سمرة بن جندب فزاری در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

[[سمره]] ساکن [[بصره]] بود. وقتی پدرش [[جندب]] درگذشت، او [[کودکی]] بیش نبود و مادرش او را به همراه خود به [[مدینه]] آورد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۶۵۴.</ref>. [[مادر]] سمره زنی از [[قبیله بنی اسد]] بود <ref>المغازی، واقدی (ترجمه: مهدوی دامغانی)، ص۱۵۷.</ref>. او به خاطر زیباییش، خواستگاران زیادی داشت، اما شرط کرده بود که با کسی [[ازدواج]] می‌کند که [[سرپرستی]] فرزندش سمره را هم بر عهده بگیرد و هزینه‌اش را بپردازد تا زمانی که سمره به سن [[بلوغ]] برسد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۶۵۴.</ref>. مردی از [[انصار]] به نام [[مُرَ‌یّ بن سنان]] این شرط را قبول کرد و با او ازدواج کرد<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲، ص۳۰۲.</ref>. سمره این گونه تحت تکفل انصار در آمد. یکی از چشمانش [[انحراف]] داشته، هم چنان که [[زیاد بن ابیه]] نیز چنین بود.

[[ابو موسی اشعری]]، [[سمرة بن جندب]] را [[مسئول]] [[نظارت]] بر [[امور مالی]] و بازار در منطقه [[اهواز]] کرد<ref>فتوح البلدان، بلاذری (ترجمه: توکل)، ص۵۲۷.</ref>. در [[زمان]] [[حاکمیت]] [[زیاد بن ابیه]] بر [[بصره]] و [[کوفه]]<ref>به دلیل حکومت همزمان زیاد بر این دو شهر به صورتی که شش ماه در بصره و شش ماه در کوفه بود.</ref> زمانی که او به کوفه می‌رفت، سمره را در بصره [[جانشین]] خود قرار می‌داد و سمره تا شش ماه [[حاکم بصره]] می‌شد<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۵، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[سمرة بن جندب فزاری (مقاله)|مقاله «سمرة بن جندب فزاری»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵]]، ص:۳۴۵-۳۴۶.</ref>

سمره در [[زمان]] فرمانداری بصره به قدری از خود شقاوت ‌نشان داده بود که [[محمد بن سلیم]] گوید: "از [[انس بن سیرین]] پرسیدم: آیا سمره کسی را کشت؟ انس در جواب گفت:" مگر کشتگان سمره را می‌توان شمرد؟ زیاد او را در بصره [[جانشین]] خود کرد و به [[کوفه]] آمد و چون زیاد به بصره بازگشت، سمره هشت هزار نفر را کشته بود".

به سمره گفتند: آیا نمی‌ترسی که انسان‌ها را می‌کشی؟ سمره گفت: "اگر دو برابر این را هم بکشم، باکی ندارم!" ابو سوار [[علوی]] گوید: سمره در یک صبحگاه هفتاد و چهار نفر از [[قوم]] مرا کشت<ref>تاریخ الطبری، طبری (ترجمه: پاینده)، ج۷، ص۲۸۰۱.</ref>.

وقتی [[زیاد بن ابیه]] از [[دنیا]] رفت، [[معاویه]] [[حکومت]] بصره را به سمرة بن جندب سپرد، اما پس از شش ماه او را [[عزل]] کرد<ref>الفتوح، ابن اعثم (ترجمه: مستوفی هروی)، ص۷۸۸.</ref>. سمره نیز در پاسخ این عمل گفت: "[[لعنت خدا]] بر معاویه! اگر من [[خداوند]] را به اندازه معاویه می‌شناختم و [[اطاعت]] می‌کردم، هرگز دچار [[عذاب]] خداوند نمی‌شدم"<ref>الکامل، ابن اثیر (ترجمه: حالت - خلیلی)، ج۱۱، ص۴۰.</ref>.

