بسر بن سفیان خزاعی
بسر بن سفیان خزاعی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بسر بن سفیان خزاعی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
وی از تیره «قُمَیر بن حُبشیه»، از «سَلول بن کعب»، از قبیله خزاعه[۱] بود که بدین سبب به او «کعبی»[۲]، «قمیری»[۳] و خزاعی[۴] گفته‌اند. نام وی را «بِشر»[۵] نیز آورده‌اند، اما ابن بشکوال[۶] او را «بُسر» دانسته و همین درست است. به نظر می‌رسد ابن حزم[۷] که نام پدرش را صفوان گفته، اشتباه کرده باشد؛ چون هیچ یک از منابع، نام پدرش را صفوان نگفته‌اند. وی را در شمار اصحابی آورده‌اند که در مکه سکونت گزید[۸]. در منابع دیگر، او را شاعر [۹] و از شرفا دانسته‌اند و گفته‌اند رسول خدا a برای او نامه نوشت و به اسلام دعوتش کرد[۱۰].
وی در سال ششم اسلام آورد[۱۱] و در صلح حدیبیه حاضر بود و مسئولیت داشت. براساس گزارش واقدی[۱۲]، هنگامی که رسول خدا a خواب دید وارد کعبه شده، سر تراشیده و در عرفه وقوف کرده است، اصحاب را برای انجام عمره فراخواند و چون آنان آماده حرکت شدند، بسر بن سفیان چند روز مانده از شوال برای دیدار و عرض سلام خدمت رسول خدا a رسید. چون وی قصد داشت به سوی خانواده‌اش بازگردد، آن حضرت به او فرمود: «شتاب مکن و همراه ما بیا که ما قصد انجام عمره داریم». بُسر در مدینه ماند و رسول خدا a به او فرمود تا برای ایشان قربانی خریداری کند. بُسر قربانی‌ها را خرید و به ذی جذر[۱۳] فرستاد و هنگام خروج از مدینه، آنان را بازگرداند[۱۴] تا همراه سپاه به مکه ببرند. پس از این، بُسر از سوی رسول خدا a مأموریت یافت برای کسب اخبار از قریش پیش از کاروان حرکت کند[۱۵]. بُسر رفت و وارد مکه شد و سخنان قریش را شنید و بازگشت و در «غدیر ذات اشطاط»[۱۶] که پس از عسفان قرار دارد، رسول خدا a را ملاقات کرد. آن حضرت از قریش پرسید و بُسر از آمادگی آنان برای جلوگیری از ورود مسلمانان به مکه خبر داد [۱۷].
به گفته واقدی[۱۸]، هنگامی که رسول خدا a وارد حدیبیه شد، سر و عمرو بن سالم خزاعی چند گوسفند به ایشان هدیه کردند. به نظر واقدی[۱۹] رسول خدا a در جمادی الثانی سال هشتم برای قبیله خزاعه نامه‌ای نوشت و در آن، بدیل بن ورقاء و بُسر را مورد خطاب قرار داد و ضمن تکریم خزاعه، حمایت خویش را از آنان اعلام فرمود[۲۰].
پیش از فتح مکه نیز بُسر از سوی رسول خدا a مأمور شد به قبیله خود (بنی کعب) برود و به آنان دستور دهد ماه رمضان در مدینه حاضر باشند[۲۱] و آنان را برای نبرد با اهل مکه فراخواند[۲۲]. هنگام فتح مکه، یکی از پرچم‌های بنی کعب بن عمرو به بُسر سپرده شد [۲۳]. وی در غزوه حنین نیز از پرچمداران بنی کعب بن عمرو بود [۲۴]. پس از این رسول خدا a[۲۵] بُسر را برای دریافت زکات به قبیله بنی کعب بن عمرو فرستاد [۲۶]. البته ابن حجر[۲۷] به نقل از واقدی در مغازی گوید: رسول خدا a بسر بن سفیان عدوی را برای دریافت صدقات از قبیله خزاعه فرستاد، اما بنی تمیم مانع این کار شدند و به اعزام «سریه عیینة بن حصن» انجامید. اگر منظور ابن حجر مأموریت یاد شده باشد، نسبت بُسر را عدوی نگفته‌اند و در مغازی موجود نیز این نام با نسبت «عدوی» وجود ندارد. پیش از نبرد تبوک نیز بسر بن سفیان از سوی رسول خدا a مأموریت یافت به قبیله خود (کعب بن عمرو) برود و آنان را برای نبرد آماده سازد[۲۸]، از سرنوشت بعد وی خبری نداریم.[۲۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن حزم، ص۲۳۵.
- ↑ ابونعیم، ج۱، ص۴۱۵؛ واقدی، ج۲، ص۵۷۲.
- ↑ ابن حبیب، ص۱۹۵.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۳۶.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۷۴۹؛ ابن کلبی، ج۲، ص۱۲۰.
- ↑ ابن بشکوال، ج۲، ص۷۲۶.
- ↑ ابن حزم، ص۲۳۵.
- ↑ ابن سعد، ج۶، ص۱۲.
- ↑ زبیدی، ج۳، ص۵۰۶.
- ↑ ابن کلبی، ج۲، ص۱۲۰؛ ابن سعد، ج۴، ص۲۲۰؛ ابن حجر، ج۱،ص۴۲۴.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن حجر، ج۱، ص۴۲۴.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۵۷۲.
- ↑ محلی در شش میلی مدینه، ر. ک: مبارک بن اثیر، ج۱، ص۲۳۹.
- ↑ نیز ر. ک: شامی، ج۵، ص۳۳.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۵۷۳.
- ↑ مقابل حدیبیه، ر. ک: بکری، ۱، ص۱۵۳.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۵۷۹ و ۵۸۰؛ طبری، ج۲، ص۶۲۱؛ ابن حبان، ج۱، ص۳۹۶.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۵۹۲.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۷۴۹ و ۷۵۰.
- ↑ نیز ر. ک: ابن ابی عاصم، ج۴، ص۳۱۴؛ طبرانی، ج۲، ص۳۰.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۸۰۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۳۳۶؛ ابن اثیر، ۳۵۳۰.
- ↑ واقدی، ج۲، ص۸۰۱.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۸۹۶.
- ↑ در محرم سال نهم، ر. ک: ابن سید الناس، ج۲، ص۲۳۳.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۹۷۳.
- ↑ ابن حجر، ج۴، ص۴۱۹.
- ↑ واقدی، ج۳، ص۹۹۰.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «بسر بن سفیان خزاعی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۲۳۱-۲۳۲.