بحث:مقام اصطفاء الهی: تفاوت میان نسخهها
←سید علی حسینی میلانی
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
در روایت دیگری [[امام کاظم]]{{ع}} میفرماید: | در روایت دیگری [[امام کاظم]]{{ع}} میفرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|"فنحن الّذین اصطفانا الله عزوجل و أورثنا هذا الّذی فیه تبیان کلّ شیء"}}؛ <ref>الکافی: | {{عربی|اندازه=155%|"فنحن الّذین اصطفانا الله عزوجل و أورثنا هذا الّذی فیه تبیان کلّ شیء"}}؛ <ref>الکافی: ۱ / ۲۲۶، حدیث ۷، بحار الأنوار: ۱۷ / ۱۳۴، حدیث ۱۰.</ref> | ||
ما همان کسانی هستیم که خدای تعالی برگزیده و این کتاب را به ارث بخشیده است؛ کتابی که در آن همه چیز بیان شده است. | ما همان کسانی هستیم که خدای تعالی برگزیده و این کتاب را به ارث بخشیده است؛ کتابی که در آن همه چیز بیان شده است. | ||
در روایت دیگری راوی درباره این آیه از امام رضا {{ع}} میپرسد، حضرت میفرماید: | در روایت دیگری راوی درباره این آیه از امام رضا {{ع}} میپرسد، حضرت میفرماید: | ||
ولد فاطمۀ | ولد فاطمۀ{{س}} و السّابق بالخیرات: الإمام، و المقتصد: العارف بالإمام، و الظالم لنفسه: الّذی لا یعرف الإمام؛ <ref>همان: ۱ / ۲۱۵، حدیث 3، تفسیر نور الثقلین: ۴ / ۳۶۱، حدیث ۷۶.</ref> | ||
منظور فرزندان حضرت فاطمه {{س}} میباشند و منظور از شتاب کنندگان به نیکیها امام و میانهرو کسی است که امام را بشناسد و ستمگر به خویشتن کسی است که امام را نمیشناسد. | منظور فرزندان حضرت فاطمه {{س}} میباشند و منظور از شتاب کنندگان به نیکیها امام و میانهرو کسی است که امام را بشناسد و ستمگر به خویشتن کسی است که امام را نمیشناسد. | ||
هم چنین از دیگر ائمّه {{عم}} روایاتی نقل شده که این آیه دربارۀ آن بزرگواران است. در الاحتجاج آمده است که ابوبصیر گوید: | هم چنین از دیگر ائمّه {{عم}} روایاتی نقل شده که این آیه دربارۀ آن بزرگواران است. در الاحتجاج آمده است که ابوبصیر گوید: | ||
خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
این آیه به خصوص در حق ما و حق فرزندان ما نازل شده است. | این آیه به خصوص در حق ما و حق فرزندان ما نازل شده است. | ||
در مورد دیگری میفرماید: | در مورد دیگری میفرماید: | ||
هی لنا خاصّة و إیّانا عنی؛ <ref>المناقب، ابن شهر آشوب: | هی لنا خاصّة و إیّانا عنی؛ <ref>المناقب، ابن شهر آشوب: ۳ / ۲۷۴، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۲، حدیث ۲۸ و ۲۲۳، حدیث ۲۹ و ۳۰.</ref> | ||
این آیه در خصوص ماست و فقط ما منظور شدهایم. | این آیه در خصوص ماست و فقط ما منظور شدهایم. | ||
در روایت دیگری امام باقر {{ع}} میفرماید: | در روایت دیگری امام باقر {{ع}} میفرماید: | ||
هم آل محمّد علیهم السلام؛ <ref>الناقب، ابن شهرآشوب: | هم آل محمّد علیهم السلام؛ <ref>الناقب، ابن شهرآشوب: ۳ / ۲۷۴، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۳، حدیث ۳۰.</ref> | ||
آنان همان آل محمّد {{عم}} هستند. | آنان همان آل محمّد {{عم}} هستند. | ||
بنابراین روایات، این آیه دربارۀ اهل بیت {{عم}} میباشد؛ یعنی کلمه «المصطفون» در زیارت جامعه به این آیه اشاره دارد. | بنابراین روایات، این آیه دربارۀ اهل بیت {{عم}} میباشد؛ یعنی کلمه «المصطفون» در زیارت جامعه به این آیه اشاره دارد. | ||
اصطفاء در لغت | اصطفاء در لغت | ||
