پرش به محتوا

بنی‌عبدالقیس: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۹: خط ۵۹:
#قبائل [[بکر بن وائل]] و [[تغلب]] وسایر [[ربیعه]] غیر از عبد القیس  
#قبائل [[بکر بن وائل]] و [[تغلب]] وسایر [[ربیعه]] غیر از عبد القیس  
# [[قریش]] و [[تمیم]] و [[أسد]] و [[ضبَّه]] و [[رباب]] و [[مزینه]]<ref> ثقفی کوفی، الغارات، مقدمه، ج۱، ص۵۱.</ref>-<ref> علی کورانی عاملی، سلسلة القبائل العربیة فی العراق، ج۳، ص۷-۸.</ref>  
# [[قریش]] و [[تمیم]] و [[أسد]] و [[ضبَّه]] و [[رباب]] و [[مزینه]]<ref> ثقفی کوفی، الغارات، مقدمه، ج۱، ص۵۱.</ref>-<ref> علی کورانی عاملی، سلسلة القبائل العربیة فی العراق، ج۳، ص۷-۸.</ref>  


در تقسیم‌بندی‌ها، هر قسمتی دارای امیری بود که [[امیر]] قیس بن عیلان و [[عبدالقیس]] در آن [[زمان]]، [[سعد بن مسعود ثقفی]] - عموی مختار بن أبی [[عبید]]- بود. <ref> نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفّین، ص۱۱۷؛ در تقسیم‌بندی‌های دیگر نیز همدان وحمیَر به ریاست سعید بن قیس همدانی، مذحج و أشعریون به سرپرستی زیاد بن نظر حارثی، کنده، قضاعه و مهره به ریاست حجر بن عدی کندی، أزد و بجیله و خثعم و أنصار با مهتری مخنف بن سلیم، قبائل بکر بن وائل و تغلب وسایر ربیعه غیر از عبد القیس به ریاست وعلة بن مخدوج ذهلی و قریش و تمیم و أسد و ضبَّه و رباب و مزینه به سرپرستی معقل بن قیس ریاحی اداره می‌‌شدند. (ثقفی کوفی، الغارات، مقدمه، ج۱، ص۵۱..)</ref> از آنجا که به گزارش [[بلاذری]]، [[قبایل]] نزاری در سمت غربی کوفه مستقر شدند و دیگران نیز این قبیله‌ها را نام برده‌اند، می‌‌توان [[اطمینان]] یافت که عبدالقیس، در سمت غربی مستقر بوده‌اند.<ref> بلاذری؛ فتوح البلدان، ص۲۸۶.</ref> ماسینیون بر این [[اعتقاد]] است که عبدالقیس، تحت [[ریاست]] [[زهرة]] بن حویۀ [[سعدی]] تمیمی به کوفه آمدند.<ref> ماسینیون، خطط الکوفة وشرح خریطته، ص۱۱.</ref> در کوفه همچنین، جبانه و صحرایی نیز به عبدالقیس منسوب بوده است. جبانه یا صحرا، به فضای باز پیرامون [[قبیله]] گفته می‌‌شد که به تدریج برای [[دفن]] [[مردگان]] و گردهمایی‌های قبیله ای به کارمی رفت.<ref> براقی نجفی، تاریخ الکوفه، ص۱۴۳ و ۱۴۴؛ نعمت الله صفری فروشانی، مهدی سلیمانی آشتیانی، نقش قبیله شیعی بنو عبدالقیس در حیات فرهنگی و اجتماعی کوفه در عصر حضور ائمه{{ع}}، ص۵۵.</ref> عبقسی‌ها در قسمت اختصاصی خود، مسجدی بنا کردند و با قبیله [[ایرانی]] تبار «بنی حمراء» همپیمان گردیدند.<ref> دائرة المعارف تشیع، مقاله بنی عبدالقیس، عبدالحسین شهیدی، ج۳، ص۴۷۹.</ref> ساختار [[انسانی]] - قومی [[کوفه]] در مدت ۳۳ سال، سه بار [[تجدید]] [[سازمان]] یافت. به [[روزگار]] [[خلافت عمر بن خطاب]]، [[امام علی]]{{ع}} و [[حکمرانی]] [[زیاد بن سمیه]] بر [[عراق]] (۵۰ [[هجری]])، بافت قبیله‌ای کوفه دگرگونی‌هایی یافت؛ اما با این وجود، [[قبیله عبدالقیس]]، جایگاه خویش را در این [[شهر]] [[حفظ]] نمود. آنها همچنین، به حفظ موقعیت خود در شهر جدید التأسیس [[بصره]] [[همت]] گماشتند. [[خاندان]] [[آل]] [[جارود]]) [[عبدالقیس]]) به همراه خاندان مهلب و بنی مسلم بن [[عمر]] [[باهلی]] و خاندان بنی مسمع، از بنی [[بکر بن وائل]]، چهار خاندان معروف بصره را تشکیل می‌‌دادند که در [[زمان]] [[عثمان بن عفان]]، اذینه بن [[سلمه بن حارث]] [[عبدی]]، [[ریاست]] بر بنی عبدالقیس بصره را برعهده داشت و پسرش «[[عبدالرحمان]]»، عهده‌دار [[قضاوت]] شهر بود.<ref> المطیری، التاریخ و سیاسی و الحضاری لا قلیم البحرین منذ ظهور الاسلام حتی قیام الدوله الامویه، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> تیره‌های آل معذل بن عیلان و بنو عامره [[نخل]] از دیگر بطون صاحب نام عبدالقیس در بصره بودند. در عمان نیز، عشیره‌های بنی نَکَره بن لُکَیز و بنی الدلیل [[منزل]] [[اختیار]] کردند.<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۴؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۱۴.</ref> این پراکندگی، [[اقتدار]] و [[نفوذ]] ایشان را در بسیاری از تحولات تضمین می‌‌کرد. <ref> بهادر قیم، مسعود و لی زاده، نقش و عملکرد قبیله عبدالقیس در روند تحولات سیاسی جهان اسلام، ص۱۴۰.</ref>  
