بنی‌تغلب: تفاوت میان نسخه‌ها
←بنی تغلب و حضور در دیگر حوادث مهم تاریخ
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
در دوران حکومت امویان، تغلبیان در برخی حوادث مهم سیاسی و جنگ‌ها نقش ایفا نمودند. از جمله این وقایع، رخداد عظیم عاشورا بود. با آغاز قیام سید و سالار شهیدان{{ع}} جمعی از مردم تغلب به این قیام پیوستند و در شمار هواداران و بیعت کنندگان با حضرت در آمدند. آنان، پس از ورود مسلم بن عقیل -سفیر امام حسین{{ع}}- به کوفه با ایشان بیعت کردند و پس از شهادت او، جمعی از مردم قبیله تغلب به زحمت خود را به سپاه امام حسین{{ع}} رساندند و در عاشورا پس از نبردی دلیرانه، به شهادت رسیدند. از جمله این افراد ضرغام و به نقلی ضرغامة بن مالک تغلبی از شیعیان امام علی{{ع}} بود که در زیارت رجبیه مشمول سلام حضرت قرار گرفته است.<ref>. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج۴، ص۱۱۳؛ محمد السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین{{ع}}، ص۱۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۷۱-۷۲.</ref> علاوه بر ایشان، کنانة بن عتیق تغلبی-از اصحاب رسول خدا{{صل}} -،<ref>. النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱۵؛ السید ابراهیم موسوی زنجانی، وسیلة الدارین فی انصار الحسین، ص۱۸۵.</ref> قاسط بن زهیر بن حرث تغلبی –از مردان شریف و شجاع کوفه و از شیعیان و همراهان علی{{ع}} در جمل و صفین- <ref>.شیخ طوسی از او با نام قاسط بن عبدالله نام می‌برد. شیخ طوسی، رجال، ص۱۰۴.</ref>و برادرانش مقسط و کردوس<ref>. السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین{{ع}}، ص۲۰۰.</ref> از دیگر شهدای دشت نینوا یاد شده‌اند.<ref>. دائرة المعارف تشیع ج۳، عبدالحسین شهیدی ص۴۵۴.</ref> در برابر سپاه اباعبدالله الحسین{{ع}} هم، جمعی از بنی تغلب همراه با قبیله مادری خود –ربیعه-، حضور داشتند که فرماندهی آنان را قیس بن اشعث کندی بر عهده داشت.<ref>. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۲۲؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۶۰.</ref> عروة بن بطار تغلبی –یکی از قاتلین سوید بن عمرو بن ابی‌المطاع خثعمی-<ref>. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۵۳. بلاذری از او با نام عزرة بن بطان و ابن اثیر از او با نام عروة بن بطان ثعلبی نام برده است. (بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۰۴؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۹.)</ref> نمونه ای از مردان این قومند که نامش در شمار قتله کربلا در منابع به ثبت رسیده است.<ref>.ر. ک. دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقر العلوم{{ع}}، دانشنامه امام حسین{{ع}}، مدخل قاتلان امام حسین{{ع}}.</ref> | در دوران حکومت امویان، تغلبیان در برخی حوادث مهم سیاسی و جنگ‌ها نقش ایفا نمودند. از جمله این وقایع، رخداد عظیم عاشورا بود. با آغاز قیام سید و سالار شهیدان{{ع}} جمعی از مردم تغلب به این قیام پیوستند و در شمار هواداران و بیعت کنندگان با حضرت در آمدند. آنان، پس از ورود مسلم بن عقیل -سفیر امام حسین{{ع}}- به کوفه با ایشان بیعت کردند و پس از شهادت او، جمعی از مردم قبیله تغلب به زحمت خود را به سپاه امام حسین{{ع}} رساندند و در عاشورا پس از نبردی دلیرانه، به شهادت رسیدند. از جمله این افراد ضرغام و به نقلی ضرغامة بن مالک تغلبی از شیعیان امام علی{{ع}} بود که در زیارت رجبیه مشمول سلام حضرت قرار گرفته است.