پرش به محتوا

سیره علمی حضرت فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷: خط ۷:
}}
}}


'''[[حضرت فاطمه]]{{س}}''' براساس روایات دارای [[علم]] ما کان و ما یکون تا [[روز قیامت]] است و در مسائل [[علمی]]، پاسخگوی [[مردم]] و محل رجوع بانوان بود. آثاری که از حضرت به یادگار مانده است مانند: سخنان، [[خطبه‌ها]] و ادعیه و آثاری چون [[مصحف فاطمه]]{{س}} که منسوب به حضرت است.
'''[[حضرت فاطمه]] {{س}}''' براساس روایات دارای [[علم]] ما کان و ما یکون تا [[روز قیامت]] است و در مسائل [[علمی]]، پاسخگوی [[مردم]] و محل رجوع بانوان بود. آثاری که از حضرت به یادگار مانده است مانند: سخنان، [[خطبه‌ها]] و ادعیه و آثاری چون [[مصحف فاطمه]] {{س}} که منسوب به حضرت است.


==[[جایگاه علمی]] و آثار==
== [[جایگاه علمی]] و آثار ==
[[حضرت فاطمه]]{{س}} به [[شهادت]] [[معصومان]]{{عم}} دارای [[علم]] ما کان و ما یکون تا [[روز قیامت]]<ref>سید مرعشی، شرح احقاق الحق، ج۲۵، ص۵۸۴.</ref> و در مسائل [[علمی]]، پاسخگوی [[مردم]] و محل [[رجوع]] بانوان بود. نمونه بارزی از تربیت‌یافتگان [[مکتب]] [[علمی]] [[حضرت فاطمه]]{{س}}، فضه خادمه است که بیست سال پایان [[عمر]] خویش را [[قادر]] بود تنها با استفاده از [[آیات قرآنی]] به سؤالات پاسخ گوید<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۷، ص۲۳۶.</ref>.
[[حضرت فاطمه]] {{س}} به [[شهادت]] [[معصومان]] {{عم}} دارای [[علم]] ما کان و ما یکون تا [[روز قیامت]]<ref>سید مرعشی، شرح احقاق الحق، ج۲۵، ص۵۸۴.</ref> و در مسائل [[علمی]]، پاسخگوی [[مردم]] و محل [[رجوع]] بانوان بود. نمونه بارزی از تربیت‌یافتگان [[مکتب]] [[علمی]] [[حضرت فاطمه]] {{س}}، فضه خادمه است که بیست سال پایان [[عمر]] خویش را [[قادر]] بود تنها با استفاده از [[آیات قرآنی]] به سؤالات پاسخ گوید<ref>عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۷، ص۲۳۶.</ref>.