راغب اصفهانی در معنای واژۀ «اصطفی» مطلب لطیفی دارد. وی میگوید: | راغب اصفهانی در معنای واژۀ «اصطفی» مطلب لطیفی دارد. وی میگوید: | ||
و اصطفاء الله بعض عباده قد یکون بإیجاده تعالی إیّاه صافیاً عن الشوب الموجود فی غیره، و قد یکون باختیاره و بحکمه و إن لم یتعرّ ذلک من الأوّل؛<ref>المفردات فی غریب القرآن: | و اصطفاء الله بعض عباده قد یکون بإیجاده تعالی إیّاه صافیاً عن الشوب الموجود فی غیره، و قد یکون باختیاره و بحکمه و إن لم یتعرّ ذلک من الأوّل؛<ref>المفردات فی غریب القرآن: ۲۸۳.</ref> | ||
خداوند متعال کسانی را که اصطفاء و اختیار میکند، دو قسم هستند: | خداوند متعال کسانی را که اصطفاء و اختیار میکند، دو قسم هستند: | ||
یک قسم کسانی هستند که از اول پاک و پاکیزه خلق کرده است؛ اصلاً از اول آنها را چنین خلق میکند... . | یک قسم کسانی هستند که از اول پاک و پاکیزه خلق کرده است؛ اصلاً از اول آنها را چنین خلق میکند... . | ||
اگر این کلام تمام باشد، معلوم میشود که وجود ائّمه {{عم}} و اصل خلقتشان با خلقت دیگر مردم تفاوت دارد. | اگر این کلام تمام باشد، معلوم میشود که وجود ائّمه {{عم}} و اصل خلقتشان با خلقت دیگر مردم تفاوت دارد. | ||
فخر رازی در تفسیر خود در ذیل آیۀ اصطفاء<ref> | فخر رازی در تفسیر خود در ذیل آیۀ اصطفاء<ref>سوره آل عمران: آیات ۳۳ و ۳۴.</ref> از حلیمی که یکی از بزرگان محدّثان و مفسّران پیشین اهل سنّت است، کلام جالب مفصّلی نقل میکند که او بر این معنا برهان اقامه میکند که وجود انبیا و اصل خلقتشان، از نظر روحی و جسمی با دیگر مردم متفاوت است. اصلاً اصل آفرینش آنها فرق میکند.<ref>تفسیر رازی: ۸ / ۲۲ و ۲۳.</ref> و کلام راغب اصفهانی به همان مطالب اشاره دارد. | ||
اگر این نظریه به اثبات برسد، انصافاً مطالب جالبی خواهد بود، ممکن است به راحتی نتوانیم بپذیریم که اصلاً خلقت آنها با خلقت ما فرق میکند؟ یا این که لازمه آن شبهه جبر میباشد؛ ولی اگر آن مطالب تمام باشد، شبهه جبر هم جواب دارد. | اگر این نظریه به اثبات برسد، انصافاً مطالب جالبی خواهد بود، ممکن است به راحتی نتوانیم بپذیریم که اصلاً خلقت آنها با خلقت ما فرق میکند؟ یا این که لازمه آن شبهه جبر میباشد؛ ولی اگر آن مطالب تمام باشد، شبهه جبر هم جواب دارد. | ||
بنابراین، کسانی را که خدای متعال برگزیده، از همان اوّل، از همه شوبها پاک و پاکیزه و طاهر و مطهّر هستند. شوبها عبارت از شک، شبهه، جهل و انواع و اقسام ادناس و ارجاس است که در آیه تطهیر میفرماید: | بنابراین، کسانی را که خدای متعال برگزیده، از همان اوّل، از همه شوبها پاک و پاکیزه و طاهر و مطهّر هستند. شوبها عبارت از شک، شبهه، جهل و انواع و اقسام ادناس و ارجاس است که در آیه تطهیر میفرماید: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ}}﴾}}».<ref>سوره احزاب: آیه ۳۳.</ref> | ||
یعنی «رجس» به هر معنایی که باشد، از اهل بیت {{عم}} «اذهاب» شده و این به معنای رفع بعد الوجود نیست، بلکه دفع است. | یعنی «رجس» به هر معنایی که باشد، از اهل بیت {{عم}} «اذهاب» شده و این به معنای رفع بعد الوجود نیست، بلکه دفع است. پس معلوم میشود که این کلام، به قرآن برمیدد و ادلّه و براهین ما نیز در خصوص ائمّه {{عم}} تمام میشود. البته انبیا نیز همین طور هستند و مقام عصمت را دارند. | ||
