عبدالله بن اهتم
عبدالله بن اهتم، کارگزار کرمان
بنا بر نقل بلاذری، حضرت امیر(ع) عبدالله بن اهتم را کارگزار کرمان قرار داد[۱]. تنها بلاذری وی را به عنوان کارگزار حضرت معرفی کرده است. وی از قبیله تمیم و در بصره ساکن بود.
زمانی که زیاد بن ابیه از طرف معاویه والی بصره شد، در ابتدای ورود به بصره، خطبهای بدون ذکر نام خدا و یاد پیامبر ایراد کرد که به خطبه «بترا» معروف شد. بعد از اتمام سخنان زیاد، عبدالله بن اهتم، گفتههای وی را تأیید کرد[۲].
عاقبت عبدالله بن اهتم
عبدالله بن اهتم مدتی با حجاج بن یوسف ثقفی همکاری داشت[۳] و در هنگام مرگ در بصره بود. زمانی که عبدالله در بستر بیماری قرار گرفت، حسن بصری به عیادتش آمد، عبدالله چشمش را به صندوقی که در گوشه خانه بود، دوخت و گفت: ای ابا سعید (کنیه حسن بصری) در آن صندوق صد هزار (درهم یا دینار) است که زکات آن پرداخت نشده و با آن صله رحم نگردیده است. حسن گفت: مادرت برایت گریه کند! پس برای چه آنها را آماده کردی؟ گفت: برای ترس از زمانه و زیادی دوستان و ستم سلطان. پس از مرگ عبدالله، در مراسم تشییع وی حسن بصری شرکت کرد و بعد از دفن وی گفت: این کسی است که شیطان او را فریفت و ترس از زمان و سلطان او را ترساند و آنچه خداوند به او داده بود، ذخیره کرد؛ در حالی که زکات آن را نداده و به وسیله آن صله رحم نکرده بود. بعد گفت: ای وارث! بخور. این مال برای تو حلال آمد و عقوبتی برای آن نیست[۴].
داستان عبدالله بن اهتم، مصداق کامل سخن حضرت امیر(ع) است که فرمود: ای پسر آدم! آنچه زیاده از قوت و روزی خویش به دست آوری، تو در آن برای دیگری خزینهدار هستی (که به او واگذار نمایی و سودی برای تو نخواهد داشت)[۵].
گرد آوردن مال و ادا نکردن حقوق شرعی آن، نه تنها سودی ندارد بلکه باعث عذاب شخص میباشد؛ دیگران لذت میبرند و او عذاب میکشد. پس چه بهتر که انسان حقوق شرعی اموال خود را بپردازد و علاوه بر آن، به وسیله مال از مستمندان دستگیری نموده، به کارهای خیر بپردازد تا ذخیره آخرت او گردد[۶].
منابع
پانویس
- ↑ بلاذُری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۶.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۵۴۰-۵۴۱.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۹۵.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۰.
- ↑ «يَا ابْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ»؛ نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت ۱۸۳ ص۱۱۷۵؛ صبحی صالح، حکمت ۱۹۲.
- ↑ ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین، ج۱، ص ۵۴۵-۵۴۶.