پرش به محتوا

حج در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱۵: خط ۱۵:
[[روایات]] [[اهل بیت]] {{عم}} نیز بر این رکن رکین دلالت دارند و از آن با عنوان [[بهترین]] اعمال یاد کرده‌اند. [[امام علی]] {{ع}} در اهمیت [[حج]] می‌فرماید: "[[خداوند]] [[حجّ]] خانه محترمش را بر شمایان [[واجب]] کرد و آن را [[قبله]] مردمان قرار داد تا چون تشنه‌کامانِ به رود رسیده، سر از پا نشناخته بدان سرازیر شوند و به‌سان کبوتران [[حرم]] بدان [[پناه]] برند. [[حج]] نیایشی است به نشانه فروتنیِ [[انسان]] به پیشگاه [[عظمت]] الهی و اعتراف به [[عزّت]] سرمدی. [[خداوند]] از توده بندگانش، اطاعت‌گران گوش به [[فرمان]] را برگزید تا [[دعوت]] [[حق]] را لبّیک گویند و [[کلام]] او را به [[جان]] بنیوشند و در موقعیّت‌های تاریخ‌ساز ماندگار سفیران [[خداوند]] با پای تأمّل و [[تفکّر]] بایستند و پای در جای پایشان نهند و فرشتگانی شوند که بر [[عرش الهی]] طواف کنند و در تجارت‌کده [[نیایش]] به سود فراوان دست یازند و به هنگامه [[مغفرت]] او پیش تازند. این خانه دیربنیان [[کعبه]] است که [[خدای سبحان]] آن را مایه [[عزّت]] و سربلندیِ [[اسلام]] و [[حرم]] امن پناه‌خواهان قرار داده است. [[زیارت]] و طواف آن را [[واجب]] کرد و پاس [[حق]] و [[احترام]] آن را بسی لازم شمرد و شمایان را در آن به میهمانی خود فراخواند و چنین فرمود: "این [[حقّ]] [[خدا]] بر [[مردم]] است. آنان که توان رسیدن به [[حرم]] را دارند، باید خانه او را [[زیارت]] کنند و آن که از روی [[ناسپاسی]] سر باز زند، [[خداوند]] از او و همه جهانیان بی‌نیاز است"<ref>{{متن حدیث|وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ حَجَّ بَيْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ يَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ وَ [يَوْلَهُونَ] يَأْلَهُونَ إِلَيْهِ [وَلَهَ] وُلُوهَ الْحَمَامِ وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِهِ وَ اخْتَارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمَّاعاً أَجَابُوا إِلَيْهِ دَعْوَتَهُ وَ صَدَّقُوا كَلِمَتَهُ وَ وَقَفُوا مَوَاقِفَ أَنْبِيَائِهِ وَ تَشَبَّهُوا بِمَلَائِكَتِهِ الْمُطِيفِينَ بِعَرْشِهِ يُحْرِزُونَ الْأَرْبَاحَ فِي مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ وَ يَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لِلْإِسْلَامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً [وَ] فَرَضَ حَقَّهُ وَ أَوْجَبَ حَجَّهُ وَ كَتَبَ [عَلَيْهِ] عَلَيْكُمْ وِفَادَتَهُ فَقَالَ سُبْحَانَهُ "وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ"}}؛ [[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۱ نهج البلاغه|خطبه ۱]].</ref>.  
