تفسیر کلبی
مقدمه
آقا بزرگ تهرانی این تفسیر را ذکر کرده و گفته است: تفسیری بزرگ است[۱] و از ابن عدی نقل کرده که گفته است: هیچ‌کس تفسیری طولانی‌تر و پرمایه‌تر از تفسیر کلبی تألیف نکرده است[۲].
ابن ندیم هم در شمار کتاب‌هایی که در تفسیر قرآن تألیف شده، از این تفسیر با عنوان "كتاب تفسير الكلبي محمد بن سائب" یاد کرده است؛ همچنین در اخبار محمد بن السائب این تفسیر را با عنوان کتاب تفسیر القرآن از تألیفات وی معرفی کرده است[۳]. سید محسن امین نیز ضمن ذکر محمد بن سائب در شمار مفسّران شیعه با عبارت "له كتاب التفسير مشهور و ينقل عنه المفسّرون كثيراً" از این تفسیر خبر داده و گفته است: ابن قتیبه در معارف آن را ذکر کرده است[۴]. داوودی نیز با عبارت "له تفسير مشهور" از این تفسیر خبر داده و تفسیر دیگری را با عنوان "تفسير الاي الذي نزل في اقوام باعيانهم" برای وی ذکر کرده است[۵].
سید بن طاووس خبر داده که جزء ۱۱ تا ۱۹ آن تفسیر در یک جلد در نزد وی می‌باشد و نُه مطلب از نُه جزء آن (از هر جزء یک مطلب) آورده و پس از آن گفته است: جلد دیگر آن از آغاز سوره محمد (ص) تا آخر قرآن است و مطلبی را از تفسیر سوره نون از آن نقل کرده است [۶]، و بعد از ذکر سه کتاب تفسیری و نقل مطالبی از آنها، دوباره به تفسیر کلبی برمی‌گردد و می‌گوید: جلد دیگر آن شامل هفت جزء (جزء ۱۸-۲۴) است و از اجزای ۱۸، ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ از هر جزء یک مطلب نقل می‌کند [۷]. ابن ندیم خبر داده که وی احکام القرآنی داشته که آن را از ابن عباس روایت کرده است[۸].[۹]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک: الذریعة، ج۴، ص۳۱۱ رقم ۱۳۱۸، وی از این تفسیر با عنوان «تفسیر ابن السائب» نیز یاد کرده است (ر. ک: الذریعة، ج۴، ص۲۴۳، ذیل رقم ۱۱۸۲).
- ↑ ر. ک: الذریعة، ج۴، ص۲۴۴ و ۳۱۱.
- ↑ ر. ک: ابن ندیم، الفهرست، ص۳۶، ۱۰۸.
- ↑ ر. ک: امین، اعیان الشیعة، ج۱، ص۱۲۵.
- ↑ داوودی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۱۴۴، رقم ۴۹۱.
- ↑ ر. ک: سید بن طاووس، سعد السعود للنفوس، ص۳۳۷-۲۴۵، رقم‌های ۱۹۰-۱۹۹.
- ↑ ر. ک: سید بن طاووس، سعد السعود للنفوس، ص۳۴۸-۳۵۲ رقم‌های، ۲۰۴-۲۰۸.
- ↑ ابن ندیم، الفهرست، ص۴۱.
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۳۷۷.