شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''[[شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری]]''' از [[مفسران]] و محدثان و تابعانِ [[تابعان]] است که از [[امام صادق]] {{ع}} نیز [[روایت]] نقل کرده است. از نظر [[شیعه]] او فردی مجهول است اما [[اهل سنت]] او را توثیق کرده‌اند. برای او کتابی در باب [[تفسیر قرآن]] بیان شده است.

== مقدمه ==

او نزد چهارصد یا به قولی سیصد نفر از [[تابعین]] [[حدیث]] شنید که از جمله آنها حسن، [[طلحة بن مصرف]] و [[یونس بن عبید]] است<ref>سیر اعلام النبلاء ۷/۲۰، ۲۰۳، ۲۰۹ و ۲۲۶ تاریخ بغداد ۹/۲۵۷.</ref>. از [[امام جعفر صادق]] {{ع}} و راویانی چون [[انس بن سیرین]]، [[اسماعیل بن رجاء]] و [[سلمة بن کهیل]] [[روایت]] نمود<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۳۳۹.</ref>. راویانی چون [[سفیان ثوری]] و [[یحیی بن سعید قطّان]] از وی [[حدیث]] شنیده‌اند<ref>المؤتلف و المختلف (دارقطنی) ۳/۱۳۸۱.</ref>.

== وثاقت یا عدم وثاقت ==

وی در نزد [[شیعه]] مجهول است و [[وثاقت]] وی ثابت نیست<ref>ر. ک: مامقانی، تنقیح المقال، ج۱، ص۷۳ (نتائج التنقیح، رقم ۵۵۷۶).</ref>، ولی در نزد [[اهل تسنن]] [[ثقه]] (مورد [[اعتماد]]) است و حتی او را [[امیر المؤمنین]] در [[حدیث]] [[لقب]] داده‌اند<ref>ر. ک: ابن حجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۳۵۱ رقم ۶۷؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۸، ص۳۵۲-۳۵۵.</ref>. [[ابن سعد]] و [[ابوحاتم]] او را توثیق کرده‌اند<ref>الطبقات الکبری ۷/۲۸۰ الجرح و التعدیل ۴/۳۷۰.</ref>. [[شافعی]] می‌گوید: «اگر شعبه نبود [[روایت حدیث]] در [[عراق]] شناخته نمی‌شد». [[احمد بن حنبل]] می‌گوید: «شعبه خود امتی بود». [[حاکم]] می‌گوید: «شعبه پیشوای [[پیشوایان]] در حدیث بود». او از دو نفر [[صحابی]] ([[انس بن مالک]] و [[عمرو بن سلمه]]) و چهار صد تن از تابعان روایت دارد<ref>تهذیب التهذیب، ج ۴، ص۳۳۸، شماره ۵۸۰.</ref>. [[زرکشی]] نیز او را در زمره [[مفسران]] پس از تابعان شمرده است. <ref>البرهان، ج ۲، ص۱۵۹.</ref> استاد [[حسن سندوبی مصری]] در پاورقی کتاب «[[البیان و التبیین (کتاب)|البیان و التبیین]]» نوشته [[جاحظ]]، می‌گوید: «شعبه، [[شیعی]] [[مذهب]] و از ارباب حدیث است»<ref>اعیان الشیعه، ج ۷، ص۳۴۸.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۳۹۳-۳۹۴؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۳۳؛ [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|تفسیر و مفسران]]، ص۴۲۲-۴۱۴.</ref>

== آثار ==

شعبه اولین کسی بود که درباره [[علم رجال]] [[سخن]] راند<ref>تهذیب الکمال ۱۲/۴۹۴ و ۴۹۵.</ref>، در عین حال [[دارقطنی]] می‌گوید: وی به سبب مشغله زیاد، در [[حفظ]] متون و در اسمای [[رجال]] [[اشتباه]] می‌‌کرد<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۳۴۵ و ۳۴۶.</ref>. حاج [[خلیفه]] و [[عمر رضا کحاله]] از کتاب [[تفسیری]] داشتن وی خبر داده‌اند<ref>ر. ک: حاج خلیفة، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۱؛ کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۳۰۱.</ref>،از آثار برجسته او [[تفسیر قرآن کریم]] است<ref>معجم المفسرین، ج ۱، ص۲۲۷.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۳۹۳-۳۹۴؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۳۳؛ [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[تفسیر و مفسران (کتاب)|تفسیر و مفسران]]، ص۴۲۲-۴۱۴.</ref>

== وفات ==