آثاری که از حضرت به یادگار مانده است در قالب دو دسته بررسی می‌شود:
آثاری که از حضرت به یادگار مانده است در قالب دو دسته بررسی می‌شود:
#'''بخش اول،''' شامل سخنان، [[خطبه‌ها]] و ادعیه‌هایی است که به مناسبت‌ها و زمینه‌های مختلف ایراد فرموده و با استفاده از منابع می‌توان بدان دست یافت<ref>اسماعیل الأنصاری الزنجانی الخوئینی، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا{{س}}، ج۲۲، ص۲۶۶-۳۴۱.</ref>. همچنین افراد زیادی همچون [[امام علی]]{{ع}}، [[حسنین]]{{عم}}، [[ام‌کلثوم]]، [[زینب|زینت کبری]]، [[ابن‌عباس]]، [[ابن‌مسعود]]، [[أسماء بنت عمیس]]، [[عایشه]]، [[ام‌سلمه]]، سلمی، [[ام‌رافع]]، أنس و... از ایشان [[روایت]] کرده‌اند<ref>ابن حجر عسقلانی، الإصابه فی معرفة الصحابة، ج۸، ص۲۶۲؛ اسماعیل الأنصاری الزنجانی الخوئینی، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا{{س}}، ج۲۲، ص۵۲۶ و ۶۱۲.</ref>.
# '''بخش اول،''' شامل سخنان، [[خطبه‌ها]] و ادعیه‌هایی است که به مناسبت‌ها و زمینه‌های مختلف ایراد فرموده و با استفاده از منابع می‌توان بدان دست یافت<ref>اسماعیل الأنصاری الزنجانی الخوئینی، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا {{س}}، ج۲۲، ص۲۶۶-۳۴۱.</ref>. همچنین افراد زیادی همچون [[امام علی]] {{ع}}، [[حسنین]] {{عم}}، [[ام‌کلثوم]]، [[زینب|زینت کبری]]، [[ابن‌عباس]]، [[ابن‌مسعود]]، [[أسماء بنت عمیس]]، [[عایشه]]، [[ام‌سلمه]]، سلمی، [[ام‌رافع]]، أنس و... از ایشان [[روایت]] کرده‌اند<ref>ابن حجر عسقلانی، الإصابه فی معرفة الصحابة، ج۸، ص۲۶۲؛ اسماعیل الأنصاری الزنجانی الخوئینی، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهرا {{س}}، ج۲۲، ص۵۲۶ و ۶۱۲.</ref>.
#'''بخش دوم''' آثاری چون [[مصحف فاطمه]]{{س}} منسوب به حضرت است که پس از ایشان در دست [[ائمه]]{{عم}} قرار داشت و هم‌اکنون نیز بنابر [[روایات]] نزد [[حضرت ولی‌عصر]]{{ع}} است. پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} برای کاستن از [[اندوه]] [[حضرت زهرا]]{{س}}، مطالب این [[صحیفه]] به دست یکی از [[فرشتگان الهی]] بر آن بانوی بزرگوار، ایراد شد و [[حضرت علی]]{{ع}} نیز آن را [[املا]] می‌کرد. نفی درج [[آیات قرآنی]] و [[احکام شرعی]] در [[مصحف فاطمه]]{{س}} و وجود مطالبی درباره [[مقام]] و [[منزلت]] [[پیامبر]]{{صل}}، [[آینده]] [[فرزندان حضرت زهرا]]{{س}} [[پیشگویی]] رخدادها، نام‌های [[انبیا]] و [[اوصیا]]، [[پادشاهان]] و پدرانشان، وصایای [[حضرت فاطمه]]{{س}} عناوین کلی محتوای [[مصحف]] است که در [[روایات]]، بدان اشاره شده است، بنابراین این گمان برخی را رد می‌کند که [[شیعه]] اثنی‌عشری را متهم به داشتن [[قرآنی]] دیگر به نام مصحف فاطمه کرده‌اند. [[سند]] و [[روایات]] مصحف فاطمه{{س}} نیز معتبر است و صحت انتساب را [[تأیید]] می‌کند<ref>سید جعفر مرتضی عاملی، رنج‌های زهرا، ص۹۷-۱۰۹؛ نیز نک: محمد دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه{{س}}.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.</ref>
# '''بخش دوم''' آثاری چون [[مصحف فاطمه]] {{س}} منسوب به حضرت است که پس از ایشان در دست [[ائمه]] {{عم}} قرار داشت و هم‌اکنون نیز بنابر [[روایات]] نزد [[حضرت ولی‌عصر]] {{ع}} است. پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} برای کاستن از [[اندوه]] [[حضرت زهرا]] {{س}}، مطالب این [[صحیفه]] به دست یکی از [[فرشتگان الهی]] بر آن بانوی بزرگوار، ایراد شد و [[حضرت علی]] {{ع}} نیز آن را [[املا]] می‌کرد. نفی درج [[آیات قرآنی]] و [[احکام شرعی]] در [[مصحف فاطمه]] {{س}} و وجود مطالبی درباره [[مقام]] و [[منزلت]] [[پیامبر]] {{صل}}، [[آینده]] [[فرزندان حضرت زهرا]] {{س}} [[پیشگویی]] رخدادها، نام‌های [[انبیا]] و [[اوصیا]]، [[پادشاهان]] و پدرانشان، وصایای [[حضرت فاطمه]] {{س}} عناوین کلی محتوای [[مصحف]] است که در [[روایات]]، بدان اشاره شده است، بنابراین این گمان برخی را رد می‌کند که [[شیعه]] اثنی‌عشری را متهم به داشتن [[قرآنی]] دیگر به نام مصحف فاطمه کرده‌اند. [[سند]] و [[روایات]] مصحف فاطمه {{س}} نیز معتبر است و صحت انتساب را [[تأیید]] می‌کند<ref>سید جعفر مرتضی عاملی، رنج‌های زهرا، ص۹۷-۱۰۹؛ نیز نک: محمد دشتی، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه {{س}}.</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۵-۳۲۶.</ref>


==[[حکمت]] [[دستورهای الهی]] از دیدگاه [[حضرت فاطمه]]{{س}}==
== [[حکمت]] [[دستورهای الهی]] از دیدگاه [[حضرت فاطمه]] {{س}} ==
[[حضرت زهرا]] {{س}} در سخنانی در بیان [[حکمت]] برخی از دستورهای [[خداوند]] فرموده‌اند: "پس [[خداوند]]، [[ایمان]] را برای [[طهارت]] شما از [[شرک]] قرار داد و [[نماز]] را دوری از [[کبر]] و [[زکات]] را صفای [[روح]] و زیادی در روزی و [[روزه]] را تحکیم [[اخلاص]] و [[حج]] را بلندی و رفعت [[دین]] و احیای سنت‌ها و اعلان [[شریعت]] و [[عدالت]] را [[نظام]] قلب‌ها و قبولی [[دین]] و [[اطاعت]] ما [[اهل بیت]] را باعث [[نظام]] داشتن [[ملت]] و [[امامت]] ما را [[امان]] از [[تفرقه]] و جدایی و [[جهاد]] را [[عزت اسلام]] و [[صبر]] را کمکی بر [[استحقاق]] [[اجر]] و [[امر به معروف]] را باعث [[مصلحت عمومی]] و [[نهی از منکر]] را برای [[تنزیه]] [[دین]] و [[نیکی]] به [[والدین]] را [[حفظ]] از [[نارضایتی]] و [[صله ارحام]] را مایه طولانی شدن [[عمر]] و کثرت افراد یکدل و [[قصاص]] را [[حفظ]] [[خون‌ها]] و وفای به [[نذر]] را روزنه‌ای برای [[بخشش گناهان]] و کامل کردن کیل و وزن را برای [[حفظ]] [[اموال]] از [[نقص]] و ضرر و [[نهی]] از نوشیدن شراب را دوری از [[پلیدی]] و [[پرهیز]] از نسبت ناروا به بانوان عفیفه را [[مانع]] از [[لعنت]] و دوری از دزدی را سبب جلوگیری از [[اعمال]] [[زشت]] و نخوردن [[مال یتیم]] و برنداشتن آن را پناهی از [[ظلم]] و [[نهی]] از [[زنا]] را [[حفظ]] از [[غضب الهی]] و [[عدالت]] در [[احکام]] را مایه دلگرمی [[مردم]] و [[ظلم]] نکردن در [[حکم]] را برای [[ترس]] از [[حق]] قرار داده و برای [[اخلاص]] در [[ربوبیت]] خود، [[شرک]] را [[حرام]] کرده است.
[[حضرت زهرا]] {{س}} در سخنانی در بیان [[حکمت]] برخی از دستورهای [[خداوند]] فرموده‌اند: "پس [[خداوند]]، [[ایمان]] را برای [[طهارت]] شما از [[شرک]] قرار داد و [[نماز]] را دوری از [[کبر]] و [[زکات]] را صفای [[روح]] و زیادی در روزی و [[روزه]] را تحکیم [[اخلاص]] و [[حج]] را بلندی و رفعت [[دین]] و احیای سنت‌ها و اعلان [[شریعت]] و [[عدالت]] را [[نظام]] قلب‌ها و قبولی [[دین]] و [[اطاعت]] ما [[اهل بیت]] را باعث [[نظام]] داشتن [[ملت]] و [[امامت]] ما را [[امان]] از [[تفرقه]] و جدایی و [[جهاد]] را [[عزت اسلام]] و [[صبر]] را کمکی بر [[استحقاق]] [[اجر]] و [[امر به معروف]] را باعث [[مصلحت عمومی]] و [[نهی از منکر]] را برای [[تنزیه]] [[دین]] و [[نیکی]] به [[والدین]] را [[حفظ]] از [[نارضایتی]] و [[صله ارحام]] را مایه طولانی شدن [[عمر]] و کثرت افراد یکدل و [[قصاص]] را [[حفظ]] [[خون‌ها]] و وفای به [[نذر]] را روزنه‌ای برای [[بخشش گناهان]] و کامل کردن کیل و وزن را برای [[حفظ]] [[اموال]] از [[نقص]] و ضرر و [[نهی]] از نوشیدن شراب را دوری از [[پلیدی]] و [[پرهیز]] از نسبت ناروا به بانوان عفیفه را [[مانع]] از [[لعنت]] و دوری از دزدی را سبب جلوگیری از [[اعمال]] [[زشت]] و نخوردن [[مال یتیم]] و برنداشتن آن را پناهی از [[ظلم]] و [[نهی]] از [[زنا]] را [[حفظ]] از [[غضب الهی]] و [[عدالت]] در [[احکام]] را مایه دلگرمی [[مردم]] و [[ظلم]] نکردن در [[حکم]] را برای [[ترس]] از [[حق]] قرار داده و برای [[اخلاص]] در [[ربوبیت]] خود، [[شرک]] را [[حرام]] کرده است.