پس معلوم میشود که این کلام، به قرآن برمیدد و ادلّه و براهین ما نیز در خصوص ائمّه {{عم}} تمام میشود. البته انبیا نیز همین طور هستند و مقام عصمت را دارند. | |||
فخر رازی در ادامه، کلام حلیمی را نقل میکند که حضرت علی {{ع}} فرمود: | فخر رازی در ادامه، کلام حلیمی را نقل میکند که حضرت علی {{ع}} فرمود: | ||
علّمنی رسول {{صل}} ألف باب من العلم و استنبطت من کلّ باب ألف باب؛<ref>تفسیر رازی: | علّمنی رسول {{صل}} ألف باب من العلم و استنبطت من کلّ باب ألف باب؛<ref>تفسیر رازی: ۸/ ۲۳.</ref> | ||
رسول خدا {{صل}} هزار باب از علم را به من تعلیم داد و از هر بابی نیز هزار باب استنباط کردم. | رسول خدا {{صل}} هزار باب از علم را به من تعلیم داد و از هر بابی نیز هزار باب استنباط کردم. | ||
آری، این بزرگواران موجودات خاصّ استثنایی هستند. | آری، این بزرگواران موجودات خاصّ استثنایی هستند. | ||
از طرفی دلالت کلمه «اصطفاء» بر افضلیت واضح است، در تفسیر طبری آمده است: | از طرفی دلالت کلمه «اصطفاء» بر افضلیت واضح است، در تفسیر طبری آمده است: | ||
عن الحسن فی قوله: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ – إلی قوله- وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»، قال: فضلّهم الله علی العالمین بالنبّوة علی الناس کلّهم کانوا هم الأنبیاء الأتقیاء المطیعین لربّهم؛<ref>تفسیر طبری: | عن الحسن فی قوله: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ – إلی قوله- وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»، قال: فضلّهم الله علی العالمین بالنبّوة علی الناس کلّهم کانوا هم الأنبیاء الأتقیاء المطیعین لربّهم؛<ref>تفسیر طبری: ۳ / ۳۱۷ و۳۱۸</ref> | ||
امام حسن {{ع}} درباره این آیه فرمود: خدای تعالی آنان را به تمامی مردم با قرار دادن نبوّت در آنان، برتری داد؛ چرا که آنان همان انبیای پرهیزگارند که مطیع پروردگارشان میباشند. | امام حسن {{ع}} درباره این آیه فرمود: خدای تعالی آنان را به تمامی مردم با قرار دادن نبوّت در آنان، برتری داد؛ چرا که آنان همان انبیای پرهیزگارند که مطیع پروردگارشان میباشند. | ||
از طرف دیگر اگر کلمه «العالمین» عالم علوی را نیز در بر بگیرد، این آیه مبارکه از دلایل افضلیّت ائمّه {{عم}} از فرشتگان حتی فرشتگان مقرّب خواهد بود. | از طرف دیگر اگر کلمه «العالمین» عالم علوی را نیز در بر بگیرد، این آیه مبارکه از دلایل افضلیّت ائمّه {{عم}} از فرشتگان حتی فرشتگان مقرّب خواهد بود. | ||
خط ۱۶۷: | خط ۱۶۶: | ||
و در نتیجه ائمّه {{عم}} از همه پیامبران الاهی، غیر از پیامبر اکرم {{صل}} به طور مطلق اعلم و افضل خواهند بود. | و در نتیجه ائمّه {{عم}} از همه پیامبران الاهی، غیر از پیامبر اکرم {{صل}} به طور مطلق اعلم و افضل خواهند بود. | ||
در کتاب غایة المرام در ذیل آیه «اصطفاء» روایات مفیدی نقل شده است. ابواسحاق ثعلبی از مفسّران بزرگ قرن چهارم در تفسیر خود به سند از اعمش از ابی واثل نقل میکند: | در کتاب غایة المرام در ذیل آیه «اصطفاء» روایات مفیدی نقل شده است. ابواسحاق ثعلبی از مفسّران بزرگ قرن چهارم در تفسیر خود به سند از اعمش از ابی واثل نقل میکند: | ||
