مسکنت
مسکنت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مسکنت در قرآن - مسکنت در حدیث - مسکنت در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
«مسکنت» در لغت، استقرار باطنی مانند طمأنینه و رَفع تشویش و استقرار مادّی مانند ساکن شدن در محلی[۱]. اصل آن "سکن" به معنای استقرار در مقابل حرکت و اضطراب (مادی و روحی). مسکین به معنای نادار، ناداری در تأمین عیال[۲]، فردی که در سکون به حد اعلی رسیده.
﴿وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ﴾[۳].
«مسکین» تعبیر از فردی است که قدرت، قوت و تمکّن او بسیار محدود است و از تلاش و کوشش برای تأمین و توسعه معاش به دلیل مرض، پیری، ضعف بدنی یا مالی عاجز گشته است[۴].
مسکین از افراد آسیب‌پذیر اجتماعی است و بر عهده دولت اسلامی است که او را تحت پوشش تأمین اجتماعی قرار دهد و از محل بودجه حاصله از مالیات‌های اسلامی (زکات، خمس، فیء) زندگی آنان را تأمین نماید و نیز به مؤمنان دادن صدقه به این قشر نیازمند توصیه شده است: ﴿قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ﴾[۵].
از سیاست‌های مؤثر قرآنی، برای تأمین این قشر رنج‌دیده و سختی کشیده، وجوب "اطعام مسکین" در برخی کفارات واردشده در احکام شرعی است، که در صورت اجرای صحیح و فراگیر آنها، نیاز بسیاری از مساکین تأمین می‌شود: ﴿فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا﴾[۶].[۷]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۶۳.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۲۱۴.
- ↑ «مهر خواری و تهیدستی بر آنان زده شد» سوره بقره، آیه ۶۱.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۶۵.
- ↑ «از تو می‌پرسند: چه چیزی را ببخشند؟ بگو هر دارایی که می‌بخشید (بهتر است) به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان و در راه مانده باشد و هر نیکی بجای آورید خداوند به آن داناست» سوره بقره، آیه ۲۱۵.
- ↑ «و هر کس نیافت، روزه دو ماه پیاپی پیش از آنکه با همدیگر تماسی بگیرند (بر عهده اوست) و آنکه یارایی ندارد، خوراک دادن به شصت مستمند (بر عهده اوست)» سوره مجادله، آیه ۴.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۷۶-۴۷۷.