[[روایات]] [[اهل بیت]] {{عم}} نیز بر این رکن رکین دلالت دارند و از آن با عنوان [[بهترین]] اعمال یاد کرده‌اند. [[امام علی]] {{ع}} در اهمیت [[حج]] می‌فرماید: "[[خداوند]] [[حجّ]] خانه محترمش را بر شمایان [[واجب]] کرد و آن را [[قبله]] مردمان قرار داد تا چون تشنه‌کامانِ به رود رسیده، سر از پا نشناخته بدان سرازیر شوند و به‌سان کبوتران [[حرم]] بدان [[پناه]] برند. [[حج]] نیایشی است به نشانه فروتنیِ [[انسان]] به پیشگاه [[عظمت]] الهی و اعتراف به [[عزّت]] سرمدی. [[خداوند]] از توده بندگانش، اطاعت‌گران گوش به [[فرمان]] را برگزید تا [[دعوت]] [[حق]] را لبّیک گویند و [[کلام]] او را به [[جان]] بنیوشند و در موقعیّت‌های تاریخ‌ساز ماندگار سفیران [[خداوند]] با پای تأمّل و [[تفکّر]] بایستند و پای در جای پایشان نهند و فرشتگانی شوند که بر [[عرش الهی]] طواف کنند و در تجارت‌کده [[نیایش]] به سود فراوان دست یازند و به هنگامه [[مغفرت]] او پیش تازند. این خانه دیربنیان [[کعبه]] است که [[خدای سبحان]] آن را مایه [[عزّت]] و سربلندیِ [[اسلام]] و [[حرم]] امن پناه‌خواهان قرار داده است. [[زیارت]] و طواف آن را [[واجب]] کرد و پاس [[حق]] و [[احترام]] آن را بسی لازم شمرد و شمایان را در آن به میهمانی خود فراخواند و چنین فرمود: "این [[حقّ]] [[خدا]] بر [[مردم]] است. آنان که توان رسیدن به [[حرم]] را دارند، باید خانه او را [[زیارت]] کنند و آن که از روی [[ناسپاسی]] سر باز زند، [[خداوند]] از او و همه جهانیان بی‌نیاز است"<ref>{{متن حدیث|وَ فَرَضَ عَلَيْكُمْ حَجَّ بَيْتِهِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلَهُ قِبْلَةً لِلْأَنَامِ يَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ وَ [يَوْلَهُونَ] يَأْلَهُونَ إِلَيْهِ [وَلَهَ] وُلُوهَ الْحَمَامِ وَ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلَامَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ وَ إِذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِهِ وَ اخْتَارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمَّاعاً أَجَابُوا إِلَيْهِ دَعْوَتَهُ وَ صَدَّقُوا كَلِمَتَهُ وَ وَقَفُوا مَوَاقِفَ أَنْبِيَائِهِ وَ تَشَبَّهُوا بِمَلَائِكَتِهِ الْمُطِيفِينَ بِعَرْشِهِ يُحْرِزُونَ الْأَرْبَاحَ فِي مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ وَ يَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لِلْإِسْلَامِ عَلَماً وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً [وَ] فَرَضَ حَقَّهُ وَ أَوْجَبَ حَجَّهُ وَ كَتَبَ [عَلَيْهِ] عَلَيْكُمْ وِفَادَتَهُ فَقَالَ سُبْحَانَهُ "وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ"}}؛ [[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۱ نهج البلاغه|خطبه ۱]].</ref>.  


[[امام]] {{ع}} [[حج]] را رکنی از [[ارکان اسلام]] برمی‌شمرد: "و [[حجّ]] [[خانه خدا]] و [[عمره]] که [[فقر]] را می‌زداید و [[گناه]] را می‌ریزد و می‌شوید<ref>{{متن حدیث|وَ حَجُّ الْبَيْتِ وَ اعْتِمَارُهُ فَإِنَّهُمَا يَنْفِيَانِ الْفَقْرَ وَ يَرْحَضَانِ الذَّنْبَ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹.</ref>. [[امام]] {{ع}} در فرازی [[حج]] را مایه قوام و نیرو گرفتن [[دین]] بیان می‌دارد<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَجَّ [تَقْوِيَةً] تَقْرِبَةً لِلدِّينِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴.</ref> و شش چیز را مایه بقای [[دین]] می‌داند: [[حج]] در کنار فضیلت‌هایی چون [[یقین]] و [[اخلاص]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[نماز]]، [[زکات]] و کناره‌گیری از [[دنیا]]<ref>{{متن حدیث|ستّ من قواعد الدّين اخلاص اليقين و نصح المسلمين و إقامة الصّلوة و إيتاء الزّكوة و حجّ البيت و الزّهد في الدّنيا}}؛ غررالحکم، ج۱، ص۴۳۹.</ref>. در فرازی دیگر نیز از [[حج]] به‌مثابه [[جهاد]] ناتوانان یاد می‌کند<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۳۱.</ref>.
[[امام]] {{ع}} [[حج]] را رکنی از [[ارکان اسلام]] برمی‌شمرد: "و [[حجّ]] [[خانه خدا]] و [[عمره]] که [[فقر]] را می‌زداید و [[گناه]] را می‌ریزد و می‌شوید<ref>{{متن حدیث|وَ حَجُّ الْبَيْتِ وَ اعْتِمَارُهُ فَإِنَّهُمَا يَنْفِيَانِ الْفَقْرَ وَ يَرْحَضَانِ الذَّنْبَ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۹.</ref>. [[امام]] {{ع}} در فرازی [[حج]] را مایه قوام و نیرو گرفتن [[دین]] بیان می‌دارد<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَجَّ [تَقْوِيَةً] تَقْرِبَةً لِلدِّينِ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۴۴.</ref> و شش چیز را مایه بقای [[دین]] می‌داند: [[حج]] در کنار فضیلت‌هایی چون [[یقین]] و [[اخلاص]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[نماز]]، [[زکات]] و کناره‌گیری از [[دنیا]]<ref>{{متن حدیث|ستّ من قواعد الدّين اخلاص اليقين و نصح المسلمين و إقامة الصّلوة و إيتاء الزّكوة و حجّ البيت و الزّهد في الدّنيا}}؛ غررالحکم، ج۱، ص۴۳۹.</ref>. در فرازی دیگر نیز از [[حج]] به‌مثابه [[جهاد]] ناتوانان یاد می‌کند<ref>{{متن حدیث|وَ الْحَجُّ جِهَادُ كُلِّ ضَعِيفٍ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۱۳۱.</ref>.


افزون بر این، [[امام]] {{ع}} در دوران [[حکومت]] ظاهری خویش بر ایجاد زمینه‌های برگزاری مناسک [[حج]] [[همت]] گمارد. ایشان به [[کارگزار مکه]] [[دستور]] می‌دهد که ترتیب برگزاری مناسک [[حج]] را فراهم آورد<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ، فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ "وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref> و به او سفارش می‌کند که برای اهل [[مکّه]] [[دستور]] صادر کند تا از حاجیان برای اقامت در خانه‌ها کرایه نگیرند، زیرا [[خدای سبحان]] فرموده است: "شهروند و رهگذر برابرند"<ref>سوره حج، آیه۲۵.</ref>.<ref>{{متن حدیث|وَ مُرْ أَهْلَ مَكَّةَ أَلَّا يَأْخُذُوا مِنْ سَاكِنٍ أَجْراً، فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ "سَواءً الْعاكِفُ فِيهِ وَ الْبادِ"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref>. [[امام]] در تعریف شهروند و رهگذر نیز می‌فرماید: "شهروند کسی است که در [[مکّه]] اقامت دارد و رهگذر کسی است که [[حج]] گزارَد ولی اهل [[مکّه]] نباشد<ref>{{متن حدیث|فَالْعَاكِفُ الْمُقِيمُ بِهِ وَ الْبَادِي الَّذِي يَحُجُّ إِلَيْهِ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۲۷۵- ۲۷۶.</ref>
افزون بر این، [[امام]] {{ع}} در دوران [[حکومت]] ظاهری خویش بر ایجاد زمینه‌های برگزاری مناسک [[حج]] [[همت]] گمارد. ایشان به [[کارگزار مکه]] [[دستور]] می‌دهد که ترتیب برگزاری مناسک [[حج]] را فراهم آورد<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ، فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ "وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref> و به او سفارش می‌کند که برای اهل [[مکّه]] [[دستور]] صادر کند تا از حاجیان برای اقامت در خانه‌ها کرایه نگیرند، زیرا [[خدای سبحان]] فرموده است: "شهروند و رهگذر برابرند"<ref>سوره حج، آیه۲۵.</ref>.<ref>{{متن حدیث|وَ مُرْ أَهْلَ مَكَّةَ أَلَّا يَأْخُذُوا مِنْ سَاكِنٍ أَجْراً، فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ "سَواءً الْعاكِفُ فِيهِ وَ الْبادِ"}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref>. [[امام]] در تعریف شهروند و رهگذر نیز می‌فرماید: "شهروند کسی است که در [[مکّه]] اقامت دارد و رهگذر کسی است که [[حج]] گزارَد ولی اهل [[مکّه]] نباشد<ref>{{متن حدیث|فَالْعَاكِفُ الْمُقِيمُ بِهِ وَ الْبَادِي الَّذِي يَحُجُّ إِلَيْهِ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref>.<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۲۷۵- ۲۷۶.</ref>
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش