حارث بن ابی‌وجزه
آشنایی اجمالی
وی فرزند ابو وجزة بن ابی عمرو بن أمیة بن عبد شمس، از تیره امیه، از قبیله قریش است[۱]. به نقل از بلاذری نام پدرش «تمیم» است[۲]. برخی کنیه پدرش را «ابو وَحَره» و «احره» گفته‌اند[۳] که «وحره» تصحیف «وجزه» است[۴]. پدرش را از معمرین شمرده و گفته‌اند که ۲۸۰ سال عمر کرد[۵]. معاویه[۶] و اروی[۷] برادر و خواهر اویند. حارث در جنگ بدر با مشرکان بود و به دست سعد بن ابی وقاص اسیر شد و ولید بن عقبه ۴ هزار درهم برای آزادی او پرداخت[۸]. وی پس از فتح مکه مسلمان شد و با رسول خدا a در حجة الوداع (سال دهم هجری) شرکت داشت[۹]. ابوحاتم سجستانی گفته است: حارث مردی تندخو و بلند قامت بود. وقتی در نماز پشت سر عمر می‌ایستاد، شنید که عمر در نماز آیه 
كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ
[۱۰] می‌خواند. او به عمر اعتراض کرد و گفت: دیگر پشت سر تو نماز نمی‌خوانم[۱۱]. مرزبانی در معجم الشعراء به این خبر اشاره کرده، و افزوده است تا وقتی او زنده بود بر روی دو پایش می‌نشست، چنان که اشعاری هم در این باره سروده است. به نقل از بلاذری آمده است: زمانی که عمر شنید، حارث، خالد بن ولید را مدح می‌کند، او را از این کار بازداشت و گفت: تمایل به فخرفروشی مایه فساد در دین است[۱۲]. ابن حجر[۱۳] گوید: صحابه‌نگاران حارث بن وجره را در فهرست صحابه نام نبرده‌اند، با اینکه براساس قواعد آنان جزء صحابه است؛ زیرا از یک سو وی در زمان رسول خدا a از مردان بوده و تا زمان خلافت عمر نیز زنده بوده است و از سوی دیگر، پس از فتح مکه دیگر قرشی کافر وجود نداشته، بلکه تمام آنان همراه رسول خدا a در حجة الوداع بوده‌اند، چنان که ابن عبدالبر به این مطلب تصریح کرده است. در کتاب صحابه نگاران این مطلب، از حارث دیده نشد. وی تا زمان خلافت عمر زنده بود.[۱۴]
جستارهای وابسته
- ابووجزة بن ابی‌عمرو بن امیة بن عبد شمس (پدر)
- امیه (قبیله)
- قریش (قبیله)
- معاویه بن ابی‌وجزه (برادر)
- اروی بن بن ابی‌وجزه (خواهر)
منابع
پانویس
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۱.
- ↑ عسکری، حسن بن عبدالله، تصحیفات المحدثین، ص۷۳۷؛ ابن ماکولا، الإکمال، ج۷، ص۳۹۰
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۱، ص۴۸۸.
- ↑ ابن قتیبه، المعارف، ص۶۵.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۱، ص۴۸۸.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۹۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۱؛ ابن سید الناس، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۷۰۰.
- ↑ «چوب‌هایی خشکند پشت داده بر دیوار» سوره منافقون، آیه ۴.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۷۰۰.
- ↑ مرادی نسب، حسین، مقاله «حارث بن ابی‌وجزه»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۴۶.