پرش به محتوا

عمرو بن قرظه انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عمرو بن قرظه انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام حسین | عنوان مدخل  = عمرو بن قرظه انصاری | مداخل مرتبط = [[عمرو بن قرظه انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{جعبه اطلاعات اصحاب
| نام = عمرو بن قرظه انصاری
| مشهور به =
| نام تصویر = آرامگاه شهدای کربلا.jpg   
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = آرامگاه شهدای کربلا
| نام کامل = عمرو بن قرظه انصاری
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = 
| لقب = 
| اهل =
| از قبیله =
| از تیره =   
| پدر = [[قرظة بن کعب انصاری]]   
| مادر = 
| همسر = 
| پسر =
| دختر =
| خواهر =
| برادر = [[علی بن قرظه انصاری]]
| خویشاوندان = 
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = 
| محل زندگی = [[کوفه]]
| تاریخ درگذشت = 
| محل درگذشت = 
| تاریخ شهادت = [[۶۱ هجری]] 
| محل شهادت = [[کربلا]]
| طول عمر =
| محل دفن = [[کربلا]]
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = [[امام حسین]]
| از طبقه =
| در جنگ = [[واقعه عاشورا]]
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها =
| علت شهرت =   
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}


'''عمرو بن قرظه انصاری''' یکی از شخصیت‌های نامی [[کوفه]] بود. او [[روز]] ششم [[محرم]] به [[امام حسین]] {{ع}} پیوست و مورد عنایت [[امام]] قرار گرفت. امام او را واسطه مذاکره با [[عمر سعد]] در نظر گرفت. عمرو در [[روز عاشورا]] بعد از رجزخوانی حماسی و حمایت جانانه از امام {{ع}} و جراحات فراوان به [[شهادت]] رسید.
'''عمرو بن قرظه انصاری''' یکی از شخصیت‌های نامی [[کوفه]] بود. او [[روز]] ششم [[محرم]] به [[امام حسین]] {{ع}} پیوست و مورد عنایت [[امام]] قرار گرفت. امام او را واسطه مذاکره با [[عمر سعد]] در نظر گرفت. عمرو در [[روز عاشورا]] بعد از رجزخوانی حماسی و حمایت جانانه از امام {{ع}} و جراحات فراوان به [[شهادت]] رسید.


==مقدمه==
== مقدمه ==
«عمرو»<ref>برخی منابع نام او را عمیر (الاقبال، ج۳، ص۷۸ (پاورقی)) و برخی عمر (روضة الشهداء، ص۳۱۱، کتابفروشی الاسلامیة) گفته‌اند.</ref> فرزند [[قرظة بن کعب انصاری]]<ref>قرضة بن کعب انصاری خزرجی از صحابه رسول خدا{{صل}} بود که در جنگ‌های احد و دیگر جنگ‎های پس از آن شرکت داشت (الاصابة، ج۵، ص۳۲۹) و شیخ طوسی او را در شمار صحابه امیرمؤمنان{{ع}} و امام حسین{{ع}} آورده است (رجال الطوسی، ص۵۵ و ۷۸) برخی نیز برآنند که وی در جنگ‌های امیرمؤمنان شرکت داشت و علی{{ع}} او را به حکومت فارس گماشت (ابصارالعین، ص۱۵۵، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة).</ref> از شخصیت‌های نامی [[کوفه]] بود. پدرش قرظه از [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} در [[مدینه]] بود و در [[جنگ احد]] و دیگر جنگ‌های [[عصر پیامبر]] شرکت داشت و پس از [[رسول خدا]]{{صل}} در [[زمان]] [[خلافت]] [[عمر بن الخطاب]]، از طرف [[خلیفه]] به عنوان [[فقیه]] و [[معلم]] [[فقه]] در کوفه ساکن شد<ref>الاصابه، ج۵، ص۳۲۹.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۳-۵۳۴؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۵۵۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>.
«عمرو»<ref>برخی منابع نام او را عمیر (الاقبال، ج۳، ص۷۸ (پاورقی)) و برخی عمر (روضة الشهداء، ص۳۱۱، کتابفروشی الاسلامیة) گفته‌اند.</ref> فرزند [[قرظة بن کعب انصاری]]<ref>قرضة بن کعب انصاری خزرجی از صحابه رسول خدا {{صل}} بود که در جنگ‌های احد و دیگر جنگ‎های پس از آن شرکت داشت (الاصابة، ج۵، ص۳۲۹) و شیخ طوسی او را در شمار صحابه امیرمؤمنان {{ع}} و امام حسین {{ع}} آورده است (رجال الطوسی، ص۵۵ و ۷۸) برخی نیز برآنند که وی در جنگ‌های امیرمؤمنان شرکت داشت و علی {{ع}} او را به حکومت فارس گماشت (ابصارالعین، ص۱۵۵، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثورة).</ref> از شخصیت‌های نامی [[کوفه]] بود. پدرش قرظه از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} در [[مدینه]] بود و در [[جنگ احد]] و دیگر جنگ‌های [[عصر پیامبر]] شرکت داشت و پس از [[رسول خدا]] {{صل}} در [[زمان]] [[خلافت]] [[عمر بن الخطاب]]، از طرف [[خلیفه]] به عنوان [[فقیه]] و [[معلم]] [[فقه]] در کوفه ساکن شد<ref>الاصابه، ج۵، ص۳۲۹.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۳-۵۳۴؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۵۵۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>.


