پرش به محتوا

خطبه ۲۲۵ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == ==' به '==')
خط ۱: خط ۱:
{{نهج البلاغه/بالا}}{{امامت}}
{{نهج البلاغه/بالا}}{{امامت}}
==مقدمه==
==مقدمه==
*[[انسان‌ها]] نسبت به یکدیگر دارای تشابه و تفاوت‌اند. این تشابه گاه به حدی می‌رسد که دو نفر را هم‌زاد هم می‌انگارند و گاه [[انسان‌ها]] به‌گونه‌ای از هم فاصله می‌گیرند که هرگز نمی‌توانند کنار هم به‌سربرند. [[امام]] {{ع}} در [[خطبه]] ۲۲۵ به شرح و [[علت]] [[اختلاف]] [[آدمیان]] پرداخته‌اند. مشابهت ظاهری و [[اخلاقی]] و نیز تفاوت [[انسان‌ها]] تابع همانندی یا تفاوت طینت و تفاوت و نزدیکی و دوری مقدمات و عناصر اولیه وجود آن‌هاست، یعنی مقدماتی که برای تشکیل گل وجود آنان آماده شده، و نیز حالات ترکیبی (از قبیل نطفه و مواد پیش از آن و علقه و مضغه و استخوان) که در مسیر [[خلقت]] [[آدمی]] مؤثر است و طبیعت و مزاج [[آدمی]] را تنظیم می‌کند.
* [[انسان‌ها]] نسبت به یکدیگر دارای تشابه و تفاوت‌اند. این تشابه گاه به حدی می‌رسد که دو نفر را هم‌زاد هم می‌انگارند و گاه [[انسان‌ها]] به‌گونه‌ای از هم فاصله می‌گیرند که هرگز نمی‌توانند کنار هم به‌سربرند. [[امام]] {{ع}} در [[خطبه]] ۲۲۵ به شرح و [[علت]] [[اختلاف]] [[آدمیان]] پرداخته‌اند. مشابهت ظاهری و [[اخلاقی]] و نیز تفاوت [[انسان‌ها]] تابع همانندی یا تفاوت طینت و تفاوت و نزدیکی و دوری مقدمات و عناصر اولیه وجود آن‌هاست، یعنی مقدماتی که برای تشکیل گل وجود آنان آماده شده، و نیز حالات ترکیبی (از قبیل نطفه و مواد پیش از آن و علقه و مضغه و استخوان) که در مسیر [[خلقت]] [[آدمی]] مؤثر است و طبیعت و مزاج [[آدمی]] را تنظیم می‌کند.
*عناصر پدیدآورنده جوهرل اصلی وجود [[انسان]] که [[امام]] از آن تعبیر به [[زمین]] شوره‌زار و گوارا و نرم و سفت می‌کند، کنایه از قوا و طبایع گوناگونی است که برای صاحبان طبیعت وجود دارد، مانند نیروی رشد گیاهی و تغذیه و سپس تشکیل نطفه و حالات پس از آن. موجودی که از قسمت‌های گوناگون [[زمین]] ترکیب یافته دارای اجزای فعّالی است که با تأثیر و تأثر خود، دارای استعدادهای گوناگون می‌شود و خود، مقدمات تشکیل مزاج و [[صاحب]] مزاج می‌شود. به عبارت دیگر از آن‌جا که [[شوری]] و شیرینی و [[نرمی]] و درشتی، صفات عارض بر موادّی است که طبیعت اصلی و عنصر حقیقی وجود [[انسان]] را تشکیل می‌دهند، در [[اختلاف]] استعدادهای گوناگون، طبایع و مزاج‌های مختلف مؤثرند و باعث [[اختلاف]] در چهره‌های ظاهری و خصلت‌ها و حالات معنوی می‌شوند.
*عناصر پدیدآورنده جوهرل اصلی وجود [[انسان]] که [[امام]] از آن تعبیر به [[زمین]] شوره‌زار و گوارا و نرم و سفت می‌کند، کنایه از قوا و طبایع گوناگونی است که برای صاحبان طبیعت وجود دارد، مانند نیروی رشد گیاهی و تغذیه و سپس تشکیل نطفه و حالات پس از آن. موجودی که از قسمت‌های گوناگون [[زمین]] ترکیب یافته دارای اجزای فعّالی است که با تأثیر و تأثر خود، دارای استعدادهای گوناگون می‌شود و خود، مقدمات تشکیل مزاج و [[صاحب]] مزاج می‌شود. به عبارت دیگر از آن‌جا که [[شوری]] و شیرینی و [[نرمی]] و درشتی، صفات عارض بر موادّی است که طبیعت اصلی و عنصر حقیقی وجود [[انسان]] را تشکیل می‌دهند، در [[اختلاف]] استعدادهای گوناگون، طبایع و مزاج‌های مختلف مؤثرند و باعث [[اختلاف]] در چهره‌های ظاهری و خصلت‌ها و حالات معنوی می‌شوند.
*[[علت]] تفاوت‌ [[انسان‌ها]] در صورت و خلقیّات و نیز [[اختلاف]] در مبادی و مقدمات طینت اصلی و جوهره اوّلی اوست، که همان [[خاک]] و [[زمین]] است. به هر [[میزان]] که مادّه اصلی وجودی [[انسان‌ها]] با همدیگر مشابه باشد، چهره‌های ظاهری و [[ویژگی‌های اخلاقی]] آن‌ها نیز هماهنگ و مشابه است. هر مقدار که این تشابه کمتر باشد، افراد با هم تضاد و [[اختلاف]] خواهند داشت. [[امام]] {{ع}} در این [[خطبه]] به اقسام [[مردمان]] اشاره دارد:
* [[علت]] تفاوت‌ [[انسان‌ها]] در صورت و خلقیّات و نیز [[اختلاف]] در مبادی و مقدمات طینت اصلی و جوهره اوّلی اوست، که همان [[خاک]] و [[زمین]] است. به هر [[میزان]] که مادّه اصلی وجودی [[انسان‌ها]] با همدیگر مشابه باشد، چهره‌های ظاهری و [[ویژگی‌های اخلاقی]] آن‌ها نیز هماهنگ و مشابه است. هر مقدار که این تشابه کمتر باشد، افراد با هم تضاد و [[اختلاف]] خواهند داشت. [[امام]] {{ع}} در این [[خطبه]] به اقسام [[مردمان]] اشاره دارد:
#افرادی که ویژگی ظاهرشان با [[باطن]] آن‌ها تناسب ندارد. از این‌رو صورت کامل و چهره زیبا دارند، اما ویژگی معنوی آن‌ها [[نقص]] در [[عقل]] و بی‌خردی است.
#افرادی که ویژگی ظاهرشان با [[باطن]] آن‌ها تناسب ندارد. از این‌رو صورت کامل و چهره زیبا دارند، اما ویژگی معنوی آن‌ها [[نقص]] در [[عقل]] و بی‌خردی است.
#برخی [[انسان‌ها]] قامتی بلند و رسا دارند، ولی از نظر ویژگی [[باطنی]] کم‌همت و ترسو هستند.
#برخی [[انسان‌ها]] قامتی بلند و رسا دارند، ولی از نظر ویژگی [[باطنی]] کم‌همت و ترسو هستند.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش