ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی سهروردی و ابن‌عربی (مقاله)

ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی، سهروردی و ابن‌عربی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی رؤیا و حقیقت آن در دیدگاه فارابی، سهروردی و ابن‌عربی می‌پردازد. این مقاله ۲۰ صفحه‌ای به قلم وحیده حداد و محمد بیدهندی نگاشته شده و در فصلنامه اندیشه دینی (شماره ۴۹، زمستان ۱۳۹۲) منتشر گشته است.[۱]

ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی، سهروردی و ابن‌عربی
رتبه علمیعلمی پژوهشی
زبانفارسی
نویسندگانوحیده حداد و محمد بیدهندی
موضوعرؤیا، رؤیای صادق
مذهبشیعه
منتشر شده درفصلنامه اندیشه دینی
وابسته بهدانشگاه شیراز
محل نشرشیراز، ایران
تاریخ نشرزمستان ۱۳۹۲
شماره۴۹
شماره صفحاتاز صفحه ۴۹ تا ۶۸ مجله
ناشر الکترونیکپایگاه مجلات تخصصی نور

چکیده مقاله

  • نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله خود می‌نویسند: «معنا و جایگاه خواب و رؤیا در فلسفه بحثی است كه كمتر فیلسوف برجسته‌ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حكمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی كه انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‌شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‌یابد».
  • نویسندگان در ادامه چکیده خود می‌نویسند: «این احوال اگر در عالم خواب طبیعی است و در صورتی كه ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید با تأویل و «رؤیای صادقه»، پیش آید، در صورتی كه شفاف باشد تعبیر روشن می‌شود. سهروردی در تبیین مسأله خواب و رؤیای صادقه، جایگاه ظهور صور رؤیا را نفس، و منشأ اصلی آن را نفوس فلكی می‌داند. از نظر فارابی، رؤیا صورتی ذهنی است كه به وسیله خیال ایجاد می‌شود و هنگام خواب و بر اثر قطع رابطه با فعالیت‌های زمان بیداری، گنجایش آن افزایش می‌یابد. فارابی به این قائل می‌شود كه شخص به مدد خیال، قادر است با عقل فعال متحد شود، لكن چنین قدرتی تنها در دسترس افراد ممتاز و برگزیده است. از نظر ابن‌عربی، دنیای رؤیا دنیای رمز و نماد است و برای فهم معنای رؤیا باید مآل نمادهای رویایی را پیدا كرد. وی خواب را نخستین مبدإ تلقی وحی الهی برای اهل عنایت می‌داند».[۲]

فهرست مقاله

  • چکیده؛
  • مقدمه؛
  • خواب و رؤیا در لغت؛
  • روح و مجرد یا مادی بودن آن؛
  • آیا خواب شامل تمام موجودات میشود؟
  • تبیین نظر فارابی در مسأله خواب و رؤیا:
    • خواب و بیداری از نگاه فارابی؛
    • سبب خواب دیدن از دیدگاه فارابی؛
  • تبیین نظر سهروردی در مسألهی خواب و رؤیا:
    • خواب و رؤیا در دیدگاه سهروردی؛
  • تبیین نظر ابن عربی در مسأله خواب و رؤیا:
    • چگونگی رؤیا از دید ابن‌عربی؛
    • آیه نجوا؛
  • نتیجه‌گیری:
    • ماهیت خواب و رؤیا؛
    • عالم خیال؛
    • آیا رؤیا معرفت‌زاست؟
    • معرفت ناشی از رؤیا به چه میزان حجیت دارد؟
  • منابع.

دربارهٔ پدیدآورندگان

وحیده حداد (پدیدآورنده)
بخش آغازین خالی است
محمد بیدهندی (پدیدآورنده)
 
محمد بیدهندی
دکتر محمد بیدهندی (متولد ۱۳۴۴ ش)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس به اتمام رساند. عضو هیئت علمی گروه کلام و حکمت اسلامی و قائم مقام ریاست دانشگاه اصفهان از جمله فعالیت‌های وی است. او تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «عشق و نقش آن در تکامل وجودی انسان از نظر ملا صدرا و احمد غزالی»، «کثرت‌گرایی دینی از نگاه نواندیشان مسلمان معاصر»، «جزئیات تحلیلی بر فرآیند و مراحل هویت‌یابی از دیدگاه ملاصدرا» و «ماهیت خواب و رؤیا از نگاه فارابی سهروردی و ابن‌عربی» برخی از این آثار است.[۳]

پانویس

دریافت متن