بحث:مقام اصطفاء الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
←سید علی حسینی میلانی
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
{{عربی|اندازه=155%|"المُصطَفَونَ"}}؛ | |||
گواهی می‌دهم که شما برگزیدگان هستید. | گواهی می‌دهم که شما برگزیدگان هستید. | ||
ائمّه {{عم}} برگزیدگان هستند؛ کسانی که اصطفاء، انتخاب، اجتباء و اختیار شده‌اند. این واژگان تا حدودی مترادف هستند، اگر بخواهیم ترادف در لغت عرب را منکر بشویم، اختلافات و تمایزاتی باید تصوّر بکنیم و اگر به ترادف قائل باشیم این گونه خواهد بود که خداوند متعال ائمّه اطهار {{عم}} را انتخاب و اختیار کرده است. | ائمّه {{عم}} برگزیدگان هستند؛ کسانی که اصطفاء، انتخاب، اجتباء و اختیار شده‌اند. این واژگان تا حدودی مترادف هستند، اگر بخواهیم ترادف در لغت عرب را منکر بشویم، اختلافات و تمایزاتی باید تصوّر بکنیم و اگر به ترادف قائل باشیم این گونه خواهد بود که خداوند متعال ائمّه اطهار {{عم}} را انتخاب و اختیار کرده است. | ||
دربارۀ کلمه «المصطفون» آیات متعددی داریم و در این زمینه احادیثی نیز نقل شده است که پیش‌تر برخی از احادیث صحیح را از کتاب‌های اهل تسنّن و صحیحین نقل کردیم. | دربارۀ کلمه «المصطفون» آیات متعددی داریم و در این زمینه احادیثی نیز نقل شده است که پیش‌تر برخی از احادیث صحیح را از کتاب‌های اهل تسنّن و صحیحین نقل کردیم. | ||
در آیه‌ای می‌خوانیم: | در آیه‌ای می‌خوانیم: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَىٰ ۗ آللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ}}﴾}}؛<ref>«بگو: حمد مخصوص خداوند است و سلام بر بندگان برگزیده او. آیا خدا بهتر است یا بت‌هایی که همتای وی قرار می‌دهید؟»؛ سوره نمل؛ آیه۵۹.</ref> | |||
به راستی منظور از عباد، چه کسانی هستند؟ | به راستی منظور از عباد، چه کسانی هستند؟ | ||
نظیر این را در آیه دیگر می‌فرماید: | نظیر این را در آیه دیگر می‌فرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|بَل عِبادٌ مُکرَمُونَ}}﴾}}؛<ref>«بلکه آنان بندگان شایستۀ او هستند». سوره انبیا، آیه ۲۶.</ref> | |||
عباد مکرم چه کسانی هستند؟ | عباد مکرم چه کسانی هستند؟ | ||
در آیۀ دیگری می‌فرماید: | در آیۀ دیگری می‌فرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}﴾}}؛<ref>«داوند آدم، نوح، آل ابراهیم و آل عمران را بر عالمیان برتری داد. آنان فرزندانی بودند که از (جهت پاکی و فضیلت) برخی از نسل برخی دیگر برترند و خداوند شنوا و داناست». سوره آل عمران، آیه۳۳ و ۳۴.</ref> | |||
و در آیه دیگری می‌فرماید: | و در آیه دیگری می‌فرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا}}﴾}}؛<ref>«سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم»؛ آیه ۳۲ سوره فاطر.</ref> سپس این کتاب را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. | |||
سپس این کتاب را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. | در تفاسیر آمده است که منظور آل محمّد {{عم}} هستند. <ref>ر.ک: تفسیر فرات کوفی: ۱۴۵، حدیث ۱۱، تفسیر القمی: ۲ / ۲۰۹، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۲، حدیث ۲۸، باب ۱۲.</ref> | ||