==واسطه ملاقات امام حسین {{ع}} با [[عمر بن سعد]]==
== واسطه ملاقات امام حسین {{ع}} با [[عمر بن سعد]] ==
عمرو قبل از [[عاشورا]] تا روز ششم محرم در سپاه عمر سعد بود و روز ششم به [[کاروان حسینی]] پیوست و در شمار [[یاران امام حسین]]{{ع}} درآمد، اما جزئیات بیشتری درباره چگونگی [[پیوستن]] او به [[کاروان حسینی]] و نیز از زندگانی‌اش در [[تاریخ]] نیامده است. با اینکه عمرو در [[روز]] ششم [[محرم]] [[خدمت]] [[امام]]{{ع}} آمد و لکن مورد [[عنایت خاص]] حضرت قرار داشت و امام{{ع}} او را جهت [[مذاکره]] نزد عمرسعد فرستاد.
عمرو قبل از [[عاشورا]] تا روز ششم محرم در سپاه عمر سعد بود و روز ششم به [[کاروان حسینی]] پیوست و در شمار [[یاران امام حسین]] {{ع}} درآمد، اما جزئیات بیشتری درباره چگونگی پیوستن او به [[کاروان حسینی]] و نیز از زندگانی‌اش در [[تاریخ]] نیامده است. با اینکه عمرو در [[روز]] ششم [[محرم]] [[خدمت]] [[امام]] {{ع}} آمد و لکن مورد [[عنایت خاص]] حضرت قرار داشت و امام {{ع}} او را جهت [[مذاکره]] نزد عمرسعد فرستاد.


داستان از اینجا شروع شد: در روز هشتم محرم که [[سپاه]] عمرسعد آب را به روی [[حرم حسینی]] بستند، تلاش [[یاران امام]]{{ع}} برای آوردن آب به جایی نرسید. به [[دستور امام]]{{ع}} [[قمر]] [[بنی هاشم]] با سی سوار به سوی [[شریعه]] حرکت نمود تا آب بیاورد. آنان با [[موفقیت]] مشک‌ها را پُر از آب کردند و بازگشتند<ref>تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۶.</ref>.
داستان از اینجا شروع شد: در روز هشتم محرم که [[سپاه]] عمرسعد آب را به روی [[حرم حسینی]] بستند، تلاش [[یاران امام]] {{ع}} برای آوردن آب به جایی نرسید. به [[دستور امام]] {{ع}} [[قمر]] [[بنی هاشم]] با سی سوار به سوی [[شریعه]] حرکت نمود تا آب بیاورد. آنان با [[موفقیت]] مشک‌ها را پُر از آب کردند و بازگشتند<ref>تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۶.</ref>.


