بررسی نسبت انكار نبوت و الحاد به محمد بن زكریای رازی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی نسبت انکار نبوت و الحاد به اعتقادات دینی محمد بن زکریای رازی می‌پردازد. این مقاله ۲۹ صفحه‌ای به قلم حوران اکبرزاده و نیره کاظمی نگاشته شده و در دوفصلنامه تأملات فلسفی (شماره ۱۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۳) منتشر گشته است.[۱]
چکیده مقاله
نویسنده در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسد: «محمد بن زکریای رازی فیلسوف قرن چهارم هجری (۳۱۳ ه.ق)، یکی از اندیشمندان بزرگ ایران و جهان اسلام بشمار می‌رود اما برخی از مخالفین، وی را متهم به الحاد کرده و اعتقادات دینی او را مورد خدشه قرار داده‌اند. در پژوهش حاضر برآنیم تا به تحلیل و بررسی دو پرسش در این‌باره بپردازیم: آیا حقیقتاً محمد‌بن‌زکریا منکر نبوت بوده است یا خیر؟ مخالفین چه دلایل منطقی بر مدعای خود ارائه داده‌اند؟ در مقام ارزیابی باید گفت: دلایلی از جمله باور وی به تناسخ و قدمای خمسه؛ تأکید زیاد وی بر استقلال عقل؛ و نگارش دو کتاب به نام‌های مخاریق الأنبیاء و نقض الادیان در زمینه انکار نبوت توسط مخالفین مطرح شده است؛ اما در دیگر سو قرائنی وجود دارد که دلایل مخالفین را مخدوش کرده و یا حداقل مورد تردید قرار داده است».
نویسنده در ادامه می‌نویسد: «از جمله استناد نگارش دو کتاب مذکور به وی نامشخص و بدون دلیل است زیرا متن آن دو موجود نیست و در میان مورخین و فهرست‌نویسان تنها برخی اندک قائل به نگارش آنها توسط محمد‌بن‌زکریا شده‌اند؛ شواهد دیگری از قبیل احترام امرای مسلمان به محمد‌بن‌زکریا؛ نگارش کتاب‌هایی در زمینه امامت و معاد می‌تواند او را از این نسبت‌ها مبرا سازد. همچنین عبارت‌هایی در بعضی از آثار او به چشم می‌خورد که نشانگر باور او به پیامبر اسلام و کتابش قرآن کریم است. در نهایت پس از تحلیل و بررسی ادله هر دو دسته می‌توان گفت که ظاهراً محمد‌بن‌زکریای‌رازی با داشتن افکار و اندیشه‌هایی جدید و بعضاً متفاوت از جریان‌های فکری زمانش مورد قضاوت‌های نابجا و نادرست برخی جریان‌های فکری افراطی مانند اسماعیلیه قرار گرفته است.»[۲]
