مثل
مثل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مثل در قرآن - مثل در معارف دعا و زیارات - مثل در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
مَثَل، به معنای حجت، دلیل، علامت، صفت، حال و سخنی است که با سخن و مطلب دیگر شباهتی دارد و برای روشن کردن آن سخن و مطلب به کار می‌رود. مثل که جمع آن امثال است اقوال مشهوری است که در میان عامّه مردم رواج دارد. بیشتر موارد استعمال مثل در قرآن به همین معنا است. خداوند جریان و حکایتی را می‌آورد و سپس مطلب مورد نظر را با آن تطبیق می‌نماید. در واقع مثل برای تفهیم است. قرآن می‌گوید: 
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ * تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
[۱].
امام سجاد (ع) در دعای ختم قرآن چنین عرض می‌کند: «وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ لَنَا... حَتَّى تُوصِلَ إِلَى قُلُوبِنَا فَهْمَ عَجَائِبِهِ، وَ زَوَاجِرَ أَمْثَالِهِ...»[۲]؛ «قرآن را در تاریکی شب مونس ما قرار ده و در برابر کشش‌ها و گرایش‌های شیطان و خاطرات وسوسه‌انگیز نگهبان ما قرار ده... تا عجایب قرآن و مثل‌ها و قصه‌های هشداردهنده آن - که کوه‌های سخت از تحمل آن ناتوانند - به دل‌های ما راه یابد». آنچه که حضرت فرمود بیانگر اهمیت و جایگاه والای مثل‌های قرآنی است که شایسته اهتمام ویژه از سوی خوانندگان قرآن است.[۳].[۴]
منابع
پانویس
- ↑ «آیا درنیافته‌ای که خداوند چگونه به کلمه‌ای پاک مثل می‌زند که همگون درختی پاک است، ریشه‌اش پابرجاست و شاخه‌اش سر بر آسمان دارد * به اذن پروردگارش هر دم بر خود را می‌دهد و خداوند مثل‌ها را برای مردم می‌زند باشد که پند گیرند» سوره ابراهیم، آیه ۲۴-۲۵.
- ↑ نیایش چهل‌و‌دوم.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم، قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم؛ قرآن حکیم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی: مفردات الفاظ القرآن، حسین‌بن‌محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «مثل»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۹۲.