امام{{ع}} چون وضع را چنین دید، [[عمرو بن قرظة انصاری]] را نزد عمرسعد فرستاد تا درخواست [[ملاقات امام]]{{ع}} با [[عمر سعد]] را به اطلاع او برساند. عمرسعد از این پیشنهاد استقبال کرد و شب هنگام با بیست نفر از سپاهیانش و [[امام حسین]]{{ع}} نیز با بیست نفر از یارانش در محلی بین دو سپاه حضور یافتند و با هم [[ملاقات]] و گفت وگو کردند<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۴؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>.
امام {{ع}} چون وضع را چنین دید، [[عمرو بن قرظة انصاری]] را نزد عمرسعد فرستاد تا درخواست [[ملاقات امام]] {{ع}} با [[عمر سعد]] را به اطلاع او برساند. عمرسعد از این پیشنهاد استقبال کرد و شب هنگام با بیست نفر از سپاهیانش و [[امام حسین]] {{ع}} نیز با بیست نفر از یارانش در محلی بین دو سپاه حضور یافتند و با هم [[ملاقات]] و گفت وگو کردند<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۴؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>.


==حضور پُرشور عمرو در [[روز عاشورا]]==
== حضور پُرشور عمرو در [[روز عاشورا]] ==
عمرو این [[شیعه راستین]] و [[یار]] با وفای [[حسینی]] در روز عاشورا خدمت [[امام]]{{ع}} آمد و پس از کسب اجازه، قدم به میدان گذاشت و این [[رجز]] را خواند:
عمرو این [[شیعه راستین]] و [[یار]] با وفای [[حسینی]] در روز عاشورا خدمت [[امام]] {{ع}} آمد و پس از کسب اجازه، قدم به میدان گذاشت و این [[رجز]] را خواند:


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۲۰: خط ۶۸:
{{ب|''ضَرْبَ غُلَامٍ غَيْرِ نَكْسٍ شَارٍ''|2=''دُونَ حُسَيْنٍ مُهْجَتِي وَ دَارِي''}}
{{ب|''ضَرْبَ غُلَامٍ غَيْرِ نَكْسٍ شَارٍ''|2=''دُونَ حُسَيْنٍ مُهْجَتِي وَ دَارِي''}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
:[[سپاه]] [[انصار]] می‌‌دانند از کسی که [[مسئولیت]] [[حفظ جان]] او را به عهده دارم [[حمایت]] می‌کنم؛ همانا ضربه‌های من مانند ضربه‌های [[جوانی]] است که از صحنه نمی‌گریزد و [[جان]] و خانه‌ام فدای حسین باد!<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۳۴؛ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۴ و ابصارالعین، ص۱۳۷. کلمه «شاری» در بیت دوم از باب «شری بنفسه» است. و شاید مصرع آخر رجز او که گفت: «دون حسین مهجتی و داری»کنایه به عمرسعد باشد که در شب نهم محرم به امام حسین{{ع}} گفت: اگر با شما باشم می‌‌ترسم خانه‌ام را خراب کنند! عمرو می‌‌گوید، خون و خانه‌ام فدای حسین باشد.</ref>.
:[[سپاه]] [[انصار]] می‌‌دانند از کسی که [[مسئولیت]] [[حفظ جان]] او را به عهده دارم [[حمایت]] می‌کنم؛ همانا ضربه‌های من مانند ضربه‌های [[جوانی]] است که از صحنه نمی‌گریزد و [[جان]] و خانه‌ام فدای حسین باد!<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۳۴؛ مناقب ابن شهرآشوب، ج۴، ص۱۰۴ و ابصارالعین، ص۱۳۷. کلمه «شاری» در بیت دوم از باب «شری بنفسه» است. و شاید مصرع آخر رجز او که گفت: «دون حسین مهجتی و داری»کنایه به عمرسعد باشد که در شب نهم محرم به امام حسین {{ع}} گفت: اگر با شما باشم می‌‌ترسم خانه‌ام را خراب کنند! عمرو می‌‌گوید، خون و خانه‌ام فدای حسین باشد.</ref>.


پس از آنکه ساعتی رزمید، [[خدمت]] [[امام]]{{ع}} بازگشت و خود را سپر [[بلا]] قرار داد و از حضرت [[دفاع]] نمود<ref>ابصارالعین، ص۱۳۸ و بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۲.</ref>.
پس از آنکه ساعتی رزمید، [[خدمت]] [[امام]] {{ع}} بازگشت و خود را سپر [[بلا]] قرار داد و از حضرت [[دفاع]] نمود<ref>ابصارالعین، ص۱۳۸ و بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۲.</ref>.


ابن نما می‌‌گوید: "عمرو بن قرظة، وقتی از میدان رزم خدمت [[حضرت حسین]]{{ع}} بازگشت، پروانه‌وار دور امام{{ع}} می‌‌چرخید و صورت و سینه خود را سپر تیرهای [[دشمن]] قرار داده و نمی‌گذاشت که به [[امام حسین]] صدمه‌ای وارد شود و پس از جراحت‌های زیادی که برداشته بود رو به امام{{ع}} کرد و گفت: ای [[پسر رسول خدا]]، آیا به [[عهد]] خود [[وفا]] کردم؟! حضرت در پاسخ او فرمود: آری، تو زودتر از من وارد [[بهشت]] خواهی شد، [[سلام]] مرا به [[پیامبر خدا]] برسان و بگو که من هم به دنبال تو خواهم آمد!<ref>{{متن حدیث|نَعَمْ أَنْتَ أَمَامِي فِي اَلْجَنَّةِ فَاقْرَأْ رَسُولَ اَللَّهِ{{صل}} اَلسَّلاَمَ وَ أَعْلِمْهُ أَنِّي فِي اَلْأَثَرِ}}</ref>.
ابن نما می‌‌گوید: "عمرو بن قرظة، وقتی از میدان رزم خدمت [[حضرت حسین]] {{ع}} بازگشت، پروانه‌وار دور امام {{ع}} می‌‌چرخید و صورت و سینه خود را سپر تیرهای [[دشمن]] قرار داده و نمی‌گذاشت که به [[امام حسین]] صدمه‌ای وارد شود و پس از جراحت‌های زیادی که برداشته بود رو به امام {{ع}} کرد و گفت: ای [[پسر رسول خدا]]، آیا به [[عهد]] خود [[وفا]] کردم؟! حضرت در پاسخ او فرمود: آری، تو زودتر از من وارد [[بهشت]] خواهی شد، [[سلام]] مرا به [[پیامبر خدا]] برسان و بگو که من هم به دنبال تو خواهم آمد!<ref>{{متن حدیث|نَعَمْ أَنْتَ أَمَامِي فِي اَلْجَنَّةِ فَاقْرَأْ رَسُولَ اَللَّهِ {{صل}} اَلسَّلاَمَ وَ أَعْلِمْهُ أَنِّي فِي اَلْأَثَرِ}}</ref>.


عمرو، پس از شنیدن این سخنان بشارت‌آمیز از [[اباعبدالله الحسین]]{{ع}} بسیار خوشحال شد و به [[نبرد]] خود ادامه داد تا آنکه در اثر جراحات زیادی که برداشته بود روی [[زمین]] افتاد و [[جان]] به جان آفرین [[تسلیم]] کرد و به خیل [[شهیدان کربلا]] پیوست!<ref>الملهوف، ص۱۶۳ و ابصارالعین، ص۱۳۸.</ref> در زیارت ناحیه مقدسه درباره ایشان چنین آمد است: {{متن حدیث|اَلسَّلاَمُ عَلَى عَمْرِو بْنِ قَرَظَةَ اَلْأَنْصَارِيِّ}}<ref>زیارت ناحیه مقدسه، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۷۱.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۷-۵۳۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>
عمرو، پس از شنیدن این سخنان بشارت‌آمیز از [[اباعبدالله الحسین]] {{ع}} بسیار خوشحال شد و به [[نبرد]] خود ادامه داد تا آنکه در اثر جراحات زیادی که برداشته بود روی [[زمین]] افتاد و [[جان]] به جان آفرین [[تسلیم]] کرد و به خیل [[شهیدان کربلا]] پیوست!<ref>الملهوف، ص۱۶۳ و ابصارالعین، ص۱۳۸.</ref> در زیارت ناحیه مقدسه درباره ایشان چنین آمد است: {{متن حدیث|اَلسَّلاَمُ عَلَى عَمْرِو بْنِ قَرَظَةَ اَلْأَنْصَارِيِّ}}<ref>زیارت ناحیه مقدسه، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۷۱.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۵۳۷-۵۳۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۵۶.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۴: خط ۹۲:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:عمرو بن قرظه انصاری]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:قبیله نامعلوم]]
۲۴٬۴۶۴

ویرایش