سینا
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سینا است. سینا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سینا در قرآن - سینا در حدیث - پرسش مرتبط نداردجغرافیای سینا، در سوره‌های مبارکه مؤمنون و تین
وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ
[۱].- وَطُورِ سِينِينَ[۲].
در آیات مذکور واژه سینا و سینین، در دو سوره مؤمنون و تین آمده؛ که هر دو کلمه دارای یک معنی است و هر دو، نام یک مکان می‌باشد؛ که در ذیل با استفاده از منابع قابل اعتماد، به توضیح آن می‌پردازیم.[۳]
معنی واژه سیناء و سینین
لغویون: «سینا را، به معنی پر برکت، یا درخت، یا زیبا می‌دانند و از نظر آنان سینا، همان کوهی است که حضرت موسی(ع) به هنگام مناجات، به آنجا می‌رفت... و بعضی تصریح کرده‌اند؛ که سینین و سینا یکی است و معنای آن پر برکت است»[۴].
و همچنین سینین را، بعضی جمع سینه به معنی درخت دانسته‌اند و با توجه به این که طور به معنی کوه است؛ مفهوم 
وَطُورِ سِينِينَ
آن کوه پر درخت می‌شود.
بعضی نیز گفته‌اند: «سینین اسم زمینی است؛ که آن کوه بر آن قرار دارد، بعضی نیز گفته‌اند سینین، به معنی پر برکت و زیبا است و لغتی است به زبان اهل حبشه[۵] و [۶].
و باز در معنی سینین گفته‌اند: «که سینا... از سنا است، که به معنی ارتفاع است و نیز گفته‌اند به معنی حُسن است، که نیکو باشد و گفتند: این همان کوه است؛ که موسی(ع) بر آن مناجات کرد»[۷].[۸]
جغرافیای طور سینا سینین
برخی از پژوهشگران می‌نویسد: «اختلافی نیست، در این که مقصود، از طور سینین همان، کوه سینا، محل وحی حضرت موسی(ع) است. و همو در همان صفحه می‌افزاید: و سینا با فتح سین و سینین، هر دو اسم خاص برای کوهی هستند، که خداوند با موسی(ع) ابن عمران، در آنجا سخن گفت».[۹].
چنان که گذشت، سینا در آیه ۲۰ سوره مؤمنون و سینین، در آیه ۲ تین، مذکور است و در هر دو مورد، لفظ طور بدان افزوده شده و به صورت طُورِ سَيْنَاءَ و وَطُورِ سِينِينَ موصوف و صفت، درآمده‌اند؛ بنابراین جغرافیای سینا، یا سینین، از واژه طور جدا نیست به هر حال: «طور سینا، سلسله جبالی است؛ به طول دو میل و به عرض ثلث میل، که در میان شبه جزیره سینا واقع است و در مجاورت این کوه، وادی مقدس یا وادی طوی قرار دارد.
کوه سینا کوهی است که خداوند بر فراز آن بر حضرت موسی(ع) تجلی کرد و موسی از شدت بی‌تابی؛ مدهوش افتاد[۱۰].
در تعیین محل کوه سینا، که راهبان آن را حوریب می‌نامند؛ میان علما اختلاف است: بعضی پنداشته‌اند حوریب نام سلسله جبال و سینا نام قله‌ای از آن سلسله است.
به عقیده بعضی، کوه موسی در میان سلسله طور سینا واقع و در کمر آن قله سینا یا حوریب، که عرب آن را رأس الصفصافه می‌نامند قرار دارد و این قله، از شمال مشرق به سهل الراحه است و بنی اسرائیل، در سهل الراحه اردو می‌زده‌اند. بعضی دیگر: کوه سینا را بر قله‌ای جنوبی تطبیق می‌کنند و در مجاورت این قله نیز جلگه وسیعی، که بتواند اردوگاه اسرائیلیان باشد؛ وجود دارد. لیسبوس، کوه سینا را بر کوه سربال، که از جبال منفرد شبه جزیره سینا است؛ تطبیق کرده است.»..[۱۱].[۱۲]
جغرافیای شبه جزیره سینا
اما در مورد شبه جزیره سینا، که کوه مورد بحث، در آن واقع شده است: محیی الدین درویش می‌نویسد: «سینا، شبه جزیره است؛ محدود از شمال به دریای مدیترانه. از غرب به کانال سوئز و خلیج سوئز، از شرق به فلسطین و خلیج عقبه و از جنوب، منتهی است به رأس محمد، در دریای سرخ و سینا کوهی است؛ واقع بر جنوب شبه جزیره سینا»[۱۳] و[۱۴].[۱۵]
وادی مقدس سینا
«وادی مقدس» مذکور در قرآن کریم همان طور سیناست. «ابوالفتح می‌نویسد: آن کوه است که موسی(ع) با خدای مناجات کرد و آن کوهی است میان مصر و ایله... در دایرة المعارف فارسی آمده است: طور سینا، یا طور، یا کوه سینا کوه معروفی در قسمت جنوبی شبه شا جزیره سینا که امروزه جبل موسی خوانده می‌شود... برخی نویسندگان می‌نویسند: سینا شبه جزیره‌ای است محدود از شمال به دریای مدیترانه، از غرب به کانال سوئز و خلیج سوئز، از شرق به فلسطین و خلیج عقبه»[۱۶].
این سرزمین مقدس خوانده شده چون محل حضور و مناجات به درگاه او شده است. «این نام و این توصیف دلیل بر این است که چرا به موسی دستور داد کفشش را بکند منظور احترام آن سرزمین بوده تا با کفش لگد نشود و اگر کندن کفش را مرتفع بر جمله إِنِّي أَنَا رَبُّكَ[۱۷] کرده دلیل بر این است که تقدیس و احترام وادی به خاطر این بوده که خطیره قرب به خدا و محل حضور و مناجات به درگاه اوست»[۱۸].[۱۹]
منابع
پانویس
- ↑ «و نیز درختی را که از طور سینا بیرون می‌آید که (دانه) روغنی و نانخورشی برای خورندگان می‌رویاند» سوره مؤمنون، آیه ۲۰.
- ↑ «و به کوه سینا،» سوره تین، آیه ۲.
- ↑ عرب، محمد حسن، دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید، ص ۳۲۰.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۱۴۰.
- ↑ روح المعانی، ج۳، ص۱۷۳.
- ↑ روح المعانی، ج۳، ص۱۳۸.
- ↑ زین العابدین، رهنما ترجمه قرآن کریم، ج۳، ص۲۱.
- ↑ عرب، محمد حسن، دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید، ص ۳۲۰.
- ↑ محمد تقی شریعتی، تفسیر نوین.
- ↑ اعراف آیات ۱۳۹ – ۱۴۰.
- ↑ محمد، خزائلی، اعلام قرآن، ص۴۰۳.
- ↑ عرب، محمد حسن، دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید، ص ۳۲۱.
- ↑ اعراب القران الکریم، ص۵۰۲۶.
- ↑ بهاءالدین، خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۸۴.
- ↑ عرب، محمد حسن، دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید، ص ۳۲۳.
- ↑ محی الدین درویشی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۸۴.
- ↑ «بی‌گمان این منم پروردگار تو، پای‌پوش‌های خویش را درآور که تو در سرزمین مقدس «طوی» یی» سوره طه، آیه ۱۲.
- ↑ تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۰۹.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۸۰۹.