پرش به محتوا

آیه بصیرت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۹: خط ۹:
{{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«بگو: این راه من است که با بینش به سوی خداوند فرا می‌خوانم، من و (نیز) هر کس که پیرو من است؛ و پاکا که خداوند است و من از مشرکان نیستم» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref>.
{{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«بگو: این راه من است که با بینش به سوی خداوند فرا می‌خوانم، من و (نیز) هر کس که پیرو من است؛ و پاکا که خداوند است و من از مشرکان نیستم» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref>.


[[سیاق]] این [[آیات]]، بیانگر [[شرک خفی]] اغلب [[اهل]] [[ایمان]] است؛ [[شرک]] آنان نه به واسطه [[پرستش]] بت‌های سنگی و چوبی است، بلکه به خاطر [[نقص]] در [[اعتقادات]] و یا به واسطه [[ارتکاب گناه]] کبیره‌ای است که [[خداوند]] در [[آیه]] قبل (۱۰۷)، به خاطر آن به [[مسلمانان]] [[وعده]] [[عذاب]] می‌دهد. در این سیاق، خداوند در آیه ۱۰۸ (آیه مورد [[استدلال]]) راه [[نجات]] کامل از همه مراتب شرک را [[تبعیّت]] کامل از [[رسول اکرم]]{{صل}} و [[تابعان]] ایشان معرفی می‌فرماید. این تابعان که [[مردم]] برای نجات از شرک خفیّ و جلیّ باید از آن‎ها [[اطاعت]] کنند، طبعاً باید کسانی باشند که همانند رسول اکرم{{صل}}، منزّه از همه انحاء [[کفر]] و شرک باشند و آنچه [[فرمان]] می‌دهند، توأم با [[علم]] و [[بصیرت]] و عمیق‎نگری [[الهی]] باشد. آنان باید مثل رسول اکرم{{صل}}، در [[مقام]] مولویت و [[فرماندهی]] [[امت]] باشند، تا دیگران از آن‎ها [[تبعیت]] کنند. افرادی با چنین خصوصیات منحصربفردی، [[معصوم]] و صاحب علم و بصیرت الهی هستند که بعد از [[رسول خدا]]{{صل}}، امت را به سوی [[توحید]] و [[اسلام]] [[خالص]] [[هدایت]] می‌کنند. این خصوصیات تنها در [[عترت طاهره]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[ائمه هدی]]{{عم}} یافت می‌شود که نازل‌منزله رسول اکرم{{صل}} در علم و [[عصمت]] و [[آگاهی]] به کتاب خدایند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۴۸۷.</ref>
[[سیاق]] این [[آیات]]، بیانگر [[شرک خفی]] اغلب [[اهل]] [[ایمان]] است؛ [[شرک]] آنان نه به واسطه [[پرستش]] بت‌های سنگی و چوبی است، بلکه به خاطر [[نقص]] در [[اعتقادات]] و یا به واسطه [[ارتکاب گناه]] کبیره‌ای است که [[خداوند]] در [[آیه]] قبل (۱۰۷)، به خاطر آن به [[مسلمانان]] [[وعده]] [[عذاب]] می‌دهد. در این سیاق، خداوند در آیه ۱۰۸ (آیه مورد [[استدلال]]) راه [[نجات]] کامل از همه مراتب شرک را [[تبعیّت]] کامل از [[رسول اکرم]] {{صل}} و [[تابعان]] ایشان معرفی می‌فرماید. این تابعان که [[مردم]] برای نجات از شرک خفیّ و جلیّ باید از آن‎ها [[اطاعت]] کنند، طبعاً باید کسانی باشند که همانند رسول اکرم {{صل}}، منزّه از همه انحاء [[کفر]] و شرک باشند و آنچه [[فرمان]] می‌دهند، توأم با [[علم]] و [[بصیرت]] و عمیق‎نگری [[الهی]] باشد. آنان باید مثل رسول اکرم {{صل}}، در [[مقام]] مولویت و [[فرماندهی]] [[امت]] باشند، تا دیگران از آن‎ها [[تبعیت]] کنند. افرادی با چنین خصوصیات منحصربفردی، [[معصوم]] و صاحب علم و بصیرت الهی هستند که بعد از [[رسول خدا]] {{صل}}، امت را به سوی [[توحید]] و [[اسلام]] [[خالص]] [[هدایت]] می‌کنند. این خصوصیات تنها در [[عترت طاهره]] [[پیامبر]] {{صل}} و [[ائمه هدی]] {{عم}} یافت می‌شود که نازل‌منزله رسول اکرم {{صل}} در علم و [[عصمت]] و [[آگاهی]] به کتاب خدایند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۴۸۷.</ref>


