بنی‌تغلب: تفاوت میان نسخه‌ها

بنی‌تغلب (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۰

۳۴۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲

←‏اعلام و رجال

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۴۸: / خط ۴۸: @@
 == اعلام و رجال ==
-قبیلة تغلب خاستگاه بسیاری از دانشمندان و شاعران و جنگاوران عرب است. از جمله چهره‌های ممتاز این قبیله در دوران جاهلی می‌‌توان از مُهَلْهِل بن ربیعه، اولین قصیده سرای عرب،<ref>. نک‍ ‍: ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۱۶۴؛ برای تحلیل شعر او، نک‍: فاخوری، تاریخ ادبیات زبان عربی، ص۴۹-۵۱.</ref> عَمرو بن کَلْثوم، نوۀ دختری مهلهل و سراینده یکی از قصاید مشهور معلّقات سبع،<ref>. ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۱۱۷-۱۲۰؛ فاخوری، تاریخ ادبیات زبان عربی، ص۸۸.</ref> کُلَیْب بن ربیعه از شجاعان عرب و بزرگ بکر و تغلب در جاهلیت،<ref>.زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۳۲.</ref> أَخْنَس بن شهاب از شجاعان تغلب و معروف به "صاحب عصا"،<ref>. بوسنینه منجی، موسوعة اعلام العلماء و الأدباء العرب، ج۴، ص۵۰۰؛ ابن درید، الاشتقاق، ص۳۳۶.</ref> سَلَمة بن خالد بن کعب معروف به "سفّاح" از شعرای عرب<ref>.یعقوبی، تاریخ، ج۱، ص۲۶۵.</ref> و رهبر تغلب در یوم الکلاب<ref>. ابن خلدون، تاریخ، ج۲، ص۳۲۸. </ref> و یوم خزاز،<ref>. ابن اثیر، الکامل، ج۱، ص۵۲۱.</ref> صُرَیْم بن مَعْشَر معروف به "اُفنون"،<ref>. ابن درید، الاشتقاق، ص۳۳۶؛ ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ۲۴۸.</ref> جابر بن حُنَی –شاعر تغلب-،<ref>. زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۳.</ref> بِشر بن سواده، شاعر<ref>.ر. ک. بکری، معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، ج۱، ص۳۰ و ۴۰.</ref> و سالار تغلب در جنگ "ذی قار"<ref>.مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۰۸.</ref> و عَمیرة بن جُعَل –از شعرای عهد جاهلی-<ref>. زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۹۰.</ref> یاد کرد. از ادیبان و شاعران و سرداران و فقیهان و قاضیان و محدّثان بسیار تغلبیان که در دوره‌های مختلف اسلامی نشو و نما یافتند هم می‌‌توان از از رجال مشهوری چون غیاث بن غَوْث معروف به اَخْطَل از معروفترین شعرای بنی تغلب و مداح خلفای اموی،<ref>. ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۳۰۱-۳۰۲.</ref> اَعْشی بنی تغلب -شاعر مسیحی و از ستایشگران دولت بنی امیه-، <ref>.ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۱، ص۱۸۸.</ref> عباد بن طهفة تغلبی معروف به "ابورُبَیس" –از شعرای بنی تغلب-<ref>.دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۱۱۰۱.</ref> و کعب بن جُعیل -شاعر تغلبی معاصر با معاویه-<ref>. ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۳۰۲، ۴۱۱.</ref> در قرن نخست اسلامی، قطامی (عمیربن شُیَیم) -شاعری با تشبیب خوب و دقیق-،<ref>. ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۴۵۳.نیز ر. ک. سمعانی، الانساب، ج۹، ص۲۱۶؛ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۳، ص۷۶.</ref> کلثوم بن عمرو عنّابی تغلبی ازنوادگان عمرو بن کلثوم -شاعر دولت عباسی و از مادحین آنها و معاصر با هارون‌الرشید و مأمون-،<ref>. ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۵۴۹.</ref> قاسم بن طَوق،<ref>. مرزبانی، معجم الشعراء، ص۱۹۵.</ref> از چهره‌های برتر این قبیله در قرن دوم، احمد بن عمر بن خطاب عدْوی و اسحاق بن ایوب، دو تن از سرداران معروف موصل<ref>. ازدی، تاریخ الموصل، ص۸۸، ۳۳۷ـ ۳۳۸.</ref> در قرن سوم، حسن بن عبدالله بن حمدان –شاعر و حاکم اسکندریه-،<ref>.ابن خلّکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص۲۷۹ـ۲۸۱</ref> حسن بن حسین بن حمدان (والی دمشق در سالهای ۴۳۳ تا ۴۴۰ هجری) <ref>.ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۷۷.</ref> از بزرگان تغلب در قرن چهارم و پنجم، ابوالحسن علی بن بسّام شنتری مؤلف الذخیرة فی محاسن اهل الجزیرة،<ref>.آقابزرگ اصفهانی، الذریعه، ج۲۰، ص۱۹۶.</ref> ابن صَصَری فقیه بزرگ شافعی و قاضی القضاة شام در سال ۷۰۲ هجری<ref>. زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۲۲۲.</ref> و فرج بن قاسم (متوفی ۷۸۳ هجری) فقیه و شاعر بزرگ غرناطه در قرن هفتم و هشتم هجری،<ref>. ابن سعید مغربی، المغرب فی حلی المغرب، ج ۱، ص۴۱۷ـ ۴۱۸؛ ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج ۴، ص۲۵۳ـ۲۵۴.</ref> نام برد. <ref>. دانشنامه جهان اسلام، ج. ۱ ص. ۳۶۶۲، ستار عودی.</ref> ضمن این که از زنان مشهور این قبیله نیز می‌‌توان از خوله تغلبیه –همسر نبی مکرم اسلام{{صل}}-، <ref>.ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۳۴.</ref> لیلی بنت مهلهل،<ref>. زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۴۹.</ref> جمیله بنت ناصرالدوله حمدانی –از اشهر زنان زمانه در جود و سخاوت-<ref>.امین، اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۲۲-۲۲۳؛ زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۳۹.</ref> و نیز برخی شاعران زن این قبیله<ref>. مرزبانی، اشعار النساء، ص۱۵۰ـ۱۶۲.</ref> یاد کرد. از چهره‌های شیعی و از روات و اصحاب ائمه{{ع}} که از قبیله بنی تغلب برخاستند می‌‌توان از کردوس تغلبی از اصحاب و راویان امام علی{{ع}}، <ref>. شیخ طوسی، رجال، ص۸۰؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۶۶.</ref> حفص بن بیان تغلبی، عبدالرحمن بن بشیر تغلبی، فضیل بن فضاله تغلبی کوفی، ابونوفل محمد بن اسحاق تغلبی، محمد بن طارق تغلبی<ref>. شیخ طوسی، رجال، ص۱۹۰، ۲۳۶، ۲۶۸، ۲۷۷، ۲۸۶.</ref> و... به عنوان بخشی از اصحاب و روات بسیار امام صادق{{ع}} و یونس بن عمار صیرفی تغلبی، در شمار اصحاب و راویان امام کاظم{{ع}} <ref>. نجاشی، رجال، ص۳۶۱.</ref> نام برد.
+قبیلة [[تغلب]] خاستگاه بسیاری از [[دانشمندان]] و [[شاعران]] و جنگاوران [[عرب]] است. از جمله چهره‌های ممتاز این [[قبیله]] در دوران [[جاهلی]] می‌‌توان از [[مُهَلْهِل بن ربیعه]]، اولین قصیده سرای عرب،<ref> نک ‍: ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۱۶۴؛ برای تحلیل شعر او، نک: فاخوری، تاریخ ادبیات زبان عربی، ص۴۹-۵۱.</ref> [[عَمرو بن کَلْثوم]]، نوۀ دختری مهلهل و سراینده یکی از قصاید مشهور معلّقات سبع،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۱۱۷-۱۲۰؛ فاخوری، تاریخ ادبیات زبان عربی، ص۸۸.</ref> [[کُلَیْب بن ربیعه]] از [[شجاعان]] عرب و بزرگ بکر و تغلب در [[جاهلیت]]،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۳۲.</ref> [[أَخْنَس بن شهاب]] از شجاعان تغلب و معروف به "صاحب [[عصا]]"،<ref> بوسنینه منجی، موسوعة اعلام العلماء و الأدباء العرب، ج۴، ص۵۰۰؛ ابن درید، الاشتقاق، ص۳۳۶.</ref> [[سَلَمة بن خالد بن کعب]] معروف به "سفّاح" از شعرای عرب<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۱، ص۲۶۵.</ref> و [[رهبر]] تغلب در [[یوم]] الکلاب<ref> ابن خلدون، تاریخ، ج۲، ص۳۲۸. </ref> و یوم خزاز،<ref> ابن اثیر، الکامل، ج۱، ص۵۲۱.</ref> [[صُرَیْم بن مَعْشَر]] معروف به "اُفنون"،<ref> ابن درید، الاشتقاق، ص۳۳۶؛ ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ۲۴۸.</ref> [[جابر بن حُنَی]] –شاعر تغلب-،<ref> زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۰۳.</ref> [[بِشر بن سواده]]، شاعر<ref>ر. ک. بکری، معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، ج۱، ص۳۰ و ۴۰.</ref> و سالار تغلب در [[جنگ]] "[[ذی قار]]"<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۰۸.</ref> و [[عَمیرة بن جُعَل]] –از شعرای [[عهد]] جاهلی-<ref> زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۹۰.</ref> یاد کرد.