در تفاسیر آمده است که منظور آل محمّد {{عم}} هستند. <ref>ر.ک: تفسیر فرات کوفی: | سدیر گوید: امام باقر {{ع}} درباره آیه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ}}﴾}}<ref>«داوند آدم، نوح، آل ابراهیم و آل عمران را بر عالمیان برتری داد. آنان فرزندانی بودند که از (جهت پاکی و فضیلت) برخی از نسل برخی دیگر برترند». سوره آل عمران، آیه۳۳ و ۳۴.</ref> فرمود: | ||
سدیر گوید: امام باقر {{ع}} درباره آیه | نحن منهم و نحن بقیّة تلک العترة؛ <ref>تفسیر العیاشی: ۱ / ۱۶۸، حدیث ۲۹، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۵، حدیث ۴۴.</ref> | ||
نحن منهم و نحن بقیّة تلک العترة؛ <ref>تفسیر العیاشی: | |||
ما از آن‌ها هستیم و ما یادگار آن عترتیم. | ما از آن‌ها هستیم و ما یادگار آن عترتیم. | ||
و بنا به روایتی، منظور ال ابراهیم هستند و یا مستقلاً در خود آیه عنوان «آل محمّد» وجود داشته است که روایاتی در این زمینه نقل شده است. البته اگر ظاهر این روایات را اخذ بکنیم، شبهۀ تحریف قرآن پیش می‌آید، ولی این آیه و نظیر آن در آیات قرآن مجید کم نیستند که نامی از امیرالمؤمنین، یا از اهل بیت و یا از آل محمّد و یا امثال آن‌ها آمده است. هشام بن سالم گوید: | و بنا به روایتی، منظور ال ابراهیم هستند و یا مستقلاً در خود آیه عنوان «آل محمّد» وجود داشته است که روایاتی در این زمینه نقل شده است. البته اگر ظاهر این روایات را اخذ بکنیم، شبهۀ تحریف قرآن پیش می‌آید، ولی این آیه و نظیر آن در آیات قرآن مجید کم نیستند که نامی از امیرالمؤمنین، یا از [[اهل بیت]]{{عم}} و یا از آل محمّد و یا امثال آن‌ها آمده است. [[هشام بن سالم]] گوید: | ||
سألت أبا عبدالله | {{عربی|اندازه=155%|"سألت أبا عبدالله{{ع}} عن قول الله {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا}}﴾}}. فقال: هو آل إبراهیم و آل محمّد علی العالمین فوضعوا اسماً مکان اسم"}}؛ | ||
از امام صادق {{ع}} از این فرمایش خدای تعالی پرسیدم؟ | از امام صادق {{ع}} از این فرمایش خدای تعالی پرسیدم؟ | ||
فرمود: همان آل ابراهیم و آل محمّد هستند که بر جهانیان برتری داده شدند؛ پس نامی را مکان نام دیگر قرار دادند. | فرمود: همان آل ابراهیم و آل محمّد هستند که بر جهانیان برتری داده شدند؛ پس نامی را مکان نام دیگر قرار دادند. | ||
در روایت دیگری ایّوب گوید: | در روایت دیگری ایّوب گوید: | ||
سمعنی أبو عبدالله | سمعنی أبو عبدالله{{ع}} و أنا أقرأ: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}﴾}}<ref>«داوند آدم، نوح، آل ابراهیم و آل عمران را بر عالمیان برتری داد». سوره آل عمران، آیه۳۳.</ref> | ||
فقال لی: «و آل محمّد»، کانت فمحوها و ترکوا آل إبراهیم و آل عمران؛ | فقال لی: «و آل محمّد»، کانت فمحوها و ترکوا آل إبراهیم و آل عمران؛ | ||
در حالی که این آیه را می‌خواندم امام صادق {{ع}} به من فرمود: «و آل محمّد» نیز در آن بوده است؛ آن را حذف کردند و آل ابراهیم و آل عمران را باقی گذاردند. | در حالی که این آیه را می‌خواندم امام صادق {{ع}} به من فرمود: «و آل محمّد» نیز در آن بوده است؛ آن را حذف کردند و آل ابراهیم و آل عمران را باقی گذاردند. | ||
امّا علمای ما این روایات را به نحوی تفسیر و یا تأویل نموده و یا به عنوان شأن نزول ذکر می‌کنند که بر تحریف قرآن دلالت نکند؛ چرا که باید قرآن را از تحریف در الفاظ، از زیادی و یا نقصان منزّه بدانیم. | امّا علمای ما این روایات را به نحوی تفسیر و یا تأویل نموده و یا به عنوان شأن نزول ذکر می‌کنند که بر تحریف قرآن دلالت نکند؛ چرا که باید قرآن را از تحریف در الفاظ، از زیادی و یا نقصان منزّه بدانیم. | ||
درباره آیۀ مبارکه | درباره آیۀ مبارکه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا}}﴾}}؛<ref>«سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم»؛ آیه ۳۲ سوره فاطر.</ref> نیز روایات فراوان آمده است. در بصائر الدرجات آمده است که امام باقر {{ع}} فرمود: هی فی ولد علیّ و فاطمة علیهم السلام؛ <ref>بصائر الدرجات: ۶۵ (باب ۲۱).</ref> | ||
این آیه درباره فرزندان علی و فاطمه {{عم}} نازل شده است. | این آیه درباره فرزندان علی و فاطمه {{عم}} نازل شده است. | ||
و در کتاب الکافی از امام باقر {{ع}} در ذیل ادامۀ آیه شریفه | و در کتاب الکافی از [[امام باقر]]{{ع}} در ذیل ادامۀ آیه شریفه {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ}}﴾}}<ref>«و برخی از آنان، ستمکاره با خویشند و برخی میانه‌رو و برخی با اذن خداوند در کارهای نیک پیشتازند»؛ سوره فاطر؛ آیه ۳۲.</ref> می‌فرماید: | ||
السابق بالخیرات: الإمام، و المقتصد: العارف للإمام، و الظالم لنفسه، الّذی لا یعرف الإمام؛ <ref>الکافی: | السابق بالخیرات: الإمام، و المقتصد: العارف للإمام، و الظالم لنفسه، الّذی لا یعرف الإمام؛ <ref>الکافی: ۱ / ۲۱۴، حدیث ۱، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۳، حدیث ۳۵.</ref> | ||
امام، همان شتاب کننده به نیکی هاست، معتدل و میانه‌رو کسی است که حق امام را بشناسد و ستمگر به خویش کسی است که امام را نشناسد. | امام، همان شتاب کننده به نیکی هاست، معتدل و میانه‌رو کسی است که حق امام را بشناسد و ستمگر به خویش کسی است که امام را نشناسد. | ||
در این زمینه روایتی از امام صادق {{ع}} نقل شده که بعضی ادّعا کردند که این آیه در فاطمیان ظهور دارد. زیدیه ادّعا کرده‌اند که این آیه دربارۀ آن‌ها نازل شده است، امام صادق {{ع}} می‌فرماید: | در این زمینه روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده که بعضی ادّعا کردند که این آیه در فاطمیان ظهور دارد. زیدیه ادّعا کرده‌اند که این آیه دربارۀ آن‌ها نازل شده است، [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: | ||
لیس حیث تذهب لیس یدخل فی هذا من أشار بسیفه و دعا الناس إلی خلاف. | چنان که تو پنداری نیست. کسی که شمشیر کشد و مردم را به مخالفت فرا خواند در این ایه داخل نیست. | ||
عرض کردم: پس ستمگر به خویشتن کیست؟ فرمود: کسی است که در خانه بنشیند و حق امام را نشناسد و معتدل و میانه‌رو کسی است که حق امام را بشناسد و شتاب کننده به نیکی‌ها، امام است.<ref>لیس حیث تذهب لیس یدخل فی هذا من أشار بسیفه و دعا الناس إلی خلاف. | |||
فقلت: فأیّ شیء الظالم لنفسه؟ | فقلت: فأیّ شیء الظالم لنفسه؟ | ||
قال: الجالس فی بیته لا یعرف حقّ الإمام، و المقتصد: العارف بحق الإمام، و السابق بالخیرات: | قال: الجالس فی بیته لا یعرف حقّ الإمام، و المقتصد: العارف بحق الإمام، و السابق بالخیرات: الإمام.</ref> | ||
در روایت دیگری [[امام کاظم]]{{ع}} می‌فرماید: | |||
در روایت دیگری امام کاظم {{ع}} می‌فرماید: | {{عربی|اندازه=155%|"فنحن الّذین اصطفانا الله عزوجل و أورثنا هذا الّذی فیه تبیان کلّ شیء"}}؛ <ref>الکافی: 1 / 226، حدیث 7، بحار الأنوار: 17 / 134، حدیث 10.</ref> | ||
فنحن الّذین اصطفانا الله عزوجل و أورثنا هذا الّذی فیه تبیان کلّ | |||