در تقسیم‌بندی‌ها، هر قسمتی دارای امیری بود که [[امیر]] قیس بن عیلان و [[عبدالقیس]] در آن [[زمان]]، [[سعد بن مسعود ثقفی]] - عموی مختار بن أبی [[عبید]]- بود. <ref> نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفّین، ص۱۱۷؛ در تقسیم‌بندی‌های دیگر نیز همدان وحمیَر به ریاست سعید بن قیس همدانی، مذحج و أشعریون به سرپرستی زیاد بن نظر حارثی، کنده، قضاعه و مهره به ریاست حجر بن عدی کندی، أزد و بجیله و خثعم و أنصار با مهتری مخنف بن سلیم، قبائل بکر بن وائل و تغلب وسایر ربیعه غیر از عبد القیس به ریاست وعلة بن مخدوج ذهلی و قریش و تمیم و أسد و ضبَّه و رباب و مزینه به سرپرستی معقل بن قیس ریاحی اداره می‌‌شدند. (ثقفی کوفی، الغارات، مقدمه، ج۱، ص۵۱..)</ref> از آنجا که به گزارش [[بلاذری]]، [[قبایل]] نزاری در سمت غربی کوفه مستقر شدند و دیگران نیز این قبیله‌ها را نام برده‌اند، می‌‌توان [[اطمینان]] یافت که عبدالقیس، در سمت غربی مستقر بوده‌اند.<ref> بلاذری؛ فتوح البلدان، ص۲۸۶.</ref> ماسینیون بر این [[اعتقاد]] است که عبدالقیس، تحت [[ریاست]] [[زهرة]] بن حویۀ [[سعدی]] تمیمی به کوفه آمدند.<ref> ماسینیون، خطط الکوفة وشرح خریطته، ص۱۱.</ref> در کوفه همچنین، جبانه و صحرایی نیز به عبدالقیس منسوب بوده است. جبانه یا صحرا، به فضای باز پیرامون [[قبیله]] گفته می‌‌شد که به تدریج برای [[دفن]] [[مردگان]] و گردهمایی‌های قبیله ای به کارمی رفت.<ref> براقی نجفی، تاریخ الکوفه، ص۱۴۳ و ۱۴۴؛ نعمت الله صفری فروشانی، مهدی سلیمانی آشتیانی، نقش قبیله شیعی بنو عبدالقیس در حیات فرهنگی و اجتماعی کوفه در عصر حضور ائمه{{ع}}، ص۵۵.</ref> عبقسی‌ها در قسمت اختصاصی خود، مسجدی بنا کردند و با قبیله [[ایرانی]] تبار «بنی حمراء» همپیمان گردیدند.<ref> دائرة المعارف تشیع، مقاله بنی عبدالقیس، عبدالحسین شهیدی، ج۳، ص۴۷۹.</ref> ساختار [[انسانی]] - قومی [[کوفه]] در مدت ۳۳ سال، سه بار [[تجدید]] [[سازمان]] یافت. به [[روزگار]] [[خلافت عمر بن خطاب]]، [[امام علی]]{{ع}} و [[حکمرانی]] [[زیاد بن سمیه]] بر [[عراق]] (۵۰ [[هجری]])، بافت قبیله‌ای کوفه دگرگونی‌هایی یافت؛ اما با این وجود، [[قبیله عبدالقیس]]، جایگاه خویش را در این [[شهر]] [[حفظ]] نمود. آنها همچنین، به حفظ موقعیت خود در شهر جدید التأسیس [[بصره]] [[همت]] گماشتند. [[خاندان]] [[آل]] [[جارود]]) [[عبدالقیس]]) به همراه خاندان مهلب و بنی مسلم بن [[عمر]] [[باهلی]] و خاندان بنی مسمع، از بنی [[بکر بن وائل]]، چهار خاندان معروف بصره را تشکیل می‌‌دادند که در [[زمان]] [[عثمان بن عفان]]، اذینه بن [[سلمه بن حارث]] [[عبدی]]، [[ریاست]] بر بنی عبدالقیس بصره را برعهده داشت و پسرش «[[عبدالرحمان]]»، عهده‌دار [[قضاوت]] شهر بود.<ref> المطیری، التاریخ و سیاسی و الحضاری لا قلیم البحرین منذ ظهور الاسلام حتی قیام الدوله الامویه، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> تیره‌های آل معذل بن عیلان و بنو عامره [[نخل]] از دیگر بطون صاحب نام عبدالقیس در بصره بودند. در عمان نیز، عشیره‌های بنی نَکَره بن لُکَیز و بنی الدلیل [[منزل]] [[اختیار]] کردند.<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۴؛ ابن درید، الاشتقاق، ج۱، ص۱۴.</ref> این پراکندگی، [[اقتدار]] و [[نفوذ]] ایشان را در بسیاری از تحولات تضمین می‌‌کرد. <ref> بهادر قیم، مسعود و لی زاده، نقش و عملکرد قبیله عبدالقیس در روند تحولات سیاسی جهان اسلام، ص۱۴۰.</ref>  
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش