عصمت امام در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مفهوم عصمت''': مفهوم عصمت در طول قرون اولیه شکل‌گیری جامعه شیعی به طور غالب بر عصمت از [[گناه]] اطلاق می‌شد. این نحوه اطلاق در سخنان [[امامان]] [[پاک]]{{عم}} و نیز کلمات [[اصحاب]] همسان بود. با وجود این نباید از روایاتی (اگرچه اندک) که ضمن آنها مفهوم عصمت درباره [[خطا]] و [[اشتباه]] نیز به کار رفته است، [[غافل]] شد. چنین کاربردی اگرچه در کلمات [[صحابه]] و [[یاران امامان]] [[پاک]]{{عم}} حضور چندانی ندارد، به تدریج در کلمات برخی [[محدثان]]، همچون [[شیخ صدوق]] و پس از وی متکلمانی همچون [[شیخ مفید]] و دیگران جایگاه خود را به دست آورد؛ تا آنجا که در پایان [[قرن پنجم هجری]] و پس از [[وفات]] مرحوم [[نوبختی]]، وقتی سخن از مفهوم [[عصمت]] به میان می‌آید، دیگر نمی‌توان آن را به عصمت از [[گناه]] منحصر کرد.

می‌توان چنین تعریفی را با همین ویژگی‌ها در کلمات [[امام صادق]]{{ع}} نیز یافت. پس از آن نیز [[متکلمان]] نامدار [[شیعه]]، با تعریف عصمت به [[لطف]] همین روش را در پیش گرفتند و بر [[الهی]] بودن آن تأکید کردند؛ به گونه‌ای که می‌توان مدعی شد همه متکلمانی که در حوزه پنج قرن نخست درباره عصمت نظریه‌پردازی کرده و به تعریف عصمت پرداخته بودند، بر لطف بودن عصمت تأکید داشتند. از این‌رو، می‌توان تعریف عصمت به لطف را، تعریف رایج آن عصر دانست.

البته درباره اینکه واژه عصمت، تنها برای اجتناب از [[گناهان]] به کار می‌رفت یا اینکه افزون بر آن، به ادای [[واجبات]] نیز اطلاق می‌شد، باید [[اذعان]] کرد که اختلافاتی بود. برای نمونه، مرحوم شیخ مفید، عصمت را با [[توفیق]] مساوق و آن را هم درباره اجتناب از گناهان و هم ادای واجبات قابل استفاده می‌دانست؛ در حالی که مرحوم [[سید مرتضی]] و [[شیخ طوسی]]، عصمت را با [[توفیق]] مساوی نمی‌دانستند و ضمن جداسازی آنها، [[عصمت]] را درباره اجتناب از [[گناهان]] و توفیق را درباره ادای [[واجبات]] به کار می‌بردند.