مقایسه دیدگاه حکمت متعالیه و برخی متکلمین شیعی در مورد علم امام (پایان‌نامه)
| مقایسه دیدگاه حکمت متعالیه و برخی متکلمین شیعی در مورد علم امام | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| پژوهشگر | زهرا خطیبی (ایران) |
| استاد راهنما | اعلا تورانی (ایران) |
| موضوع | امام، علم و تشیع |
| مذهب | شیعه |
| سال دفاع | ۱۳۹۱ |
| وابسته به | دانشگاه الزهرا |
| وبگاه معرف | پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک) |
مقایسه دیدگاه حکمت متعالیه و برخی متکلمین شیعی در مورد علم امام پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام از دیدگاه حکمت متعالیه و برخی متکلمین شیعی نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط خانم زهرا خطیبی نگاشته و در دانشکده الهیات وابسته به دانشگاه الزهرا دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه خانم اعلا تورانی و استاد مشاور آن خانم زهرا توازیانی است.[۱]
چکیده پایان‌نامه
- پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «علم امام بارزترین صفتی است که از دیرباز در امام‌شناسی مورد توجه عالمان و متفکران بوده است».
- در این رساله آمده است: «اندیشمندان شیعی این ویژگی را از شروط بنیادین امامت دانسته، در رویارویی با دیگر گروه‌های جامعه اسلامی بر آن استدلال کرده‌اند. مطالعه در این موضوع همواره با نگرش‌ها و رویکردهای فکری مختلفی صورت گرفته و در میزان و چگونگی آن اختلافاتی پدید آمده است».
- پژوهشگر می‌افزاید: «این تحقیق با رویکردی تطبیقی و با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی دیدگاه حکما و متکلمین درباره علم امام پرداخته، درصدد مقایسه و تا حد امکان جمع نظر متکلمان با حکمت متعالیه برآمده است. بر اساس نتایج به‌دست آمده از ادله طرفین، هر دو گروه بر تقید علم امام به ذاتی نبودن و افاضه از جانب خداوند متعال و نیز بر عدم احاطه علم ایشان نسبت به کنه ذات و صفات ذاتی خداوند اتفاق دارند. اختلاف طرفین تنها بر سر علم امام به جمیع افعال الهی و احاطه او بر همه موضوعات و مخلوقات است که تفاوت گذاشتن میان وجود نوری امام و وجود عنصری او، کلید حل نزاع تاحد زیادی به شمار رفته، بدین ترتیب، آن چه حکمت متعالیه درباره علم گسترده امام به همه موضوعات و حقایق قایل شده به وجود نوری او و قیودی که متکلمان ذکر کرده‌اند، به وجود عنصری امام برگشت می‌کند».[۱]
فهرست پایان‌نامه
- مقدمه؛
- ضرورت بحث واهمیت موضوع؛
- تعریف مسأله و بیان آن؛
- مروری بر مطالعات انجام شده؛
- اهداف پژوهش؛
- روش پژوهش؛
- پرسش های اصلی و فرعی؛
- فرضیه ها؛
- فصل اول:
- کلیات؛
- علم؛
- وجود بودن علم؛
- اقسام علم؛
- امام (ع)؛
- ضرورت وجود امام (ع)؛
- قرآن وجایگاه امام (ع)؛
- تفاوت نبی و امام (ع)؛
- بی کرانگی علم امام معصوم (ع)؛
- قرآن کریم ومسأله علم غیب؛
- ماهیت غیب؛
- ماهیت و ابعاد و محدوده علم امام (ع)؛
- مقام فقری امام (ع)؛
- صفات امام (ع)؛
- مراد از امام (ع) در این رساله؛
- عصمت امام؛
- فصل دوم:علم امام (ع) از نظر حکمت:
- متعالیه؛
- علم امام از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی؛
- نظر ملاصدر ا در باب ضرورت وجود امام(ع)؛
- نظر ملاصدرا در باب مراتب علم غیب امام (ع)؛
- چگونگی علم به مراتب مختلف عالم غیب؛
- واسطه بودن وجود پیامبر وامام در خلقت؛
- علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین و علم به ما کان و ما یکون؛
- الهام و وحی؛
- قوه قدسی؛
- امامان، خزانه دار علم و حجت رسای الهی؛
- معجزه بودن علم امام(ع)؛
- علم امام(ع) به تمام حقایق؛
- علم امام(ع) از دیدگاه علامه طباطبایی؛
- علم حضوری معصوم به ماسوی الله؛
- نظر علامه درباره علم غیب؛
- معنای افزایش علوم ائمه(ع)؛
- علم ائمه(ع) به جزئیات وقایع عالم؛
- موروثی بودن علوم ائمه(ع) از پیغمبر اکرم(ص)؛
- فصل سوم:علم امام از منظر برخی ازمتکلمین شیعی:
- مقدمه؛
- علم امام از دیدگاه شیخ صدوق؛
- نظر شیخ صدوق در باب علم حضوری معصوم به ماسوی الله؛
- دیدگاه شیخ صدوق درباره علم غیب؛
- علم امام از دیگاه شیخ مفید؛
- علم غیر ارادی امام به تعلیم خداوندی است؛
- علم امام ازدیدگاه سید مرتضی؛
- علم امام از دیدگاه شیخ طوسی؛
- علم امام از دیدگاه خواجه نصیر الدین طوسی؛
- بایستگی‌های امامت؛
- قوه قدسیه؛
- بیان خواجه طوسی در باب عصمت و وجوب عصمت امام(ع)؛
- فصل چهارم: بررسی چالش‌ها و تعارض‌ها:
- مقدمه؛
- علم امام از منظر برخی روشنفکران معاصر؛
- دیدگاه دکتر سروش؛
- ارزیابی ونقد دیدگاه سروش در باب علم امام؛
- دیدگاه شیخ نعمت الله صالحی نجف آبادی؛
- چالش‌ها و تعارضات در باب علم امام (ع)؛
- چالش اول: اشکال جبر؛
- چالش دوم: اشکال ظواهر اعمال امام؛
- چالش سوم: شبهات وارد شده برآیات و روایات در باب علم امام؛
- چالش چهارم: آیا عدم علم امام زمان(ع) نسبت به زمان ظهور خویش با کامل بودن علم امام (ع) منافات دارد؟
- جمع‌بندی ونتیجه گیری؛
- منابع.[۲]
دربارهٔ پدیدآورندگان
-
زهرا توازیانی (استاد مشاور)
-
اعلا تورانی (استاد راهنما)
-
زهرا خطیبی (پژوهشگر)
- در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.
- استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای دکتر اعلا تورانی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری فلسفه به اتمام رساند. عضویت در هیئت علمی دانشگاه الزهرا[۳] و عضویت در انجمن فلسفی ملاصدرا از جمله فعالیت‌های وی است.[۴]او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی به مشاوره و راهنمایی پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «خدا از دیدگاه صدرالمتألهین و پل تیلیش»،[۵] «رابطه سعادت و سیاست از دیدگاه فارابی»، «علم امام در آینه حکمت متعالیه» و «پلورالیسم و وحی از منظر صدرالمتألهین شیرازی و پل تیلیش» برخی از این آثار است.[۶]
- در مورد استاد مشاور این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.
استخراج مقاله از پایان‌نامه
چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب
در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.