بشارت پیامبر پیشین

بشارت پیامبر به معنای خبر دادن پیامبری به پیامبری شخص دیگری که خود بر صدق مدعای او گواهی دهد و پیامبری او را تأیید کند.

بشارت پیامبر راهی برای اثبات نبوت

یکی از راه‌های اثبات حقانیت مدعی پیامبری از طریق معرفی سایر پیامبران است. یعنی یکی از پیامبران الهی بر آمدنش بشارت داده و یا بر صدق مدعای او گواهی دهد و سفارت الهی او را تأیید نماید؛ زیرا همان‌گونه که خواهد آمد، همه پیامبران الهی از مقام عصمت برخوردارند و یکی از مراتب آن، عصمت از گناه و خطاست. براین اساس، درباره شهادت و گواهی پیامبران نه احتمال خطا وجود دارد و نه احتمال کذب و دروغ بلکه شهادت آنان عین واقعیت است[۱].

راه تحقق بشارت پیامبر

اعتبار این راه وابسته به وجود دو شرط است:

  1. آنکه گواهی پیامبر مزبور از طریقی معتبر رسیده باشد، مانند آنکه بدون هیچ واسطه‌ای، شهادت و گواهی پیامبر را بشنویم، یا گواهی او به‌ صورت متواتر برای ما بازگو شود. در تاریخ زندگی انبیا مواردی دیده می‌شود که پیامبر پیشین به فرمان الهی در زمان حیات خود پیامبر بعدی را به مردم معرفی کرده است. مانند حضرت داوود که به امر خداوند فرزند خود حضرت سلیمان را به‌زعنوان جانشین و پیامبر پس از خود معرفی کرد[۲] البته در موارد دیگر، معمولاً این بشارت با یک فاصله زمانی به مردم می‌رسیده است، مثل بشارت حضرت یحیی به پیامبری حضرت عیسی[۳].
  2. آن است که اوصاف و نشانه‌های شخصی که به پیامبری او بشارت داده شده است بر شخص مدعی پیامبری به‌زروشنی تطبیق کند. مانند بشارت حضرت موسی (ع) و حضرت عیسی (ع) بر نبوت رسول اکرم (ص)؛ چنان که در قرآن حکایت شده است: ﴿وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ [۴].

از آیات قرآن و قرائن تاریخی چنین برمی‌آید که اوصاف نبی مکرم اسلام در بین بزرگان یهود چنان آشکار بوده است که آنها در شناسایی ایشان به‌عنوان پیامبر آخرین هیچ‌گونه تردیدی نداشتند: ﴿الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ[۵].

البته، این شیوه، از عمومیت راه اعجاز برخوردار نیست، به‌ ویژه آنکه در مورد نخستین پیامبر از سلسله انبیا، کارایی ندارد.

بنابراین، این راه دو شرط دارد: اولاً نسبت به حقانیت پیامبر معرفی کننده اطمینان داشته باشیم. ثانیاً سخن او به نحو مطمئنی به ما برسد[۶].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید، ص ۱۸۱ و ۱۸۲.
  2. کمال الدین، ج ۱، ص ۱۵۵.
  3. کمال الدین، ج ۱، ص ۱۵۸.
  4. و (یاد کن) آنگاه را که عیسی پسر مریم گفت: ای بنی اسرائیل! من فرستاده خداوند به سوی شمایم، توراتی را که پیش از من بوده است راست می‌شمارم و نویددهنده به پیامبری هستم که پس از من خواهد آمد، نام او احمد است؛ سوره صف، آیه۴.
  5. کسانی که به آنان کتاب (آسمانی) داده‌ایم او را می‌شناسند همان‌گونه که فرزندانشان را می‌شناسند؛ و به راستی دسته‌ای از آنان حق را دانسته پنهان می‌دارند؛ سوره بقره، آیه۱۴۶.
  6. سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید، ص ۱۸۱- ۱۸۳؛ الهی راد، صفدر، انسان‌شناسی، ص ۱۲۷.