سلیم بن قیس هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل  = سلیم بن قیس هلالی | مداخل مرتبط = [[سلیم بن قیس هلالی در تراجم و رجال]] - [[سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

| عرض تصویر =  

| توضیح تصویر =  

| نام کامل = سلیم بن قیس هلالی

| کنیه = أبو صادق

| لقب =

| همسر =

| پسر =              

| وابستگان =  

| تاریخ تولد =  

| محل تولد = [[کوفه]]

| محل زندگی = {{فهرست جعبه افقی| [[کوفه]] | [[مدینه]] | [[مکه]] }}

| تاریخ درگذشت = [[۷۶ هجری]]

| محل شهادت =  

| طول عمر =  

| محل دفن =

| دین =  

| مذهب =  

| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] | [[امام حسن]] | [[امام حسین]] | [[امام سجاد]] }}

| از طبقه =  

| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ جمل]] | [[جنگ صفین]] | [[جنگ نهروان]] }}

| علت شهرت = نویسنده کتاب [[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]]

| مشایخ او = {{فهرست جعبه| [[ابوذر]] | [[سلمان]] | [[عبدالله بن جعفر طيار]] | [[مقداد]] | [[سلمان فارسی]] }}

| راویان از او = {{فهرست جعبه| [[ابان بن ابی عیاش]] | [[ابراهیم بن عثمان]] | [[ابراهیم بن عمر الیمانی]] }}

| آخرین راوی از او =  

== مقدمه ==

سلیم بن قیس هلالی (۲ قبل از هجرت - ۷۶ ق، [[فارس]]) از شیفتگان [[اهل بیت]] [[پیامبر]]، که بیشتر با کتاب معروفش «[[اسرار آل محمد (کتاب)|اسرار آل محمد]]» شناخته می‌شود. وی [[اهل عراق]] بود. در سال [[رحلت پیامبر]]، دوازده [[سال]] داشت. از [[اصحاب]] باوفای [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{عم}} بود. وقتی به [[مدینه]] آمد و [[انحرافات]] را دید، به جمع‌آوری [[احادیث]] مربوط به [[ولایت]] و [[تشیع]] پرداخت. وی بین [[کوفه]] و [[مدینه]] در رفت‌وآمد بود. در عصر [[حجّاج]] ثقفی از [[کوفه]] گریخت. کتاب او که به «[[کتاب سلیم]]» و «کتاب السقیفه» هم معروف است مورد عنایت [[شیعه]] و [[علما]] و یکی از کهن‌ترین کتب تألیف‌شدۀ [[شیعی]] در [[قرن اول]] [[هجری]] است و دهها بار چاپ و به چند زبان ترجمه شده است. وی در سال ۷۶ [[هجری]] در نوبندجان [[فارس]] درگذشت<ref>تنقیح المقال؛ مامقانی ج۲ ص ۵۳، مجله کوثر شماره۴۸</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۱۷.</ref>

[[سلیم]] فرزند [[قیس]] [[همدانی]] [[کوفی]] از بزرگان [[تابعین]] و یکی از [[اصحاب]] و [[یاران باوفا]] و از [[شیعیان]] [[مخلص]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} و نیز از [[اصحاب امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[امام سجاد]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۴۳، ش۵، و ص۶۸، شأو ص۷۴، شأو ص۹۱، ش۶.</ref>. کنیه‌اش [[ابو صادق]]<ref>رجال نجاشی، ص۱۹۳، ش۵۱۶.</ref> و از [[راویان]] مورد [[وثوق]] و علمای مورد [[اعتماد]] [[امامیه]] می‌باشد. وی ملازم [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود و دارای کتابی است به نام [[کتاب سلیم]] که مشتمل بر حقایق و [[اخبار]] و حوادث مهمی است که کمتر کتابی این حقایق را در بر دارد، از جمله این که مشتمل بر احادیثی است که نام [[دوازده امام]] [[شیعیان]] از [[حضرت علی]] و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} تا [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن آمده است <ref>ر.ک: کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵ - ۲۱ و صفحات دیگر.</ref>.

# [[سلیم بن قیس]] یکی از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} و از علمای [[جلیل‌القدر]] و مورد وثوق است [[شهادت]] برقی در [[رجال]] خود که او از اولیای [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} است در [[تأیید]] او، [[کفایت]] می‌کند.

# [[کتاب سلیم]] طبق [[نقل]] [[نعمانی]] یکی از کتب و اصول معتبره است و آنچه در آن آمده صحیح و از [[ائمه اطهار]] {{ع}} صادر شده است. و صاحب وسائل در خاتمه کتاب در فایده چهارم گفته است: [[کتاب سلیم]] از کتب مورد [[اعتماد]] است و قرائن بر ثبوت آن، شکی را باقی نمی‌گذارد.

# طریق [[کتاب سلیم]] مختص به [[ابان بن ابی عیاش]] نیست بلکه [[شیخ طوسی]] هم از طریق ابان از [[سلیم]] و هم از [[ابراهیم بن عمر یمانی]] از [[سلیم]] [[نقل]] کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.