پس [[تقوای الهی]] را در بالاترین [[درجه]] پیشه خود کنید و در حالی از این [[دنیا]] بروید که [[مسلمان]] باشید و از [[فرامین]] [[خدا]] روی برنگردانید و آنچه امر فرموده [[اطاعت]] کنید و از آنچه [[نهی]] فرموده خودداری کنید و پیرو [[علم]] باشید و بدان [[تمسک]] کنید که فقط [[بندگان]] [[آگاه]] از [[خدا]] می‌ترسند.
پس [[تقوای الهی]] را در بالاترین [[درجه]] پیشه خود کنید و در حالی از این [[دنیا]] بروید که [[مسلمان]] باشید و از [[فرامین]] [[خدا]] روی برنگردانید و آنچه امر فرموده [[اطاعت]] کنید و از آنچه [[نهی]] فرموده خودداری کنید و پیرو [[علم]] باشید و بدان [[تمسک]] کنید که فقط [[بندگان]] [[آگاه]] از [[خدا]] می‌ترسند.


پس [[حمد]] و ثنای خدایی را به جا آورید که با [[عظمت]] و نورش، تمام اهل [[آسمان]] و [[زمین]] در جستجوی وسیله‌ای به سوی اویند و ما آن وسیله [[الهی]] در خلقش هستیم و ما [[آل]] [[رسول]] خداییم و ما [[مقربان]] درگاه [[خدا]] و [[جایگاه]] [[قدس]] او و [[حجت]] [[غیب]] [[الهی]] و [[وارث]] انبیای اوییم"<ref>محمدباقر انصاری، سید حسین رجایی، صدای فاطمی فدک، ص۲۷ (فرازی از خطبه حضرت زهرا{{س}} در مسجد).</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref>
پس [[حمد]] و ثنای خدایی را به جا آورید که با [[عظمت]] و نورش، تمام اهل [[آسمان]] و [[زمین]] در جستجوی وسیله‌ای به سوی اویند و ما آن وسیله [[الهی]] در خلقش هستیم و ما [[آل]] [[رسول]] خداییم و ما [[مقربان]] درگاه [[خدا]] و [[جایگاه]] [[قدس]] او و [[حجت]] [[غیب]] [[الهی]] و [[وارث]] انبیای اوییم"<ref>محمدباقر انصاری، سید حسین رجایی، صدای فاطمی فدک، ص۲۷ (فرازی از خطبه حضرت زهرا {{س}} در مسجد).</ref>.<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش