا، از علم و دانشی نام برده شده که آموختنی نیست و از راه تعلیم و تعلّم به‌دست نمی‌آید. هر یک از منابع مذکور، در قالب تعابیر گوناگون توجه خود را به این ویژگی معطوف داشته و از آن، در تعریف علم لدنی، بهره‌ جسته‌اند، که به چند نمونه اشاره می‌نماییم.

1- علم لدنی، عبارت است از علمی ربّانی، که از طریق الهام، به صاحبش می‌رسد(جمعی از نویسندگان، معجم الوسیط، پیشین، ج 2، ماده «لدن»، ص 822: «علم لدنّی: علم ربّانی یصل لصاحبه عن طریق الإلهام.»).

2- علم و دانش بر دو گونه است. یکی به مطالعه و آزمایش و تجربۀ تو، دیگر به پاکی وجدان و صفای ذهن –اولی را دانش دریافته‌ای و دوّمی را دانش معنوی و لدنّی گویند. (عباس شوشتری (مهرین)، فرهنگ کامل لغات قرآن، با تصحیح عزیز الله کاسب، چاپ سوم، انتشارات گنجینه، 1374، ص 300.)

3- علم لدنی علمی است که اهل قرب را به تعلیم الهی و تفهیم ربّانی معلوم و مفهوم شود نه دلایل عقلی و شواهد نقلی. چنانکه کلام قدیم در حقّ خضر(ع) گفت: «و علمنه من لدنا علما» و فرق میان علم الیقین و علم لدنی آن است که علم الیقین ادراک نور ذات و صفات الهی است و علم لدنی، ادراک معانی و کلمات از حقّ، بی‌واسطۀ بشر، و آن بر 3 قسم است؛ وحی، الهام، فراست .(عزالدین محمود بن علی کاشانی، پیشین، ص 76.)

4- حصول بعضی از [علم غیب] مر انسان را اگر به تعلیم و الهی بود، آن را علم لدنی خوانند و آن به چند وجه تواند بود: وحی، مناجات، الهام، فراست، جذب و ریاضت .(شمس الدین محمد بن محمود آملی، «نفائس الفنون فی عرایس الفنون» قسم اول کتاب، دست نویس، به تاریخ ششم رجب المرجب 1309 ق، ص 186.)

5- غزالی در بیان حقیقت نبوّت و ولایت می‌نویسد: ... نبوت و ولایت یکی از درجات شرف دل آدمی است، و حاصل آن سه خاصیّت است... سوم آنکه از علوم که خلق را به تعلیم حاصل شود، وی را بی‌تعلّم از باطن خویش حاصل می‌شود. و چون روا باشد که کسی زیرک و صافی دل باشد، بعضی از علم‌ها بخاطر خویش بجای آرد بی‌تعلّم، روا باشد که کسی صافی‌تر و قوی‌تر باشد، همۀ علم‌ها یا بیشتر آن، یا بسیاری از آن از خود بشناسد و آن را علم لدنّی گویند چنانکه حق تعالی گفت: «و علمنه من لدنا علما» .(زین الدین ابو حامد محمد غزالی طوسی، «کیمیای سعادت»، ج 1، با تصحیح احمد آرام، چاپ اول مکرّر، انتشارات گنجینه و نشر محمد، تابستان 1370، ص27.)

6- هر کلمه‌ای که در اثر مواظبت به عبادت، بدون تعلّم –بلکهبه طریق کشف و الهام- در قب ظاهر شود، علم لدنی است.... پس در علم لدنی بابی از علم، بدون سببِ شناخته شده‌ای از خارج، در قلب گشوده می‌شود .(پاورقی نور علیشاه، رسالۀ اسرار القلوب [چاپ شده در مجموعۀ رسائل عوارف المعارف، گردآوری علی اکبر نوری‌زاده]، شیراز، کتابخانۀ احمدی، ص 13 [مطابق با ص 241 مجموعۀ رسائل عوارف المعارف]: «حقیقة العلم اللدنی و حصوله بالتصرّف تقوی کل کلمۀ تظهر فی القلب بالمواظبة علی العبادة من غیر تعلم فهو بطریق الکشف و الإیهاء.... فالعلم اللدنّی هو الذی ینفتح فی سرّ القلب من غیر سببِ مألوف من الخارج.»)

نظری بر مجموع آنچه تاکنون در رابطه با «علم لدنی» -اعمّ از آراء مفسرین، تعاریف و ...- ارائه شد، تقریباً ما را در دستیابی به تعریف نسبتاً جامعی از این علم به نقطۀ روشنی می‌رساند. در این تعریف «علم لدنی» افاضۀ بی‌واسطۀ دانش، از ناحیۀ خداوند به برخی از بندگان شایسته» است. هر یک از مؤلفه‌های این تعریف، ابعاد خصوصیات و ویژگی‌های «علم لدنی» را تبیین می‌نماید. یعنی واژۀ

ص63الی65

پاسخ اول

http://www.islamquest.net/fa/archive/question/id23394

پاسخ دیگر

http://www.maaref.porsemani.ir//content/%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%D9%8A

پاسخ دیگر

علم لدنّى، علمى است که هیچ واسطه اى میان متعلّم و معلّم نیست. «لدن»؛ یعنى، نزد و حضور. اگر علمى با وساطت، حاصل شود، علم لدنّى نخواهد بود. اگر علمى از معلم صادر شود و به یک واسطه یا بیشتر، به شاگرد برسد؛ شاگرد آن علم را «نزد» معلم فرا نگرفته است و به آن علم لدنّى نمی‌گویند. اما اگر شاگرد از حضور خود معلم، علمى را فرا گرفت، آن علم را لدنّى می‌نامند. از آنجا که «انسان کامل»، هیچ واسطه اى میان او و حضرت حق تعالى وجود ندارد، از علم، لدنّى بهره مند خواهد بود و هیچ واسطه اى میان او و خداى سبحان در این تعلیم و تعلم وجود ندارد. (...) بخش مهمى از علوم امامان علیهم السلام از این گونه است. البته چنین دانشى با وحى رسالى به پیامبر صلى الله علیه و آله از جهاتى تفاوت دارد که تفصیل آن در اینجا میسور نیست.

منبع: راسخون ( http://rasekhoon.net/faq/show/772072/ )

پاسخ دیگر

http://fa.imamatpedia.com/wiki/حبل_متین_شناخت_ارکان_دین_ج۱_(کتاب)

قسمتی در باره علم افاضی دارد (کتاب دارای پی دی اف است)

پاسخ دیگر

http://mortezamotahari.com/fa/bookview.html?BookId=408&BookArticleID=130258

پاسخ دیگر

http://fa.imamatpedia.com/wiki/دلایل_عقلی_و_نقلی_علم_غیب_امامان_معصوم_(مقاله)

در قسمت "علم افاضی" پاسخ استخراج شود

پاسخ دیگر

http://fa.imamatpedia.com/wiki/علم_لدنی_(مقاله)

از کل مقاله برای تمامی پرسش ها پاسخ استخراج شود