مؤرج بن عمرو سدوسی بصری

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

ابوفید مؤرج بن عمرو بن حارث بن ثور بن سعد بن حرمله سدوسی صری عجلی برخی نام او را مرثد ذکر کرده و مؤرج را لقب او دانسته‌اند.[۱] وی اهل بصره[۲] و از قبیله بنی سدوس بن شیبان بود[۳] و پیش از سال ۱۵۰هـ [۴] در بصره متولد شد[۵] و در مرو و نیشابور می‌‌زیست.[۶] در ابتدا از اعراب بادیه‌نشین بود و از اصول و قواعد ادبیات عرب اطلاعی نداشت، تا آنکه به بصره آمد و در درس ابوزید انصاری حاضر شد و اولین درس را از وی فرا گرفت. سپس در درس خلیل بن احمد نحوی شرکت جست و بر ادبیات عرب تسلط یافت و یکی از شاگردان و یاران برجسته وی گردید. ایشان از بزرگانی چون ابوعمرو بن علاء، شعبة بن حجاج و دیگران[۷] حدیث شنیده و روایت کرده است. افرادی مانند احمد بن محمد بن ابی محمد یزیدی[۸] و نضر بن شمیل[۹] از شاگردان وی بوده و از او کسب علم کرده‌اند.

وی به علومی از قبیل علم نحو، انساب،[۱۰] لغت، شعر[۱۱] و ادبیات عرب تسلط کامل داشت و از پیش‌گامان این علوم به شمار می‌‌رفت.[۱۲] زمانی به مأمون عباسی پیوست و به همراه وی به خراسان سفر کرد.[۱۳] سرانجام او به بصره بازگشت و در همان جا وفات نمود.[۱۴] سال وفاتش ۱۹۴[۱۵] یا ۱۹۵هـ [۱۶] بوده، اما برخی گفته‌اند که تا پس از سال ۲۰۰هـ نیز زنده بوده است.[۱۷] وی دارای آثار و تألیفاتی می‌‌باشد که عبارت‌اند از: «جماهیر القبائل»، «المعانی»، «الانواء فی علم السماء»، «غریب القرآن»،[۱۸] «حذف من نسب قریش»[۱۹] و شعر[۲۰].[۲۱]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. جمهرة انساب العرب ۳۱۸.
  2. الاعلام ۷/۳۱۸.
  3. جمهرة انساب العرب ۳۱۸.
  4. تاریخ التراث العربی ۸/۹۶.
  5. معجم المؤلفین ۱۳/۳۳.
  6. معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
  7. تاریخ بغداد ۱۳/۲۵۸.
  8. معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
  9. تاریخ التراث العربی ۸/۹۶.
  10. معجم الادباء ۱۹/۱۹۷.
  11. وفیات الاعیان ۵/۳۰۴.
  12. الانساب ۳/۲۳۷.
  13. تاریخ بغداد ۱۳/۲۵۸.
  14. وفیات الاعیان ۵/۳۰۷.
  15. بغیة الوعاة ۲/۳۰۵.
  16. المعارف ۵۴۳.
  17. سیر اعلام النبلاء ۹/۳۱۰.
  18. الفهرست (الندیم) ۵۴.
  19. هدیة العارفین ۲/۴۲۶.
  20. معجم المؤلفین ۱۳/۳۳.
  21. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص ۷۹۶-۷۹۷.