شئون پیامبر اسلام و نقش آن در اجتهاد (مقاله)
| شئون پیامبر اسلام و نقش آن در اجتهاد | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | سعید ضیائی‌فر |
| موضوع | نبوت پیامبر خاتم |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه کاوشی نو در فقه اسلامی |
| وابسته به | دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | زمستان ۱۳۸۶ |
| شماره | ۵۴ |
| تعداد صفحات | ۴۳ |
| شماره صفحات | از صفحه ۳۶ تا ۷۸ مجله |
| ناشر الکترونیک | پایگاه تخصصی مجلات نور |
شئون پیامبر اسلام و نقش آن در اجتهاد عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی اهمیت توجه به موضوع شئون مختلف پیامبر اکرم (ص) که در روایات فقهی تجلی یافته است و لزوم توجه به کاربرد هر شأن در استنباط می‌پردازد. این مقاله ۴۳ صفحه‌ای به قلم سعید ضیائی‌فر نگاشته شده و در فصلنامه کاوشی نو در فقه اسلامی (شماره ۵۴، زمستان ۱۳۸۶) منتشر گشته است.[۱]
چکیده مقاله
نویسنده در چکیده مقاله خود می‌نویسد: «پیامبر گرامی اسلام شئون گوناگونی داشت که پاره‌ای از آنها دینی و برخاسته از وظیفه رسالت او و پاره‌ای دیگر عادی و غیر مرتبط با وظیفه رسالت او بود. نتیجه این تفکیک در اجتهاد این است که همه گفتارها، رفتارها و تقریرهای پیامبر (ص)، مستند استنباط حکم فقهی -که حکمی فرازمانی و جهان‌شمول است- قرار نگیرد، بلکه تنها اموری در مقام اجتهاد قابل استناد است که برخاسته از وظیفه رسالت آن حضرت باشد. از این رو، فقیه در مقام استنباط به شئون متفاوت پیامبر توجه کرده و طبعاً روایات فقهی را از روایات غیر قابل استناد در فقه تفکیک می‌کند و این، نقش و تأثیری بس عظیم در فقه دارد. افزون بر این، توجه به پاره‌ای از شئون پیامبر (ص) نظیر حق تشریع آن حضرت به صورت خاص، و سنجش رابطه آن با تشریعات الهی، به نوعی مرتبه‌بندی میان این دو تقسیم تشریع انجامیده و نتایج فقهی خاصی را به همراه آورده است.»[۱]
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه؛
- بخش اول: شئون پیامبر در قرآن و کلمات دانشوران؛
- الف. شئون پیامبر (ص) در قرآن کریم؛
- ب. شئون پیامبر (ص) در کلمات دانشوران؛
- محور اول: شأن تشریع؛
- محور دوم: شأن تفریع و تطبیق؛
- محور سوم: شأن عادی؛
- بخش دوم: نقش شئون پیامبر در اجتهاد؛
- ۱. تفکیک روایات فقهی از غیر فقهی؛
- شأن تربیتی و اخلاقی؛
- شأن تفریع یا تطبیق؛
- ۲. مرتبه بندی میان تشریعات الهی و تشریعات نبوی؛
- پی‌نوشت.
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین سعید ضیائی‌فر (متولد ۱۳۴۲ ش، کاشان)، در کنار دروس متداول حوزوی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه و کلام پیگیری کرد. مدیر پروژه تحقیقاتی و مدیر گروه فلسفه فقه پژوهشکده فقه و حقوق، مسئول آموزش مؤسسه نشر آثار امام خمینی دفتر قم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی و حوزوی به راهنمایی، مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «مبانی کلامی فقه سیاسی»، «رویکرد حکومتی در فقه»، «اخلاق سیاسی و قواعد فقه سیاسی»، «بهره‌گیری از شئون معصوم در استنباط مسائل فقه سیاسی»، «کاربست شئون معصوم در علم اصول»، «شئون معصوم و تأثیر آن بر شناخت تعالیم دین»و «اندیشه‌های فقهی سیاسی امام خمینى» برخی از این آثار است.[۲]