[[حد وسط]] در این برهان، بصیرت الهی خاصی است که خداوند برای گروه مذکور در آیه برای برخی از [[تابعین]] رسول اکرم{{صل}} بیان می‌دارد. کسی می‌تواند [[دعوت به توحید]] و لوازم آن نماید که [[دعوت]] او مانند رسول خدا{{صل}} منزّه از همه مراتب شرک و نیز [[مرضی]] [[رضای الهی]] در [[اعتقاد]] و عمل باشد؛ تا دیگران با [[تأسی]] به او، در مسیر [[رضایت الهی]] گام بردارند. بنابراین، چنین گروهی باید مانند [[رسول اکرم]]{{صل}} بهره‎مند از [[علوم]] ربانی و [[معصوم]] به [[عصمت الهی]] باشند.
[[حد وسط]] در این برهان، بصیرت الهی خاصی است که خداوند برای گروه مذکور در آیه برای برخی از [[تابعین]] رسول اکرم {{صل}} بیان می‌دارد. کسی می‌تواند [[دعوت به توحید]] و لوازم آن نماید که [[دعوت]] او مانند رسول خدا {{صل}} منزّه از همه مراتب شرک و نیز [[مرضی]] [[رضای الهی]] در [[اعتقاد]] و عمل باشد؛ تا دیگران با [[تأسی]] به او، در مسیر [[رضایت الهی]] گام بردارند. بنابراین، چنین گروهی باید مانند [[رسول اکرم]] {{صل}} بهره‎مند از [[علوم]] ربانی و [[معصوم]] به [[عصمت الهی]] باشند.
بر این اساس، می‌توانیم شکل [[برهان]] را به صورت قیاسی اقترانی بیان نماییم؛ به این ترتیب که:
بر این اساس، می‌توانیم شکل [[برهان]] را به صورت قیاسی اقترانی بیان نماییم؛ به این ترتیب که:


== [[اثبات امامت]] عام ==
== [[اثبات امامت]] عام ==
[[خداوند]] در [[آیه]] مورد [[استدلال]]، از یک سو اشاره به [[وظیفه]] [[رسول خدا]]{{صل}} در [[دعوت به توحید]] می‌نماید و از سوی دیگر، [[تابعان]] خاص خود را ملحق به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[دعوت]] به [[حق]] می‌نماید و می‌فرماید: {{متن قرآن|أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}. لازمه این سخن، ثابت شدن [[علم]] و [[بصیرت]] و نیز [[عصمت]] تابعانی است که در آیه از آنان با [[تجلیل]] نام برده شده. بنابراین می‌گوییم:
[[خداوند]] در [[آیه]] مورد [[استدلال]]، از یک سو اشاره به [[وظیفه]] [[رسول خدا]] {{صل}} در [[دعوت به توحید]] می‌نماید و از سوی دیگر، [[تابعان]] خاص خود را ملحق به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در [[دعوت]] به [[حق]] می‌نماید و می‌فرماید: {{متن قرآن|أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}. لازمه این سخن، ثابت شدن [[علم]] و [[بصیرت]] و نیز [[عصمت]] تابعانی است که در آیه از آنان با [[تجلیل]] نام برده شده. بنابراین می‌گوییم:


اولاً، این گروه از تابعینِ خاصّ رسول خدا{{صل}}، هیچ شائبه [[شرک]] در [[ایمان]] آنان وارد نشده است و بر بصیرت [[الهی]] هستند.
اولاً، این گروه از تابعینِ خاصّ رسول خدا {{صل}}، هیچ شائبه [[شرک]] در [[ایمان]] آنان وارد نشده است و بر بصیرت [[الهی]] هستند.