این عالم بزرگ و محقق عالی [[قدر]] [[شیعه]]، مطالب زیادی درباره [[سلیم]] آورده، و بعضی اشکالاتی که به متن کتاب نسبت به بعضی [[روایات]] شده توجیه کرده و یا جواب داده‌اند، علاقه‌مندان می‌توانند به آن مراجعه نمایند <ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۱۸ - ۲۲۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۳-۶۸۴.</ref>

== ولادت سلیم بن قیس هلالی ==

در کتاب‌های [[سیره]] از [[تاریخ]] ولادت [[سلیم]] نامی برده نشده و [[سند]] گویایی در [[دست]] نیست؛ جز این [[حدیث]] که [[ابان بن ابی عیاش]] می‌گوید: من در [[جنگ صفین]] از [[سلیم]] پرسیدم که چند سال داری؟ گفت: [[چهل]] سال<ref>مقدمه کتاب سلیم، تحقیق علاء الدین موسوی، ص۱.</ref>. اگر این سؤال و جواب در سال ۳۶ یا ۳۷ [[هجری]] که [[جنگ صفین]] در آن واقع شد، بوده باشد، معلوم می‌شود ولادت [[سلیم]] سه یا چهار سال [[قبل از هجرت]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۴.</ref>

== [[ایمان]] و [[اعتقاد]] [[سلیم]] به [[اهل بیت]] {{عم}} ==

[[سلیم]] در عصر [[خلافت]] [[عمر بن خطاب]] به [[مدینه]] آمد و در آنجا بود تا در عصر [[خلافت حضرت علی]] {{ع}} با آن [[حضرت]] [[بیعت]] کرد و سپس در رکاب [[امام]] {{ع}} در [[جنگ جمل]] شرکت نمود و پس از [[جنگ جمل]] به [[کوفه]] آمد و در [[کوفه]] ساکن گردید و سپس با [[حضرت علی]] {{ع}} در [[جنگ صفین]] شرکت نمود و با [[سپاهیان]] [[معاویه]] جنگید.

[[سلیم]] پس از [[شهادت]] مولایش [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} بر همان [[اعتقاد]] و [[ایمان]] راسخی که به [[خاندان پیامبر]] {{ع}} و داشت، باقی ماند و هیچ [[انحرافی]] در [[اعتقاد]] او نسبت به [[اهل بیت پیامبر]] و پیدا نشد و به این [[محبت]] و [[ایمان]] [[افتخار]] می‌نمود، از این رو وقتی [[حجاج بن یوسف ثقفی]] به [[کوفه]] آمد و در [[مقام]] [[دستگیری]] [[شیعیان مخلص امیرالمؤمنین]] {{ع}} برآمد، به سراغ [[سلیم]] هم رفت تا او را به [[قتل]] برساند، اما [[سلیم]] برای [[حفظ]] جانش از فرصتی استفاده کرد و فرار نمود و به محلی به نام نوبند [[جان]] نزد [[ابان بن ابی عیاش]] مخفی شد، و بدین ترتیب از خطر [[مرگ]] [[نجات]] یافت. و چون [[وفات]] او نزدیک شد، به [[ابان بن ابی عیاش]] [[وصیت]] کرد و کتابی که نوشته بود ([[کتاب سلیم]]) را نزد او گذاشت<ref>ر. ک: مقدمه کتاب سلیم، ص۱-۳.</ref>.

[[آیت الله]] [[سید ابوالقاسم خوئی]] در ادامه از کتاب خلاصه [[علامه حلی]] [[نقل]] می‌کند: [[سلیم بن قیس]] از [[اصحاب امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} است که [[حجاج]] به دنبال او فرستاد تا وی را به [[قتل]] برساند، اما [[سلیم]] فرار کرد و به نزد [[ابان بن ابی عیاش]] [[پناه]] برد و هنگامی که وفاتش فرا رسید به ابان گفت: تو، به گردن من حقی داری و اکنون [[مرگ]] من فرا رسیده، همانا بعد از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} حوادث و اتفاق‌هایی افتاده که همه آنها را جمع‌آوری کرده‌ام - و سپس آن کتاب را به ابان داد که هیچ کس از [[سلیم]] غیر از ابان این کتاب را [[نقل]] نکرده است<ref>ر. ک: مقدمه کتاب سلیم، ص۱-۳.</ref>.

به نظر استاد و [[فقیه]] بزرگوار [[شیعه]]: باتوجه به تأییدات کتاب و نیز ایرادات وارده [[اعتماد]] به کتاب برای [[اثبات]] [[حکم شرعی]] مشکل است ولی برای [[تأیید]] [[احکام]] شرعیه مانعی ندارد<ref>ر. ک: دراسات فی ولایة الفقیه للاستلا، آیة الله المنتظری، ج۱، ص۱۸۰ - ۱۸۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۵-۶۸۶.</ref>

== [[وفات]] [[سلیم]] ==

چون [[سلیم]] از [[اصحاب امام زین العابدین]] [[علی بن الحسین]] {{ع}} بوده بنابراین اصح آن است که [[وفات]] او حدود سال ۹۰ [[هجری]] و در [[کوفه]] بوده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی ج۱]]، ص۶۸۶.</ref>

[[رده:اصحاب پیامبر]]

[[رده:اصحاب امام علی]]

[[رده:اصحاب امام سجاد]]