به او گفتند: ای سمره! فردا پاسخ خدای خود را چگونه می‌دهی؟ مردی را پیش تو می‌آورند و می‌گویند از خوارج است؛ فرمان [[قتل]] او را می‌دهی، سپس یکی دیگر را می‌آورند و می‌گویند آنکه کشتی، از خوارج نبوده است، بلکه [[جوانی]] بوده است که در پی کار خود بوده و [[اشتباه]] شده است؛ خارجی همین فردی است که حالا آورده‌ایم، و به کشتن دومی اشاره می‌کنی! سمره گفت: "چه عیبی در این کار است؟ اگر از [[اهل بهشت]] بوده، به [[بهشت]] می‌رود و اگر دوزخی بوده، به [[دوزخ]] می‌رود"<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۴۶؛ الکامل، ابن اثیر (ترجمه: حالت ۔ خلیلی)، ج۱۱، ص۴۰.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[سمرة بن جندب فزاری (مقاله)|مقاله «سمرة بن جندب فزاری»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵]]، ص:۳۴۹-۳۵۰.</ref>

زنی به نام سجاح که ساحر بود و [[کهانت]] می‌کرد، [[ادعای پیامبری]] نمود. پس نزد [[مسیلمه کذاب]] که او نیز ادعای پیامبری کرده بود، آمد و با او [[ازدواج]] کرد و دین‌های خود را در یکدیگر ادغام کردند! زمانی که [[مسیلمه کذاب]] کشته شد، سجاح به [[بصره]] رفت و [[مسلمان]] شد. وی در همین [[شهر]] مرد و [[سمرة بن جندب]] بر او نماز گزارد <ref>فتوح البلدان، بلاذری (ترجمه: توکل)، ص۱۴۴.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[سمرة بن جندب فزاری (مقاله)|مقاله «سمرة بن جندب فزاری»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵]]، ص:۳۵۰-۳۵۱.</ref>

از جمله کسانی که با جعل حدیث، [[معاویه]] را در [[تسلط]] بر [[جامعه]] [[یاری]] می‌کردند و برای این کار خود، [[پول]] می‌گرفتند؛ [[سمرة]]، [[ابو هریره]]، [[عمرو عاص]]، [[مغیرة بن شعبه]] و [[عروة بن زبیر]] بودند. به عنوان نمونه؛ [[معاویه]] صد هزار [[درهم]] به سمرة داد تا [[حدیثی]] از خود درست کند که [[آیات]]: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ * وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ * وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ}}<ref>"و از مردم کسی است که گفتارش درباره زندگی این جهان تو را به شگفتی وا می‌دارد و خداوند را بر آنچه در دل دارد گواه می‌گیرد و همو کینه‌توزترین دشمنان است * و چون به سرپرستی در کاری دسترسی یابد می‌کوشد که در زمین تبهکاری ورزد و کشت و پشت را نابود کند و خداوند تباهی را دوست نمی‌دارد * و چون به او گویند: از خداوند پروا کن، خویشتن‌بینی او را به گناه می‌کشاند پس دوزخ او را بس و بی‌گمان، این بستر بد است" سوره بقره، آیه ۲۰۴-۲۰۶.</ref> درباره [[علی بن ابی طالب]] و [[آیه]]: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>"و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد و خداوند به بندگان مهربان است" سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> در باره [[ابن ملجم]]، نازل شده است. اما [[سمره]] صد هزار درهم را کم دانست و معاویه دویست هزار درهم به او داد. سمره باز هم قبول نکرد. معاویه آن را به سیصد هزار درهم رسانید. اما سمره باز نپذیرفت تا این که معاویه چهار صد هزار درهم به او بخشید و سمره با گرفتن این مبلغ، روایتی در این باره [[جعل]] کرد. لازم به ذکر است که این دو آیه درست بر عکس آنچه سمره [[نقل]] کرده، نازل شده بود<ref>شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۴۰.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[سمرة بن جندب فزاری (مقاله)|مقاله «سمرة بن جندب فزاری»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵]]، ص:۳۵۱-۳۵۲.</ref>

== منابع ==