حکومت سیستان
آشنایی اجمالی
سجستان معرب سگستان، همان سیستان است که سرزمینی پست و در دنباله کوه‌های مرکزی و شرقی ایران بین کوه‌های مکران و نجد هشتادان و کوه‌های افغانستان قرار گرفته و از زمین‌های شنزاری است که سیلاب‌های نواحی مجاور در گودالش جمع شده و دریاچه‌ها و باتلاق‌های هامون و گود زره را تشکیل داده است[۱].[۲]
حاکمان سیستان
عون بن جعدة بن هبیره مخزومی
بنا بر نقل بلاذری، ابتدا حضرت امیرS عون بن جعدة بن هبیره را به عنوان کارگزار سجستان انتخاب کرده، اما در بین راه، دزدی وی را کُشت[۳] و برادرش عقیل بن جعده، طلب قصاص کرد و بعد از مدتی که قاتل زندانی بود، در مدینه قصاص شد. سپس حضرت ربعی بن کاس را به کارگزاری سجستان گمارد[۴].[۵]
عبدالرحمان بن جزء طایی
کارگزار سجستان در زمان عثمان، عبدالرحمان بن سمره بود که عبدالله بن عامر وی را در سال ۳۳ هجری اعزام کرد و تا هنگام محاصره عثمان در آنجا بود، وی با صاحب زرنج مصالحه کرد[۶]. بعد از محاصره عثمان وی به بصره و با اموال آنجا نزد معاویه رفت[۷].
در تاریخ سیستان می‌نویسد: چون علی S شنید که وی به سوی معاویه رفته است. عبدالرحمان بن جرو طایی را به سیستان فرستاد و در هنگام جنگ صفین معاویه عبدالرحمان بن سمره را به سیستان فرستاد و عبدالرحمان طایی به سوی علی رفت[۸].
این سخن درست نیست؛ زیرا وقتی عبدالرحمان بن سمره نزد معاویه رفت با او بود و معاویه وی را همراه با عبدالله بن عامر در هنگام صلح امام حسن نزد حضرت فرستاد[۹]. آنگاه که عبدالله بن عامر از سوی معاویه حاکم بصره شد، ابن عامر در سال ۴۲ عبدالرحمان را به کارگزاری سیستان اعزام کرد[۱۰].
ابن اثیر در کامل، درباره علت اعزام ابن جرو طایی و سپس ربعی بن کأس می‌نویسد: در سال سی و شش پس از پایان جنگ جمل، حسکة بن خطبی و عمران بن فضیل برجمی با عده‌ای از اعراب پراکنده، فقیر و راهزن شورش کرده، از اطاعت علیS خارج شدند[۱۱].
علیS برای سرکوب آنها عبدالرحمان بن جزء (جزو) طائی را فرستاد که حسکه در درگیری، او را کشت[۱۲].
ربعی بن کأس عنبری
ربعی بن کاس تمیمی از اصحاب امیرالمؤمنین بود S و حضرت بعد از جنگ جمل هنگامی که از بصره به کوفه تشریف فرما شدند، کارگزارانی را به شهرها و استان‌ها منصوب کرد و ربعی بن کاس را به امارت و فرمانداری سجستان منصوب کرد[۱۳].[۱۴]
منابع
پانویس
- ↑ فرهنگ معین، ج۵، ص۸۴۱.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۴-۵۳۵.
- ↑ بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۸۷؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۳۶.
- ↑ بلادری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۶؛ ابن کلبی، نسب معد والیمن الکبیر، ص۲۵۹.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۴-۵۳۵.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام (عهد خلفا)، ص۴۱۵؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۰۷.
- ↑ الإستیعاب، ج۲، ص۸۳۵؛ ابن حجر، الإصابه، ج۴، ص۲۶۳.
- ↑ تاریخ سیستان، ص۸۵.
- ↑ الإصابه، ج۲، ص۶۴.
- ↑ ابن حجر، الإصابه، ج۴، ص۲۶۳؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۲۵؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۴، ص۹.
- ↑ خروج حسکه را به عنوان اولین شورش خوارج در دوران حضرت امیرS معرفی کرده‌اند.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۵-۵۳۷.
- ↑ اعیان الشیعه، ج۶، ص۴۵۲ و وقعة صفین، ص۱۲.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۱، ص۵۰۹؛ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۳۷-۵۳۸.