پرش به محتوا

ازد در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'غالب' به 'غالب'
جز (جایگزینی متن - 'غالب' به 'غالب')
خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:
در [[کوفه]] نیز ازدیان بخش قابل توجهی از [[جمعیت]] [[شهر]] را به خود اختصاص داده بودند چندان که در دوران [[خلافت عمر]] جایگاهشان "از همه قدیمی‌تر و قلمروشان از همه وسیع‌تر" بود. <ref> ر. ک. مسعودی، مروج الذهب، ج۱، ص۴۲۹-۴۳۰.</ref> ازدیان کوفه متشکل از [[قبایل]][[اوس]]، [[خزرج]]، [[خزاعه]] و [[اسلم]] در کنار گروه‌هایی از «بارق»، «غافق»، «ثماله» و «[[غامد]]» بخشی از جمعیت اسباع کوفه را تشکیل داده بودند.<ref> خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref>
در [[کوفه]] نیز ازدیان بخش قابل توجهی از [[جمعیت]] [[شهر]] را به خود اختصاص داده بودند چندان که در دوران [[خلافت عمر]] جایگاهشان "از همه قدیمی‌تر و قلمروشان از همه وسیع‌تر" بود. <ref> ر. ک. مسعودی، مروج الذهب، ج۱، ص۴۲۹-۴۳۰.</ref> ازدیان کوفه متشکل از [[قبایل]][[اوس]]، [[خزرج]]، [[خزاعه]] و [[اسلم]] در کنار گروه‌هایی از «بارق»، «غافق»، «ثماله» و «[[غامد]]» بخشی از جمعیت اسباع کوفه را تشکیل داده بودند.<ref> خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref>


تجمع ازدیان در دو [[شهر]] عمده [[عراق]] – یعنی بصره و کوفه- رفته رفته پیامدهایی را به ارمغان آورد که از جمله این پیامدها می‌توان به بروز تدریجی تفاوت‌های آشکار میان ازدیان بصره و کوفه اشاره کرد. چندان که در بصره [[تعصبات]] شدید قبیلگی رفته رفته رنگ باخت و جای خود را به تعصبات بومی داد آن سان که [[احنف بن قیس]] –بزرگ [[بنی‌تمیم]] بصره- در جریان یکی از درگیری‌های قبیله‌ای، [[ازد]] بصره را از منظر خود بهتر از [[تمیم]] کوفه برشمرد.<ref> جاحظ، البیان و التبیین، ج۲، ص۱۱۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۱۴</ref> از تفاوت مشهود دیگر [[ازد]] بصره و ازد کوفه، طرفداری [[غالب]] ازدیان کوفه از علی{{ع}} بود<ref> هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۸۲-۴۸۶</ref> و حال آنکه چنین گرایشی در ازد بصره دیده نمی‌شد.  
تجمع ازدیان در دو [[شهر]] عمده [[عراق]] – یعنی بصره و کوفه- رفته رفته پیامدهایی را به ارمغان آورد که از جمله این پیامدها می‌توان به بروز تدریجی تفاوت‌های آشکار میان ازدیان بصره و کوفه اشاره کرد. چندان که در بصره [[تعصبات]] شدید قبیلگی رفته رفته رنگ باخت و جای خود را به تعصبات بومی داد آن سان که [[احنف بن قیس]] –بزرگ [[بنی‌تمیم]] بصره- در جریان یکی از درگیری‌های قبیله‌ای، [[ازد]] بصره را از منظر خود بهتر از [[تمیم]] کوفه برشمرد.<ref> جاحظ، البیان و التبیین، ج۲، ص۱۱۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۱۱۴</ref> از تفاوت مشهود دیگر [[ازد]] بصره و ازد کوفه، طرفداری غالب ازدیان کوفه از علی{{ع}} بود<ref> هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۲، ص۴۸۲-۴۸۶</ref> و حال آنکه چنین گرایشی در ازد بصره دیده نمی‌شد.  


علاوه بر بصره و کوفه، ازدیانی هم پس از [[فتوحات]] [[مصر]]، در این [[سرزمین]] سکنی گزیدند <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۱۷ و ۱۱۹؛ عبدالحلیم، الاباضیه فی مصر و المغرب، ۳۹-۴۰</ref> که از جمله آن می‌توان به سکونت جماعتی از ازدیان از جمله طوایفی از [[خزاعه]] و اسلم و دوس همراه با جمعی دیگر از [[قبایل]] دیگر در [[شهر]] تازه تأسیس [[فسطاط]] ([[سال ۲۱ هجری]]) اشاره کرد.<ref> مقریزی، امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، ج۱، ص۲۹۷.</ref> این حضور هم پیامدهایی به همراه داشت که از جمله این پیامدها، [[ترویج]] [[مذهب]] خارجی [[اباضی]] در منطقه [[مصر]] و اطراف آن است.<ref> عبدالحلیم، الاباضیه فی مصر و المغرب، ص۳۹</ref> همچنین پس از دستیابی [[معاویه]] به [[خلافت]] و [[امارت]] یافتن زیاد بر [[بصره]] و [[کوفه]]، وی به سال ۴۵ هجری برای تقویت موضع [[اعراب]] در مناطق [[فتح]] شده به ویژه [[شرق]] [[ایران]] و به دنبال انگیزه‌های گوناگون، برخی از قبایل از جمله گروهی از ازدیان را به [[خراسان]] کوچ داد.<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۴۱۰؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۲۶؛ شعبان، الثورة العباسیه، ص۷۵</ref>  
علاوه بر بصره و کوفه، ازدیانی هم پس از [[فتوحات]] [[مصر]]، در این [[سرزمین]] سکنی گزیدند <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۱۱۷ و ۱۱۹؛ عبدالحلیم، الاباضیه فی مصر و المغرب، ۳۹-۴۰</ref> که از جمله آن می‌توان به سکونت جماعتی از ازدیان از جمله طوایفی از [[خزاعه]] و اسلم و دوس همراه با جمعی دیگر از [[قبایل]] دیگر در [[شهر]] تازه تأسیس [[فسطاط]] ([[سال ۲۱ هجری]]) اشاره کرد.<ref> مقریزی، امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، ج۱، ص۲۹۷.</ref> این حضور هم پیامدهایی به همراه داشت که از جمله این پیامدها، [[ترویج]] [[مذهب]] خارجی [[اباضی]] در منطقه [[مصر]] و اطراف آن است.<ref> عبدالحلیم، الاباضیه فی مصر و المغرب، ص۳۹</ref> همچنین پس از دستیابی [[معاویه]] به [[خلافت]] و [[امارت]] یافتن زیاد بر [[بصره]] و [[کوفه]]، وی به سال ۴۵ هجری برای تقویت موضع [[اعراب]] در مناطق [[فتح]] شده به ویژه [[شرق]] [[ایران]] و به دنبال انگیزه‌های گوناگون، برخی از قبایل از جمله گروهی از ازدیان را به [[خراسان]] کوچ داد.<ref> بلاذری، فتوح البلدان، ص۴۱۰؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ، ج۵، ص۲۲۶؛ شعبان، الثورة العباسیه، ص۷۵</ref>  
۲۱۷٬۴۹۱

ویرایش