نهج البیان عن کشف معانی القرآن (کتاب)
| نهج البیان عن کشف معانی القرآن | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | محمد بن حسن شیبانی |
| ناشر | انتشارات نشر الهادی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۴۱۹ ق، ۱۳۷۷ ش |
| شابک | ۹۶۴-۴۰۰-۰۳۴-x |
| شماره ملی | م۷۸-۵۸۵۹ |
نهج البیان عن کشف معانی القرآن کتابی است به زبان عربی که مشتمل بر تأویل و تفسیر آیات قرآن میباشد. این کتاب اثر سید جمال الدین احمد بن موسی ابن طاووس حلی مشهور به محمد بن حسن شیبانی است و انتشارات نشر الهادی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
تفسیری است مختصر و کوتاه و ناپیوسته اثر محمد بن حسن شیبانی، دانشمند شیعی سده هفتم هجری که بر اساس ادب و آراء گذشتگان تدوین یافته و آن را برای تقدیم به کتابخانه عظیم مدرسه مستنصریه بغداد در دوران خلافت المستنصر باللّه عباسی نوشته است؛ و در مقدمه از کتابخانه یاد شده به نام «الخزانة الإمامیّة المستنصریّه» یاد می‌کند.[۲]
او- چنانکه خود گفته- در رویارویی با آراء و اقوال مختلف و متفاوت مفسّران، آن را نقل کرده است تا اختلاف در آن کم باشد و عالم فقیه و خواننده هوشیار از آن سود برگیرد؛ و در ضمن آن، روایاتی از اهل بیت (ع) آورده و به ناسخ و منسوخ و پاره‌ای از عبادات شرعی و احکام و اسباب النزول و سخنان لغویان پرداخته است.
وی از بسیار پرداختن به مباحث دستوری و قرائات و نیز بواطن آیات پرهیز کرده و بنا را بر اختصار و اقتصار گذاشته است.
شماری از آیات را با این باور که معانی آنها روشن است تفسیر نکرده است. او چندان از «کلبی» نقل می‌کند که گمان می‌رود تفسیرش را کاملاً در اختیار داشته. از شیخ مفید، جبّائی، طبری، زجّاج، فرّاء و ابو عبیده و... نیز فراوان نقل می‌کند. از «التبیان» شیخ بهره بیشتر برده و از او با احترام یاد می‌کند. روی هم رفته، تفسیری است با ارزش و سودمند که محمد بن علی نقی شیبانی تلخیص آن را به نام «مختصر نهج البیان» فراهم آورده است.
این تفسیر أخیراً با تحقیق استاد حسین درگاهی و در سال ۱۴۱۹ ق/ ۱۳۷۷ ش به وسیله انتشارات الهادی- قم در پنج مجلد- به طرزی شیوا- به چاپ رسیده است.
تحت عنوان «معانی القرآن» کتابهای بسیاری نوشته شده است که برخی، تنها جنبه لغوی دارد و برخی به مسائل ادبی، لغوی و تفسیری نیز پرداخته‌اند که در اینجا منظور دسته دوم است[۳].
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ شبکه جامع کتاب گیسوم
- ↑ این کتابخانه با همت وزیر قدرتمند و دانشور بزرگ علقمی و با دستور خلیفه عباسی، المستنصر باللّه، تأسیس شد. شروع بنا در سال ۶۲۵ و سال افتتاح آن ۶۳۱ بوده است. این کتابخانه دارای هشتاد هزار جلد کتاب بود و از اطراف و جوانب کشور اسلامی و خارج آن، کتابهای گرانبهایی به آنجا فرستاده شد. تا پایان خلافت بنی عباس ادامه داشت و به دست لشکریان مغول به تاراج رفت.
- ↑ معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۳۲۸-۳۲۹.
- ↑ تهامی، سید غلام رضا، فرهنگ اعلام تاریخ اسلام، ج۲، ص 1345.