خیر در اخلاق اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

خیر چیست؟

خیر بر دو نوع است: خیر مطلق و خیر نسبی:

  1. خیر مطلق چیزی است که تمامی موجودات برای دستیابی به آن آفریده شده و همگی شوق رسیدن به آن را دارند. خیر مطلق نسبت به همه موجودات یک چیز است و تمامی فعالیت‌ها و حرکت‌ها برای رسیدن به آن است؛ چون همه تلاش می‌کنند به چیزی دست یابند که به خودی خود خیر باشد و بهتر از آن چیزی نباشد و چنین چیزی متعدد نیست [۱].
  2. خیر نسبی (اضافی) چیزی است که برای رسیدن به خیر مطلق مفید باشد [۲].

ارسطو خیرات را به چهار قسم تقسیم کرده است: خیرات شریف (بزرگ و ارزشمندخیرات ممدوح (ستوده)، خیرات بالقوه و خیرات پاور.

  1. خیر شريف چیزی است که به خودی خود خیر است، شرف و ارزش خود را مدیون چیزی دیگر نیست و هر چیزی که ارزش و شرافتی دارد، وام دار اوست؛ بنابراین خیر شریف تنها دو چیز است: عقل و حکمت.
  2. خیر ممدوح همان اخلاق پسندیده و کارهای شایسته است.
  3. خیر بالقوه آمادگی و توانایی انجام کارهای نیک و کسب اخلاق زیباست.
  4. خیر باور به چیزهایی گفته می‌شود که به خودی خود ارزشی ندارد و تنها برای رسیدن به مقصدی بالاتر به کار می‌آیند، مثل ثروت[۳].[۴]

منابع

پانویس

  1. خواجه نصیرالدین محمد بن محمد طوسی، اخلاق ناصری، ص۸۱
  2. خواجه نصیرالدین محمد بن محمد طوسی؛ اخلاق ناصری؛ ص۸۱؛ محمد مهدی نراقی؛ جامع السعادات، ج۱،ص۳۶.
  3. خواجه نصیرالدین محمد بن محمد طوسی، اخلاق ناصری، ص۸۱؛ احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه، تهذیب الاخلاق، ص۸۲.
  4. تهرانی، مجتبی، اخلاق الاهی، ج۱، ص ۸۷-۸۸.