قرأت فی مصحف عبدالله بن مسعود: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ» و آل محمّد «عَلَى الْعَالَمِينَ»؛<ref>غایة المرام: | قرأت فی مصحف عبدالله بن مسعود: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ» و آل محمّد «عَلَى الْعَالَمِينَ»؛<ref>غایة المرام: ۳ / ۲۷۰، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۸، حدیث ۵۱، العمده: ۵۵، حدیث ۵۵، شواهد التنزیل: ۱ / ۱۵۲، حدیث ۱۶۵، به نقل از تفسیر الثعلبی: ۳ / ۵۳. گفتنی است که: در تفسیر الثعلبی به جای «آل محمّد»، «آل عمران» جایگزین شده است.</ref> | ||
در مصحف عبدالله بن مسعود خواندم که نوشته بود: «همانا خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم» و آل محمّد {{عم}} را بر تمام عالمیان برتری داد». | در مصحف عبدالله بن مسعود خواندم که نوشته بود: «همانا خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم» و آل محمّد {{عم}} را بر تمام عالمیان برتری داد». | ||
البته ما این روایتها را به گونهای توجیه میکنیم که بر تحریف قرآن مجید دلالت نکنند. | البته ما این روایتها را به گونهای توجیه میکنیم که بر تحریف قرآن مجید دلالت نکنند. | ||
در این زمینه از طرق ما نیز روایات متعددی نقل شده است. برای نمونه، شیخ طوسی رحمه الله در الامالی به سند روایت میکند که راوی گوید: از امام صادق {{ع}} شنیدم که این گونه قرائت کرد: | در این زمینه از طرق ما نیز روایات متعددی نقل شده است. برای نمونه، شیخ طوسی رحمه الله در الامالی به سند روایت میکند که راوی گوید: از امام صادق {{ع}} شنیدم که این گونه قرائت کرد: | ||
«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ» و آل محمّد «عَلَى الْعَالَمِينَ». | «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ» و آل محمّد «عَلَى الْعَالَمِينَ». | ||
قال: هکذا نزلت؛<ref>الأمالی، شیخ طوسی: | قال: هکذا نزلت؛<ref>الأمالی، شیخ طوسی: ۳۰۰، حدیث ۵۹۲، بحار الأنوار: ۲۳/ ۲۲۳ حدیث ۲.</ref> | ||
و فرمود: این آیه این گونه نازل شده است. | و فرمود: این آیه این گونه نازل شده است. | ||
شیخ طبرسی رحمه الله نیز در مجمع البیان مینویسد: | شیخ طبرسی رحمه الله نیز در مجمع البیان مینویسد: | ||
و فی قرائة أهل البیت {{عم}} و «آل محمّد علی العالمین»؛ | و فی قرائة أهل البیت {{عم}} و «آل محمّد علی العالمین»؛ | ||
و در قرائتی که از اهل بیت {{عم}} وارد شده، آمده است: «و آل محمّد علی العالمین». | و در قرائتی که از اهل بیت {{عم}} وارد شده، آمده است: «و آل محمّد علی العالمین». | ||
یکی از وجوه این گونه روایات اختلاف قرائات است.<ref>تفسیر مجمع البیان: | یکی از وجوه این گونه روایات اختلاف قرائات است.<ref>تفسیر مجمع البیان: ۲ /۲۷۸.</ref> | ||
عیّاشی نیز در تفسیر خود روایتی را نقل میکند که هشام بن سالم گوید: | عیّاشی نیز در تفسیر خود روایتی را نقل میکند که هشام بن سالم گوید: | ||
سألت أبا عبدالله {{ع}} عن قول الله: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا». | سألت أبا عبدالله {{ع}} عن قول الله: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا». | ||
فقال: هو آل إبراهیم و آل محمّد علی العالمین، فوضعوا إسماً مکان اسم؛<ref>تفسیر العیاشی: | فقال: هو آل إبراهیم و آل محمّد علی العالمین، فوضعوا إسماً مکان اسم؛<ref>تفسیر العیاشی: ۱ / ۱۶۸، حدیث ۳۰، بحار الأنوار: ۲۳ / ۲۲۵، حدیث ۴۵.</ref> | ||
