عریضه‌نویسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• بیشتر لغت‌شناسان، عریضه را به عرض حال و درخواست نامه معنی می‌کنند و برای "عرض" معانی مختلفی بیان می‌کنند که یکی از آنها، بیان مطلبی از طرف فرد کوچک‌تر به بزرگ‌تر است.
• در اصطلاح، عریضه‌نویسی یکی از شیوه‌های خاص توسل است که در طول تاریخ، در فرهنگ اسلامی همواره مورد توجه بوده است. گاهی افراد جامعه با یک سلسله نیاز و گرفتاری‌ها مواجه می‌شوند که بر حسب ظاهر، امکان برطرف نمودن آنها از طریق اسباب عادی میسّر نیست، یا حداقل بسیار مشکل است. در چنین مواردی به جای ناامید شدن، از ناحیه پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) توصیه شده است که از اموری نظیر دعا و توسل کمک گرفته شود. آن‌گاه برای توسل، شیوه‌های مختلفی بیان شده است که از جمله آنها نوشتن عریضه است.
• عریضه، گاهی خطاب به خداوند متعال نوشته می‌شود و در آن، فرد نیازمند ضمن اشاره به مشکل و حاجت موردنظر خود، به مقام و منزلت یکی از معصومین (ع) یا همه آنها در پیشگاه خداوند متوسل می‌شود، و یا اینکه عریضه، مستقیما به معصوم (ع) نوشته می‌شود تا او به واسطه قرب و منزلتی که نزد خداوند متعال دارد، برآورده شدن حاجت یا برطرف گشتن مشکل را درخواست نماید، یا خود معصوم (ع) به واسطه ولایت و قدرتی که از ناحیه پروردگار به او اعطا شده است، به اذن خداوند، این نیاز و گرفتاری را برطرف سازد.

شرایط عریضه‌نویسی

• عریضه‌نویسی شرایطی دارد:

1. شرایط‍‌ نویسنده عریضه: پس از معرفت به خداوند و ایمان به منزلت اهل بیت (ع) که واسطه‌های فیض الهی‌اند، ضرورت دارد که نویسنده این شرایط‍‌ را در خود احراز کند: توبه از گناهان، هماهنگی خواسته با دل، اطمینان به قبولی درخواست.
2. شرایط‍‌ حاجت: حاجت او، مخالف سنت‌های جاریه الهی و اراده تکوینی خداوند نباشد، درخواست او باید امر حلالی باشد یعنی خارج از اراده تشریعیه خداوند نباشد.

منابع

• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه