عبدالله بن اهتم

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

عبدالله بن اهتم، کارگزار کرمان

بنا بر نقل بلاذری، حضرت امیر(ع) عبدالله بن اهتم را کارگزار کرمان قرار داد[۱]. تنها بلاذری وی را به عنوان کارگزار حضرت معرفی کرده است. وی از قبیله تمیم و در بصره ساکن بود.

زمانی که زیاد بن ابیه از طرف معاویه والی بصره شد، در ابتدای ورود به بصره، خطبه‌ای بدون ذکر نام خدا و یاد پیامبر ایراد کرد که به خطبه «بترا» معروف شد. بعد از اتمام سخنان زیاد، عبدالله بن اهتم، گفته‌های وی را تأیید کرد[۲].

عاقبت عبدالله بن اهتم

عبدالله بن اهتم مدتی با حجاج بن یوسف ثقفی همکاری داشت[۳] و در هنگام مرگ در بصره بود. زمانی که عبدالله در بستر بیماری قرار گرفت، حسن بصری به عیادتش آمد، عبدالله چشمش را به صندوقی که در گوشه خانه بود، دوخت و گفت: ای ابا سعید (کنیه حسن بصری) در آن صندوق صد هزار (درهم یا دینار) است که زکات آن پرداخت نشده و با آن صله رحم نگردیده است. حسن گفت: مادرت برایت گریه کند! پس برای چه آنها را آماده کردی؟ گفت: برای ترس از زمانه و زیادی دوستان و ستم سلطان. پس از مرگ عبدالله، در مراسم تشییع وی حسن بصری شرکت کرد و بعد از دفن وی گفت: این کسی است که شیطان او را فریفت و ترس از زمان و سلطان او را ترساند و آنچه خداوند به او داده بود، ذخیره کرد؛ در حالی که زکات آن را نداده و به وسیله آن صله رحم نکرده بود. بعد گفت: ای وارث! بخور. این مال برای تو حلال آمد و عقوبتی برای آن نیست[۴].

داستان عبدالله بن اهتم، مصداق کامل سخن حضرت امیر(ع) است که فرمود: ای پسر آدم! آنچه زیاده از قوت و روزی خویش به دست آوری، تو در آن برای دیگری خزینه‌دار هستی (که به او واگذار نمایی و سودی برای تو نخواهد داشت)[۵].

گرد آوردن مال و ادا نکردن حقوق شرعی آن، نه تنها سودی ندارد بلکه باعث عذاب شخص می‌باشد؛ دیگران لذت می‌برند و او عذاب می‌کشد. پس چه بهتر که انسان حقوق شرعی اموال خود را بپردازد و علاوه بر آن، به وسیله مال از مستمندان دستگیری نموده، به کارهای خیر بپردازد تا ذخیره آخرت او گردد[۶].

منابع

پانویس

  1. بلاذُری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۶.
  2. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۵۴۰-۵۴۱.
  3. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۹۵.
  4. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۰.
  5. «يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ»؛ نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت ۱۸۳ ص۱۱۷۵؛ صبحی صالح، حکمت ۱۹۲.
  6. ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۵۴۵-۵۴۶.