+از ادیبان و شاعران و [[سرداران]] و [[فقیهان]] و قاضیان و [[محدّثان]] بسیار تغلبیان که در دوره‌های مختلف [[اسلامی]] نشو و نما یافتند هم می‌‌توان از از [[رجال]] مشهوری چون [[غیاث بن غَوْث]] معروف به اَخْطَل از معروفترین شعرای [[بنی تغلب]] و [[مداح]] [[خلفای اموی]]،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۳۰۱-۳۰۲.</ref> [[اَعْشی بنی تغلب]] -شاعر [[مسیحی]] و از ستایشگران [[دولت]] [[بنی امیه]]-، <ref>ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۱، ص۱۸۸.</ref> [[عباد بن طهفة تغلبی]] معروف به "ابورُبَیس" –از شعرای بنی تغلب-<ref>دار قطنی، المؤتلف و المختلف، ج۲، ص۱۱۰۱.</ref> و [[کعب بن جُعیل]] -شاعر تغلبی معاصر با [[معاویه]]-<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۳۰۲، ۴۱۱.</ref> در قرن نخست [[اسلامی]]، قطامی ([[عمیر بن شُیَیم]]) -[[شاعری]] با تشبیب خوب و دقیق-،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۴۵۳.نیز ر. ک. سمعانی، الانساب، ج۹، ص۲۱۶؛ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۳، ص۷۶.</ref> [[کلثوم بن عمرو عنّابی تغلبی]] از نوادگان عمرو بن کلثوم -شاعر [[دولت عباسی]] و از مادحین آنها و معاصر با [[هارون‌الرشید]] و [[مأمون]]-،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ص۵۴۹.</ref> [[قاسم بن طَوق]]،<ref> مرزبانی، معجم الشعراء، ص۱۹۵.</ref> از چهره‌های [[برتر]] این [[قبیله]] در [[قرن دوم]]، [[احمد بن عمر بن خطاب عدوی]] و [[اسحاق بن ایوب]]، دو تن از [[سرداران]] معروف [[موصل]]<ref> ازدی، تاریخ الموصل، ص۸۸، ۳۳۷ـ ۳۳۸.</ref> در [[قرن سوم]]، [[حسن بن عبدالله بن حمدان]] –شاعر و [[حاکم]] اسکندریه-،<ref>ابن خلّکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص۲۷۹ـ۲۸۱</ref> [[حسن بن حسین بن حمدان]] ([[والی]] [[دمشق]] در سال‌های ۴۳۳ تا ۴۴۰ [[هجری]]) <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۷۷.</ref> از بزرگان [[تغلب]] در [[قرن چهارم]] و پنجم، [[ابوالحسن علی بن بسّام شنتری]] مؤلف الذخیرة فی [[محاسن]] [[اهل]] الجزیرة،<ref>آقابزرگ اصفهانی، الذریعه، ج۲۰، ص۱۹۶.</ref> [[ابن صَصَری]] [[فقیه]] بزرگ [[شافعی]] و [[قاضی القضاة]] [[شام]] در سال ۷۰۲ هجری<ref> زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۲۲۲.</ref> و [[فرج بن قاسم]] (متوفی ۷۸۳ هجری) فقیه و شاعر بزرگ غرناطه در [[قرن هفتم]] و هشتم هجری،<ref> ابن سعید مغربی، المغرب فی حلی المغرب، ج ۱، ص۴۱۷ـ ۴۱۸؛ ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، ج ۴، ص۲۵۳ـ۲۵۴.</ref> نام برد. <ref> دانشنامه جهان اسلام، ج. ۱ ص. ۳۶۶۲، ستار عودی.</ref>
+ضمن این که از [[زنان]] مشهور این قبیله نیز می‌‌توان از [[خوله تغلبیه]] –همسر [[نبی مکرم اسلام]]{{صل}}-، <ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۳۴.</ref> [[لیلی بنت مهلهل]]،<ref> زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۲۴۹.</ref> [[جمیله بنت ناصرالدوله حمدانی]] –از اشهر زنان زمانه در [[جود]] و [[سخاوت]]-<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۲۲-۲۲۳؛ زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۳۹.</ref> و نیز برخی [[شاعران]] [[زن]] این قبیله<ref> مرزبانی، اشعار النساء، ص۱۵۰ـ۱۶۲.</ref> یاد کرد. از چهره‌های [[شیعی]] و از روات و [[اصحاب ائمه]]{{ع}} که از [[قبیله بنی تغلب]] برخاستند می‌‌توان از [[کردوس تغلبی]] از [[اصحاب]] و [[راویان]] [[امام علی]]{{ع}}، <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۸۰؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۶۶.</ref> [[حفص بن بیان تغلبی]]، [[عبدالرحمن بن بشیر تغلبی]]، [[فضیل بن فضاله تغلبی کوفی]]، [[ابونوفل محمد بن اسحاق تغلبی]]، [[محمد بن طارق تغلبی]]<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۹۰، ۲۳۶، ۲۶۸، ۲۷۷، ۲۸۶.</ref> و... به عنوان بخشی از اصحاب و روات بسیار [[امام صادق]]{{ع}} و [[یونس بن عمار صیرفی تغلبی]]، در شمار اصحاب و [[راویان امام کاظم]]{{ع}} <ref> نجاشی، رجال، ص۳۶۱.</ref> نام برد.
 == منابع ==