تعاون و تکافل در لغت و اصطلاج به چه معناست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
تعاون و تکافل در لغت و اصطلاج به چه معناست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ سیره اجتماعی معصومان
مدخل اصلیتعاون
تعداد پاسخ۱ پاسخ

تعاون و تکافل در لغت و اصطلاج به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره اجتماعی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره اجتماعی معصومان مراجعه شود.

پاسخ نخست

م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌

آقای دکتر م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌ در کتاب «سیره نبوی» در این‌باره گفته‌ است:

«"تعاون" به معنی یاری و پشتیبانی یکدیگر و همراهی، مشارکت و همکاری در هر کاری است[۱]، "تکافل" به معنی بر عهده داشتن امور یکدیگر و مسئولیت مشترک در اداره امور و تضامن است[۲]، این که هر عضو جامعه خود را کفیل سایر اعضا بداند و هر کس در جهت تأمین و بر طرف کردن نیازهای دیگران و حفظ سلامت و مصالح جامعه تلاش کند[۳]. «کفالت» در اصل به معنی ضمیمه کردن چیزی به چیز دیگر است، و از همین رو به فردی که سرپرستی کودکی را به عهده می‌گیرد «کافل» یا «کفیل» گفته شده است، زیرا در واقع او را به خود منضم می‌کند[۴]. این واژه در قرآن کریم، هم به صورت ثلاثی مجرد (کفل) به معنی سرپرستی و به عهده گرفتن کفالت، و هم به صورت ثلاثی مزید (کفّل) به معنی انتخاب کفیل برای کسی به کار رفته است؛ چنان که درباره موسی (ع) آمده است: ﴿إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَنْ يَكْفُلُهُ فَرَجَعْنَاكَ إِلَى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا[۵].

و درباره کفالت و سرپرستی مریم (س) آمده است: ﴿ذَلِكَ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلَامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ[۶].

و نیز آمده است: ﴿فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا[۷][۸]

منبع‌شناسی جامع سیره اجتماعی معصومان

پانویس

  1. المفردات، ص۳۵۴؛ لسان العرب، ج۹، ص۴۸۴.
  2. المفردات، ص۴۳۶؛ النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، ج۴، ص۱۹۲؛ لسان العرب، ج۱۲، ص۱۲۹.
  3. محمد ابوزهرة، التکافل الاجتماعی فی الاسلام، دارالفکر العربی، القاهرة، ص۴.
  4. ر.ک: معجم مقاییس اللغة، ج۵، ص۱۸۷-۱۸۸؛ مجمع البحرین، ج۵، ص۴۶۲-۴۶۳؛ تاج‌العروس، ج۸، ص۹۸-۹۹؛ اقرب الموارد، ج۲، ص۱۰۹۴.
  5. «(یاد کن) آنگاه را که خواهرت (نزد آنان) می‌رفت و می‌گفت: می‌خواهید شما را به کسی رهنمون شوم که او را سرپرستی کند؟ پس تو را به مادرت بازگرداندیم تا چشمش روشن گردد» سوره طه، آیه ۴۰.
  6. «این از خبرهای نهانی است که به تو وحی می‌کنیم و تو هنگامی که آنان تیرچه‌های (قرعه) خود را (در آب) می‌افکندند تا (بدانند) کدام، مریم را سرپرستی کند و هنگامی که با هم (در این کار) ستیزه می‌ورزیدند نزد آنان نبودی» سوره آل عمران، آیه ۴۴.
  7. «پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد» سوره آل عمران، آیه ۳۷.
  8. دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌، سیره نبوی، ج۲ ص ۶۳۳.