التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر مأثور]]''' است.</div> | <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[تفسیر مأثور]]''' است.</div> | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام کتابی است که [[ابراهیم بن حسن]] دیدگاه‌های [[تفسیری]] نقل شده از [[عمر بن خطاب]] را از [[کتاب‌های تفسیری]] و [[روایی]] [[اهل تسنن]]<ref>مانند: جامع البیان طبری، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، الدر المنثور سیوطی، صحیح البخاری، صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل.</ref> به ترتیب [[سوره‌های قرآن]] در آن گرد آورده است و مجموع آن ۸۵۳ مورد است<ref>پارسا، کتابشناسی جهانی قرآن کریم، ج۱، ص۴۶۲، رقم ۳۰۴۴ نیز به این کتاب اشاره کرده است.</ref>، ولی بسیاری از آثاری که در آن گرد آمده، تفسیری نیست؛ برای نمونه: | نام کتابی است که [[ابراهیم بن حسن]] دیدگاه‌های [[تفسیری]] نقل شده از [[عمر بن خطاب]] را از [[کتاب‌های تفسیری]] و [[روایی]] [[اهل تسنن]]<ref>مانند: جامع البیان طبری، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، الدر المنثور سیوطی، صحیح البخاری، صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل.</ref> به ترتیب [[سوره‌های قرآن]] در آن گرد آورده است و مجموع آن ۸۵۳ مورد است<ref>پارسا، کتابشناسی جهانی قرآن کریم، ج۱، ص۴۶۲، رقم ۳۰۴۴ نیز به این کتاب اشاره کرده است.</ref>، ولی بسیاری از آثاری که در آن گرد آمده، تفسیری نیست؛ برای نمونه: | ||
*اثر اول دربارۀ این است که در [[نماز شب]] می‌توان به [[قرائت]] «[[فاتحة الکتاب]]» اکتفا کرد. | * اثر اول دربارۀ این است که در [[نماز شب]] می‌توان به [[قرائت]] «[[فاتحة الکتاب]]» اکتفا کرد. | ||
*اثر دوم درباره این است که [[پیامبر]]{{صل}}، [[ابو بکر]] و [[عمر]] در [[نماز]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را بلند قرائت می‌کردند. | * اثر دوم درباره این است که [[پیامبر]] {{صل}}، [[ابو بکر]] و [[عمر]] در [[نماز]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را بلند قرائت می‌کردند. | ||
*در اثر سوم وجه آورده شدن {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ}} در ذکر {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} بیان شده است. | * در اثر سوم وجه آورده شدن {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ}} در ذکر {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} بیان شده است. | ||
*در اثر چهارم علت کم شدن ملخ در [[زمان عمر]] بیان شده است. | * در اثر چهارم علت کم شدن ملخ در [[زمان عمر]] بیان شده است. | ||
*اثر ۵ تا ۱۳ در بیان کیفیت قرائت [[آیه]] ۵ [[سوره بقره]] و {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}} یا {{عربی|"مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ"}} خوانده شدن آن است. | * اثر ۵ تا ۱۳ در بیان کیفیت قرائت [[آیه]] ۵ [[سوره بقره]] و {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}} یا {{عربی|"مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ"}} خوانده شدن آن است. | ||
*اثر چهاردهم در بیان این است که عمر {{متن قرآن|صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"صِرَاطَ مَن أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ"}} و {{متن قرآن|وَلَا الضَّالِّينَ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"وَغير الضَّالِّينَ"}} قرائت کرده است. | * اثر چهاردهم در بیان این است که عمر {{متن قرآن|صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"صِرَاطَ مَن أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ"}} و {{متن قرآن|وَلَا الضَّالِّينَ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"وَغير الضَّالِّينَ"}} قرائت کرده است. | ||
بنابراین، از ۱۴ اثری که در ارتباط با سورۀ [[حمد]] گرد آورده، هیچ کدام تفسیری نیست <ref>ر.ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۹۳-۱۰۷.</ref> و به همین صورت، بسیاری از آثاری که در سوره‌های دیگر گرد آورده نیز تفسیری نمی‌باشد. | بنابراین، از ۱۴ اثری که در ارتباط با سورۀ [[حمد]] گرد آورده، هیچ کدام تفسیری نیست <ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۹۳-۱۰۷.</ref> و به همین صورت، بسیاری از آثاری که در سوره‌های دیگر گرد آورده نیز تفسیری نمی‌باشد. | ||
اثر پانزدهم و شانزدهم در بیان [[فضیلت]] [[قرائت]] [[سوره بقره]] و فضیلت [[یاد گرفتن]] آن است. | اثر پانزدهم و شانزدهم در بیان [[فضیلت]] [[قرائت]] [[سوره بقره]] و فضیلت [[یاد گرفتن]] آن است. | ||
اثر هفدهم در بیان این است که [[عمر]] [[سوره بقره|سورۀ بقره]] را در [[دوازده]] [[سال]] یاد گرفت و وقتی آن را تمام کرد، یک شتر نحر کرد<ref>ر.ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۱۰۸، ۱۰۹.</ref>. | اثر هفدهم در بیان این است که [[عمر]] [[سوره بقره|سورۀ بقره]] را در [[دوازده]] [[سال]] یاد گرفت و وقتی آن را تمام کرد، یک شتر نحر کرد<ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۱۰۸، ۱۰۹.</ref>. | ||
در اثر ۸۱۷ آمده است که عمر در بالای [[منبر]] آیاتی از [[سوره عبس]] را قرائت کرد و به [[آیه]] {{متن قرآن|فَاكِهَةً وَأَبًّا}}<ref>«و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.</ref> رسید معنای «ابّ» را نمی‌دانست، گفت چه اشکال دارد که معنای آن را ندانی<ref>ر.ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۸۹۷.</ref>. | در اثر ۸۱۷ آمده است که عمر در بالای [[منبر]] آیاتی از [[سوره عبس]] را قرائت کرد و به [[آیه]] {{متن قرآن|فَاكِهَةً وَأَبًّا}}<ref>«و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.</ref> رسید معنای «ابّ» را نمی‌دانست، گفت چه اشکال دارد که معنای آن را ندانی<ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۸۹۷.</ref>. | ||
در نتیجه هرچند نام این کتاب التفسیر المأثور است، ولی محتوای آن جز در مواردی اندک [[تفسیر]] نمی‌باشد و از نظر سند نیز بیشتر آن آثار سندی معتبر ندارند، بلکه در نزد [[شیعه]] [[صحت سند]] هیچ‌یک از آن آثار قابل [[اثبات]] نیست<ref>برای توضیح ر.ک: همین کتاب، ص۳۵۲؛ بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref><ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۷۹-۲۸۰.</ref> | در نتیجه هرچند نام این کتاب التفسیر المأثور است، ولی محتوای آن جز در مواردی اندک [[تفسیر]] نمی‌باشد و از نظر سند نیز بیشتر آن آثار سندی معتبر ندارند، بلکه در نزد [[شیعه]] [[صحت سند]] هیچ‌یک از آن آثار قابل [[اثبات]] نیست<ref>برای توضیح ر. ک: همین کتاب، ص۳۵۲؛ بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref><ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۷۹-۲۸۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||