ثانیاً، کسانی که بر چنین بصیرت الهی هستند، الزاماً باید معصوم به عصمت الهی و عالم به علوم ربّانی باشند.
ثانیاً، کسانی که بر چنین بصیرت الهی هستند، الزاماً باید معصوم به عصمت الهی و عالم به علوم ربّانی باشند.


نتیجه آنکه: چنین [[تابعین]] خاص مذکور در [[آیه شریفه]]، معصوم به عصمت الهی و عالم به علوم ربانی هستند. بنا بر [[نصوص]] [[روایی]] متعدد، مصداق چنین ذوات مقدسی بعد از رسول اکرم{{صل}}، منحصر در [[ائمه هدی]]{{عم}} است و در نتیجه، تنها آنان هستند که بعد از رسول خدا{{صل}} [[هادیان]] معصوم [[امت]] به [[توحید]] و [[دین الهی]] می‌باشند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۵۰۵.</ref>
نتیجه آنکه: چنین [[تابعین]] خاص مذکور در [[آیه شریفه]]، معصوم به عصمت الهی و عالم به علوم ربانی هستند. بنا بر [[نصوص]] [[روایی]] متعدد، مصداق چنین ذوات مقدسی بعد از رسول اکرم {{صل}}، منحصر در [[ائمه هدی]] {{عم}} است و در نتیجه، تنها آنان هستند که بعد از رسول خدا {{صل}} [[هادیان]] معصوم [[امت]] به [[توحید]] و [[دین الهی]] می‌باشند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۵۰۵.</ref>


== [[اثبات]] دوام همیشگی [[امامت]] بعد از رسول خدا{{صل}}==
== [[اثبات]] دوام همیشگی [[امامت]] بعد از رسول خدا {{صل}} ==
بنا بر آنکه دعوت به توحید و لوازم آن همیشگی است و نیز [[امت اسلام]] دائماً باید بر بصیرت الهی در اعتقاد و عمل باشد، پس می‌توان گفت چنین هادیانی که معصوم به عصمت پروردگارند، همیشه باید در میان امت حضور داشته باشند؛ تا وظیفه [[امر به معروف]] و دعوت به توحید و لوازم آن در میان امت محقق شود. به این ترتیب می‌گوییم: اگر دعوت به توحید همیشگی است و [[امت اسلام]] دائماً نیازمند داعیان و آمران [[معصوم]] به [[خیرات]] هستند، باید چنین ذوات مقدسی بعد از [[رسول خدا]]{{صل}} همیشه در میان [[امت]] باشند.
بنا بر آنکه دعوت به توحید و لوازم آن همیشگی است و نیز [[امت اسلام]] دائماً باید بر بصیرت الهی در اعتقاد و عمل باشد، پس می‌توان گفت چنین هادیانی که معصوم به عصمت پروردگارند، همیشه باید در میان امت حضور داشته باشند؛ تا وظیفه [[امر به معروف]] و دعوت به توحید و لوازم آن در میان امت محقق شود. به این ترتیب می‌گوییم: اگر دعوت به توحید همیشگی است و [[امت اسلام]] دائماً نیازمند داعیان و آمران [[معصوم]] به [[خیرات]] هستند، باید چنین ذوات مقدسی بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} همیشه در میان [[امت]] باشند.


مقدم قضیه شرطیه ثابت است و در نتیجه، [[تالی]] نیز ثابت می‌گردد و نتیجه می‎گیریم: چون [[دعوت به توحید]] باید دائمی باشد، پس داعیان معصوم به خیرات نیز باید دائماً در میان [[مردم]] وجود داشته باشند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۵۰۵.</ref>
مقدم قضیه شرطیه ثابت است و در نتیجه، [[تالی]] نیز ثابت می‌گردد و نتیجه می‎گیریم: چون [[دعوت به توحید]] باید دائمی باشد، پس داعیان معصوم به خیرات نیز باید دائماً در میان [[مردم]] وجود داشته باشند.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۶ ص ۵۰۵.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش