حمدان بن سلیمان نیشابوری در تراجم و رجال

آشنایی اجمالی

احمد بن سلیمان النیشابوری تنها در یک مورد از اسناد تفسیر کنز الدقائق، به نقل از کتاب عیون أخبار الرضا (ع) وارد شده است:

«في عيون الأخبار، في باب ذكر مجلس الرضا (ع) عند المأمون في عصمة الأنبياء (ع): حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ تَمِيمٍ الْقُرَشِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَيْمَانَ النَّيْسَابُورِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْجَهْمِ قَالَ: حَضَرْتُ مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ وَ عِنْدَهُ الرِّضَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى (ع) فَقَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَ لَيْسَ مِنْ قَوْلِكَ أَنَّ الْأَنْبِيَاءَ مَعْصُومُونَ قَالَ بَلَى قَالَ فَمَا مَعْنَى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ... وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي...^[۱]»^[۲].

نام راوی در مصدر اصلی^[۳] و دیگر کتب روایی، از جمله توحید صدوق^[۴]، بحارالأنوار^[۵]، البرهان فی تفسیر القرآن^[۶] و تفسیر نورالثقلین^[۷] به صورت حمدان بن سلیمان نیشابوری ثبت شده است؛ علاوه بر آن‌که بخش‌های گوناگون این روایت طولانی، در برخی مجلدات تفسیر کنز الدقائق نقل شده^[۸] و عنوان راوی در آنها به صورت حمدان بن سلیمان آمده است. بنابراین، در نام راوی تصحیف صورت گرفته و عنوان صحیح «حمدان بن سلیمان» است که در کتب رجالی معنون، و در اسناد روایات واقع شده است.^[۹]

منابع

جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری ج۲

پانویس

↑ «و چون موسی به وعده‌گاه ما آمد و پروردگارش با وی سخن سر کرد، گفت: پروردگارا! خویش را به من بنمای تا در تو بنگرم، فرمود: مرا هرگز نخواهی دید اما در این کوه بنگر! اگر بر جای خود استوار ماند مرا نیز خواهی دید و همین که پروردگارش بر آن کوه تجلّی کرد آن را با خاک یکسان ساخت و موسی بیهوش افتاد و چون به خویش آمد، گفت: پاکا که تویی! به پیشگاهت توبه آوردم و من نخستین مؤمنم» سوره اعراف، آیه ۱۴۳.
↑ سوره اعراف، آیه ۱۴۳. ۲. تفسیر کنز الدقائق، ج۵، ص۱۷۱ - ۱۷۲، به نقل از: عیون أخبار الرضا (ع)، ج۱، ص۱۹۵، ح۱.
↑ عیون أخبار الرضا (ع)، ج۱، ص۱۹۵، ح۱.
↑ التوحید (صدوق)، ج۱، ص۱۲۱، ح۲۴.
↑ بحارالأنوار، ج۴، ص۴۷؛ ج۱۱، ص۷۸، ح۸.
↑ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۲۰، ح۴۷۸؛ ج۲، ص۵۸۰، ح۳۹۷۵.
↑ تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۶۴، ح۲۴۸.
↑ ر. ک: تفسیر کنزالدقائق، ج۱، ص۳۹۰؛ ج۲، ص۴۳؛ ج۴، ص۳۷۱، ج۵، ص۵۴؛ ج۶، ص۴۰۱.
↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۹۲-۲۹۳.

[1] «و چون موسی به وعده‌گاه ما آمد و پروردگارش با وی سخن سر کرد، گفت: پروردگارا! خویش را به من بنمای تا در تو بنگرم، فرمود: مرا هرگز نخواهی دید اما در این کوه بنگر! اگر بر جای خود استوار ماند مرا نیز خواهی دید و همین که پروردگارش بر آن کوه تجلّی کرد آن را با خاک یکسان ساخت و موسی بیهوش افتاد و چون به خویش آمد، گفت: پاکا که تویی! به پیشگاهت توبه آوردم و من نخستین مؤمنم» سوره اعراف، آیه ۱۴۳.

[2] سوره اعراف، آیه ۱۴۳. ۲. تفسیر کنز الدقائق، ج۵، ص۱۷۱ - ۱۷۲، به نقل از: عیون أخبار الرضا (ع)، ج۱، ص۱۹۵، ح۱.

[3] عیون أخبار الرضا (ع)، ج۱، ص۱۹۵، ح۱.

[4] التوحید (صدوق)، ج۱، ص۱۲۱، ح۲۴.

[5] بحارالأنوار، ج۴، ص۴۷؛ ج۱۱، ص۷۸، ح۸.

[6] البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲۲۰، ح۴۷۸؛ ج۲، ص۵۸۰، ح۳۹۷۵.

[7] تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۶۴، ح۲۴۸.

[8] ر. ک: تفسیر کنزالدقائق، ج۱، ص۳۹۰؛ ج۲، ص۴۳؛ ج۴، ص۳۷۱، ج۵، ص۵۴؛ ج۶، ص۴۰۱.

[9] جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۲۹۲-۲۹۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]