از امام صادق {{ع}} از این فرمایش خدای تعالی که «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا» پرسیدم. | از امام صادق {{ع}} از این فرمایش خدای تعالی که «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا» پرسیدم. | ||
فرمود: همان آل ابراهیم و آل محمّد هستند که بر جهانیان برتری داده شدند؛ پس نامی را مکان نام دیگر قرار دادند. | فرمود: همان آل ابراهیم و آل محمّد هستند که بر جهانیان برتری داده شدند؛ پس نامی را مکان نام دیگر قرار دادند. | ||
ذکر این نکته جالب است که در احادیث پیامبر اکرم {{صل}} تأکید شده که به هنگام صلوات «آل محمّد» را هم بگویید و از صلوات بی ذکر «آل» نهی فرمودهاند، از جمله این حدیث است که: | ذکر این نکته جالب است که در احادیث پیامبر اکرم {{صل}} تأکید شده که به هنگام صلوات «آل محمّد» را هم بگویید و از صلوات بی ذکر «آل» نهی فرمودهاند، از جمله این حدیث است که: | ||
لا تصلّوا علیّ الصّلاة البتراء؛<ref>ر.ک: وسائل الشیعه: | لا تصلّوا علیّ الصّلاة البتراء؛<ref>ر.ک: وسائل الشیعه: ۷ / ۲۰۷، حدیث ۹۱۲۷، الصواعق المحرقه: ۲ / ۴۳۰، فصل یازدهم، آیۀ دوم، ینابیع المودة: ۱ / ۳۷، حدیث ۱۴.</ref> | ||
بر من صلوات و درود ناقص نفرستید. | بر من صلوات و درود ناقص نفرستید. | ||
بعضی از مخالفان اهل بیت رسول الله میگویند: مراد از «آل محمّد» اُمّت محمّد {{صل}} میباشد؛ ولی در عین حال به هنگام صلوات بر پیامبر اکرم، «و آله» را نمیگویند. | بعضی از مخالفان اهل بیت رسول الله میگویند: مراد از «آل محمّد» اُمّت محمّد {{صل}} میباشد؛ ولی در عین حال به هنگام صلوات بر پیامبر اکرم، «و آله» را نمیگویند. | ||
خط ۱۹۱: | خط ۱۹۰: | ||
قال: قول الله تبارک و تعالی: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ «وآل محمّد» -هکذا نزلت- عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ». | قال: قول الله تبارک و تعالی: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ «وآل محمّد» -هکذا نزلت- عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ». | ||
و لا یکون الذریّة من القوم إلّا نسلهم من أصلابهم. | و لا یکون الذریّة من القوم إلّا نسلهم من أصلابهم. | ||
و قال: «اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ»<ref>سوره سبأ | و قال: «اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ»<ref>سوره سبأ: آیه ۱۳.</ref> و آل عمران و آل محمّد؛<ref>تفسیر العیاشی: ۱ / ۱۶۹ و ۱۷۰، حدیث ۳۵، بحار الأنوار: ۲۳/ ۲۲۷ و ۲۲۸، حدیث ۴۹.</ref> | ||
چه دلیلی از قرآن دارید که آل محمّد، اهل بیت او هستند؟ | چه دلیلی از قرآن دارید که آل محمّد، اهل بیت او هستند؟ | ||
فرمود: خداوند در قرآن میفرماید: «به راستی خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم، آل عمران و آل محمّد را بر تمام جهانیان اختیار کرد و برگزید» آیه چنین نازل شد. «آنها فرزندان و خاندانی بودند که بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند و خداوند شنوا و داناست» و ذریّه از هر قومی جز فرزندان ایشان از صلب آنها نخواهد بود. | فرمود: خداوند در قرآن میفرماید: «به راستی خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم، آل عمران و آل محمّد را بر تمام جهانیان اختیار کرد و برگزید» آیه چنین نازل شد. «آنها فرزندان و خاندانی بودند که بعضی از بعض دیگر گرفته شده بودند و خداوند شنوا و داناست» و ذریّه از هر قومی جز فرزندان ایشان از صلب آنها نخواهد بود. | ||