<ref>. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج۴، ص۱۱۳؛ محمد السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین{{ع}}، ص۱۹۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۷۱-۷۲.</ref> علاوه بر ایشان، کنانة بن عتیق تغلبی-از اصحاب رسول خدا{{صل}} -،<ref>. النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱۵؛ السید ابراهیم موسوی زنجانی، وسیلة الدارین فی انصار الحسین، ص۱۸۵.</ref> قاسط بن زهیر بن حرث تغلبی –از مردان شریف و شجاع کوفه و از شیعیان و همراهان علی{{ع}} در جمل و صفین- <ref>.شیخ طوسی از او با نام قاسط بن عبدالله نام می‌برد. شیخ طوسی، رجال، ص۱۰۴.</ref>و برادرانش مقسط و کردوس<ref>. السماوی، ابصار العین فی انصار الحسین{{ع}}، ص۲۰۰.</ref> از دیگر شهدای دشت نینوا یاد شده‌اند.<ref>. دائرة المعارف تشیع ج۳، عبدالحسین شهیدی ص۴۵۴.</ref> در برابر سپاه اباعبدالله الحسین{{ع}} هم، جمعی از بنی تغلب همراه با قبیله مادری خود –ربیعه-، حضور داشتند که فرماندهی آنان را قیس بن اشعث کندی بر عهده داشت.<ref>. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۲۲؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۶۰.</ref> عروة بن بطار تغلبی –یکی از قاتلین سوید بن عمرو بن ابی‌المطاع خثعمی-<ref>. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، ج۵، ص۴۵۳. بلاذری از او با نام عزرة بن بطان و ابن اثیر از او با نام عروة بن بطان ثعلبی نام برده است. (بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۰۴؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۹.)</ref> نمونه ای از مردان این قومند که نامش در شمار قتله کربلا در منابع به ثبت رسیده است.<ref>.ر. ک. دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقر العلوم{{ع}}، دانشنامه امام حسین{{ع}}، مدخل قاتلان امام حسین{{ع}}.</ref> | ||
=== بنی تغلب و حضور در دیگر حوادث مهم تاریخ === | === [[بنی تغلب]] و حضور در دیگر حوادث مهم [[تاریخ]] === | ||
تغلبیان در واقعه حره –به سال ۶۲ هجری- برای یزید بن معاویه جنگیدند و در سال ۶۵ هجری مروان بن حکم را در مصاف با ضحاک بن قیس فهری یاری نمودند.<ref> | تغلبیان در [[واقعه حره]] –به [[سال ۶۲ هجری]]- برای [[یزید بن معاویه]] جنگیدند و در سال ۶۵ هجری [[مروان بن حکم]] را در مصاف با [[ضحاک بن قیس فهری]] [[یاری]] نمودند.<ref> طبری، تاریخ، ج۷، ص۵۹-۶۰؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۰۹.</ref> در [[سال ۶۶ هجری]] و در پی آغاز [[قیام]] [[مختار بن ابی عبیده ثقفی]] در [[کوفه]]، جمعی از مردانشان در شمار [[یاران]] وی در آمدند و از خونخواهان [[حسین بن علی]]{{ع}} گردیدند که [[شریک بن جدیر تغلبی]] از جمله این افراد است. وی به [[خون‌خواهی]] [[امام حسین]]{{ع}}، وارد [[سپاه]] مختار شد و به همراه عشیره‌اش در [[جنگ]] نهر خازر (سال ۶۷ هجری) نقش مهمی در [[پیروزی]] مختار ایفا کرد.<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ترجمه، ج۴، ص۲۶۴؛ کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۱۲۲.</ref> آنان همچنین در سال ۷۷ هجری یاری گر [[حجاج بن یوسف ثقفی]] علیه [[شبیب بن یزید شیبانی حروری]] بودند.<ref> محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۶، ص۲۶۳-۲۶۵؛ کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۱۲۲.</ref> | ||
آنان در دوران حکومت عباسیان نیز نقش آفرین برخی حوادث و وقایع بودند که کشته شدن روح بن صالح همدانی عامل هارون‌الرشید در جریان جمع‌آوری صدقات بنی تغلب از جمله آن وقایع است. به تلافی این عمل، گروه بسیاری از افراد قبیله تغلب توسط عمال حکومتی کشته و اسیر شدند. <ref> | |||
آنان در دوران [[حکومت عباسیان]] نیز نقش آفرین برخی حوادث و وقایع بودند که کشته شدن [[روح بن صالح همدانی]] عامل [[هارون‌الرشید]] در جریان جمع‌آوری [[صدقات]] بنی تغلب از جمله آن وقایع است. به [[تلافی]] این عمل، گروه بسیاری از افراد [[قبیله]] [[تغلب]] توسط عمال [[حکومتی]] کشته و [[اسیر]] شدند. <ref> ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۱۱۳.</ref> در سالهای ۲۶۷ و ۲۸۰ و ۲۸۲ [[هجری]] نیز، قبیلۀ بنی تغلب [[پناه دهنده]] و یاری رسان [[هارون]] -یکی از سران [[خوارج]]- بود. <ref> نک: ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۶۰، ۴۶۳، ۴۷۲</ref> در [[قرن سوم]] و چهارم، بنی حمدان، که خود را به قبیله تغلب منتسب می‌‌دانستند، [[دولت]] محلی [[شیعی]] [[حمدانیان]] را در [[موصل]] و [[شام]] پایه‌گذاری کردند. در دوران [[حکومت]] المکتفی -خلیفۀ [[عباسی]]-، ابوالهیجاء عبدالله بن حمدان را در ۲۹۲ هجری (۹۰۵ میلادی) [[حاکم]] [[موصل]] ساخت.<ref> خواندمیر، حبیب السیر، ج۲، ص۵۴۶.</ref> پس از [[مرگ]] عبدالله، بازماندگان او [[حکومت]] را در [[خانواده]] [[حفظ]] کردند و گسترۀ حکومت خود را تا جزیره و [[حلب]] رساندند. این حکومت تا سال ۴۳۰ هجری همچنان پا بر جا بود.<ref> سویدی، سبائک الذهب، ص۲۳۳.</ref> تغلبیان در [[قرن هفتم]] در بادیة الشام و نواحی دیگر پراکنده شدند<ref> الاطرقجی،«تغلب و دورها فی التاریخ»، ج۹، ص۱۶۹.</ref> و در سال ۶۸۱ هجری و در پی [[حمله دوم]] مغول‌ها به [[شام]]، به [[یاری]] [[سپاه]] شامی شتافتند و [[نبرد]] نزدیک به [[پیروزی]] مغولان را به [[شکست]] آنان بدل کردند.<ref> ابن عبری، تاریخ مختصر الدول، ص۲۸۸؛ کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۱۲۳.</ref> از قرن هفتم به بعد از این [[قبیله]] آثار چندانی در دست نیست؛<ref> مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، مقاله بنی تغلب، محمد نوری.</ref> چندان که به نوشته [[ابن سعید مغربی]] (متوفی ۶۸۵) وی سراسر جزیرة ابن عمر و دیار [[ربیعه]] را گشته، اما کوچکترین اثری از تغلبیان به صورت قبیله‌ای نیرومند و مستقل [[عرب]] نیافته است.<ref>ابن سعید مغربی، المغرب فی حلی المغرب، ج ۲، ص۶۰۲.</ref> به عقیده اطرقجی<ref> الاطرقجی،«تغلب و دورها فی التاریخ»، ج۹، ص۱۶۹.</ref> از [[قرن نهم]] دیگر نامی از این قبیله پرآوازه یافته نشده است. امروزه برخی از [[قبایل]] دَواسِر وشَمَّر در [[عربستان]] خود را با قبیلة [[تغلب]] مرتبط می‌‌دانند.<ref> حمزه، قلب جزیرة العرب، ص۱۵۸؛ دانشنامه جهان اسلام، ج. ۱ ص. ۳۶۶۲، ستار عودی.</ref> | |||
== اعلام و رجال == | == اعلام و رجال == | ||