حقیقت نفس و روح در قرآن و حکمت اسلامی (مقاله)
| حقیقت نفس و روح در قرآن و حکمت اسلامی | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی ترویجی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | صالح حسن‌زاده |
| موضوع | مجاری علم لدنی، روح، روح‌القدس |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه پژوهش‌نامه معارف قرآنی |
| وابسته به | دانشگاه علامه طباطبایی |
| محل نشر | تهران، ایران |
| تاریخ نشر | تابستان ۱۳۹۵ |
| شماره | ۲۵ |
| تعداد صفحات | ۲۸ |
| شماره صفحات | از صفحه ۵۵ تا ۸۲ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
حقیقت نفس و روح در قرآن و حکمت اسلامی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی پدیده روح از منظر قرآن کریم می‌پردازد. این مقالهٔ ۲۸ صفحه‌ای به قلم صالح حسن‌زاده نگاشته شده و در فصلنامه پژوهش‌نامه معارف قرآنی (شماره ۲۵، تابستان ۱۳۹۵) منتشر گشته است.[۱]
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسد: «در بررسی تاریخ علوم اسلامی، به موضوع هایی مشترک میان حکمت اسلامی و قرآن برمی خوریم که گاهی سبب برخورد و بحث بسیاری در میان اصحاب عقل، تفسیر و نقل گردیده است. یکی از این مسائل، مسئله روح و نَفْس است که میان این دو بینش، یعنی تفسیر و حکمت اسلامی مورد بحث و برخورد قرار گرفته است. بر این اساس، درباره آفرینش و حقیقت نَفْس و روح در میان اندیشمندان مسلمان سه دیدگاه وجود دارد: ۱ - روح مجرد انسان پیش از بدن او آفریده شده است و برخی روایات با تعیین زمان، تقدم وجودی روح بر بدن را تایید می کنند. ۲ -روح مجرد و بدن مادی همزمان آفریده شده اند و از لحظه ای که جسم انسان استعداد پذیرش روح یافته، خداوند روح مجرد وی را آفریده، متعلق به بدنش نموده است. ۳ - روح انسان، جسمانی الحدوث و روحانی البقاء است؛ به این معنی که روح مجرد آدمی، نه پیش از جسم او آفریده شده است و نه همزمان با آن، بلکه روح در طلیعه پیدایش، یک امر مادی است که همراه با بدن طبیعی وی پدید آمده است و با تحول جوهری تکامل یافته، به مرحله تجرد روحانی رسیده است».
- نویسنده در ادامه چکیده مقاله خود می‌نویسد: «در این مقاله برآنیم که با تکیه بر معانی نَفْس و روح در قرآن و حکمت اسلامی، به استقبال این بحث و نزاع رفته، به این پرسش پاسخ دهیم که قرآن و حکمت اسلامی درباره روح و نَفْس چه نظری دارند؟ برای این منظور، نخست به روش مطالعه کتابخانه ای به سِیر مفاهیم نَفْس و روح در قرآن و میان فلاسفه می پردازیم و آنگاه بعد از بیان، بررسی و تحلیل دیدگاه ها، برخی از آنها را نقد می کنیم».[۱]
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه؛
- تعریف نَفس؛
- نفس و روح در قرآن؛
- دلایل قرآنی تجرد نفس؛
- دلایل فلسفی وجود نفس؛
- ماهیت نفس حیوانی؛
- نفس جوهر و مجرد است؛
- تجرد نفس؛
- دیدگاه‌ها درباره قدم یا حدوث نفس؛
- نقد وجود و تجرد پیشین نفس؛
- حدوث نفس از دیدگاه ارسطو؛
- حدوث نفس از نظر شیخ اشراق؛
- نفس از دیدگاه ملاصدرا؛
- نفس از نظر علامه طباطبائی؛
- نتیجه‌گیری؛
- منابع و مآخذ.[۲]
دربارهٔ پدیدآورنده