و فرمود: «ای آل داوود –و آل عمران و آل محمّد- شکرگزاری کنید؛ ولی عدّة کمی از بندگان من شکرگزارند». | و فرمود: «ای آل داوود –و آل عمران و آل محمّد- شکرگزاری کنید؛ ولی عدّة کمی از بندگان من شکرگزارند». | ||
بنابراین، از آیۀ مبارکۀ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ» اعلم بودن اهل بیت –علاو بر عصمت و افضلیّت آن بزرگواران- به دست میآید. ما پیشتر گفتیم که «اصطفاء» به برکت عبودیّت است و این چیزی است که در آیات قرآن نیز آمده است، آن جا که میفرماید: | بنابراین، از آیۀ مبارکۀ «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ» اعلم بودن اهل بیت –علاو بر عصمت و افضلیّت آن بزرگواران- به دست میآید. ما پیشتر گفتیم که «اصطفاء» به برکت عبودیّت است و این چیزی است که در آیات قرآن نیز آمده است، آن جا که میفرماید: | ||
«قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَىٰ»؛<ref>سوره نمل | «قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَىٰ»؛<ref>سوره نمل: ۵۹.</ref> | ||
و سلام بر بندگان او؛ همانهایی که برگزیده است. | و سلام بر بندگان او؛ همانهایی که برگزیده است. | ||
روی عبودیّت تأکید شده؛ چرا که عبودیّت مقدّمۀ رسیدن به کمالات و مقامات است؛ یعنی از این جا باید شروع کرد و راه این است. | روی عبودیّت تأکید شده؛ چرا که عبودیّت مقدّمۀ رسیدن به کمالات و مقامات است؛ یعنی از این جا باید شروع کرد و راه این است. | ||
آن بزرگواران قبل از رسیدن به آن مقامات و بعد از رسیدن نیز عبد بود و به عبادت مشغول بودند، به آیۀ مبارکۀ: | آن بزرگواران قبل از رسیدن به آن مقامات و بعد از رسیدن نیز عبد بود و به عبادت مشغول بودند، به آیۀ مبارکۀ: | ||
«وَلَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَمَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَلَا يَسْتَحْسِرُونَ»؛<ref>سوره انبیاء | «وَلَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَمَنْ عِندَهُ لَا يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَلَا يَسْتَحْسِرُونَ»؛<ref>سوره انبیاء آیه ۱۹.</ref> | ||
تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند از آنِ او هستند و آنها که نزد او هستند (فرشتگان) هیچگاه از پرستش او تکبّر ندارند و هرگز خسته نمیشوند. | تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند از آنِ او هستند و آنها که نزد او هستند (فرشتگان) هیچگاه از پرستش او تکبّر ندارند و هرگز خسته نمیشوند. | ||
و آنچه در ذیل آمده، توجّه کنید، آن جا که امام {{ع}} به | و آنچه در ذیل آمده، توجّه کنید، آن جا که امام{{ع}} به [[مفضل بن عمر]] میفرماید: | ||
و یحک یا مفضّل! ألستم تعلمون أنّ «من فی السماوات، هم الملائکة، و «من فی الارض» هم الجانّ و و البشر و کلّ ذی حرکة، فمن الّذین فیهم و مَن عنده الّذین قد خرجوا من جمله الملائکة. | و یحک یا مفضّل! ألستم تعلمون أنّ «من فی السماوات، هم الملائکة، و «من فی الارض» هم الجانّ و و البشر و کلّ ذی حرکة، فمن الّذین فیهم و مَن عنده الّذین قد خرجوا من جمله الملائکة. | ||
قال المفضّل: من تقول یا مولای! | قال المفضّل: من تقول یا مولای! |