ما همان کسانی هستیم که خدای تعالی برگزیده و این کتاب را به ارث بخشیده است؛ کتابی که در آن همه چیز بیان شده است. | ما همان کسانی هستیم که خدای تعالی برگزیده و این کتاب را به ارث بخشیده است؛ کتابی که در آن همه چیز بیان شده است. | ||
در روایت دیگری راوی درباره این آیه از امام رضا {{ع}} می‌پرسد، حضرت می‌فرماید: | در روایت دیگری راوی درباره این آیه از امام رضا {{ع}} می‌پرسد، حضرت می‌فرماید: | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۱۹: | ||
منظور فرزندان حضرت فاطمه {{س}} می‌باشند و منظور از شتاب کنندگان به نیکی‌ها امام و میانه‌رو کسی است که امام را بشناسد و ستمگر به خویشتن کسی است که امام را نمی‌شناسد. | منظور فرزندان حضرت فاطمه {{س}} می‌باشند و منظور از شتاب کنندگان به نیکی‌ها امام و میانه‌رو کسی است که امام را بشناسد و ستمگر به خویشتن کسی است که امام را نمی‌شناسد. | ||
هم چنین از دیگر ائمّه {{عم}} روایاتی نقل شده که این آیه دربارۀ آن بزرگواران است. در الاحتجاج آمده است که ابوبصیر گوید: | هم چنین از دیگر ائمّه {{عم}} روایاتی نقل شده که این آیه دربارۀ آن بزرگواران است. در الاحتجاج آمده است که ابوبصیر گوید: | ||
سألت أبا عبدالله | از امام صادق {{ع}} درباره آیه شریفه «ثم اورثنا....» پرسیدم. | ||
فرمود: نظر تو چیست؟ | |||
عرض کردم: بندگان برگزیده فقط فرزندان حضرت فاطمه {{س}} هستند. | |||
فرمود: امّا آن گروه از فرزندان حضرت فاطمه {{س}} که دست به شمشیر برده و با گمراهی مردم را به سوی خود فرا می‌خوانند و دیگر مردمان، مشمول این آیه شریفه نمی‌شوند. | |||
گفتم: چه کسانی شامل این آیه می‌شوند؟ | |||
فرمود: منظور از ستمگر به خود کسی است که مردم را نه به گمراهی فرا می‌خواند و ه به هدایت دعوت می‌کند و میانه‌رو از ما اهل بیت کسی است که حق امام را به خوبی بشنسد و سبقت گیرنده به نیکی‌ها، همان امام است.<ref>سألت أبا عبدالله{{ع}} عن هذه الآیة: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا». | |||
قال: أیّ شیء تقول؟ | قال: أیّ شیء تقول؟ | ||
قلت: إنّی أقول إنّها خاصّة لولد فاطمة علیها السّلام. | قلت: إنّی أقول إنّها خاصّة لولد فاطمة علیها السّلام. | ||
فقال علیه السلام: أمّا من سَلّ سیفه ودَعَا الناس إلی نفسه إلی الضّلال من ولد فاطمه علیها السّلام و غیرهم فلیس بداخل فی الآیة. | فقال علیه السلام: أمّا من سَلّ سیفه ودَعَا الناس إلی نفسه إلی الضّلال من ولد فاطمه علیها السّلام و غیرهم فلیس بداخل فی الآیة. | ||
قلت: من یدخل فیها؟ | قلت: من یدخل فیها؟ | ||
قال: الظالم لنفسه الّذی لا یدعو الناس إلی ضلال و لا هدی، و المقتصد منّا أهل البیت هو العارف حق الإمام، و السابق بالخیرات هو الإمام؛ | قال: الظالم لنفسه الّذی لا یدعو الناس إلی ضلال و لا هدی، و المقتصد منّا أهل البیت هو العارف حق الإمام، و السابق بالخیرات هو الإمام؛ الاحتجاج: ۲ / ۱۳۸ و ۱۳۹، این حدیث در بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۱۵، حدیث ۵ با اندکی تفاوت نقل شده است.</ref> | ||
در المناقب ابن شهر آشوب آمده است: امام صادق {{ع}} فرمود: | در المناقب ابن شهر آشوب آمده است: امام صادق {{ع}} فرمود: | ||
نزلت فی حقّنا و حقّ ذریّاتنا خاصّة؛ | نزلت فی حقّنا و حقّ ذریّاتنا خاصّة؛ | ||
| خط ۲۲۲: | خط ۲۱۸: | ||
==سید علی حسینی میلانی== | ==سید علی حسینی میلانی== | ||