عبدالله بن حنظله در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| مداخل مرتبط = [[عبدالله بن حنظله در تاریخ اسلامی]] - [[عبدالله بن حنظله در تراجم و رجال]]

== مقدمه ==  

همان طور که جمیله، [[همسر]] [[حنظله]]، [[پیش بینی]] می‌کرد، [[خدای بزرگ]] [[فرزندی]] به حنظله [[عطا]] کرد که او را [[عبدالله]] نامیدند<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۱۴۷.</ref>. [[عبدالله بن حنظله]] مردی [[صالح]] و [[فاضل]] و بزرگوار بود<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۱۴۸؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۳، ص۸۹۳.</ref> و از نظر [[حسب و نسب]]، دارای [[مقام]] بلندی شد<ref>اسد الغابة، ابن اثیر، ج۳، ص۱۴۸.</ref>. عبدالله هنگام [[رحلت پیامبر اسلام]] {{صل}} هفت سال داشت و روایاتی از آن [[حضرت]] [[نقل]] کرده است<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۳، ص۸۹۳؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۱۴۷. البته ابن عساکر به نقل از محمد بن سعد، صاحب کتاب الطبقات الکبری، می‌گوید: عبدالله بن حنظله پیامبر اکرم {{صل}} را دیده است ولی حدیثی از پیامبر {{صل}} نشنیده است. (تاریخ مدینة دمشق، ج۲۷، ص۴۲۲) لازم به ذکر است که چنین مطلبی در چاپ‌های فعلی الطبقات الکبری وجود ندارد.</ref>.

== [[همسران]] و [[فرزندان]] عبدالله ==

== سیره عبدالله ==

== عبدالله و [[ملاقات]] با [[شیطان]] ==

== عبدالله و داستان [[حره]] ==

در نهایت، یزید [[مسلم بن عقبه]] را خواست و تمامی قضایا را برای او شرح داد. [[مسلم بن عقبه]] گفت: "آیا در [[مدینه]] هزار مرد از [[بنی امیه]] نبود؟" [[یزید]] گفت: "آری". مسلم گفت: "آیا نتوانستند ساعتی از [[روز]] را با [[اهل]] مدینه بجنگند؟! ای یزید آنها افرادی [[ذلیل]] و پست‌اند، آنها را رها کن تا خود با [[دشمن]] شان بجنگند تا معلوم شود چه کسی [[فرمانبردار]] توست و می‌جنگد و چه کسی [[تسلیم]] می‌شود". یزید گفت: "وای بر تو! اگر آنها از بین بروند، دیگر خیری در [[زندگی]] کردن بعد از آنها برای ما نیست و ما نمی‌توانیم بدون آنها زندگی کنیم. ‌ای مسلم! با [[مردم]] به طرف مدینه برو".

مروان گفت: "من به همراه [[مسلم بن عقبه]] به [[مدینه]] بر می‌گردم. بعضی از افراد بنی امیه گفتند: ما با [[اهل]] مدینه پیمان بستیم که اگر توانستیم [[لشکر]] مسلم را از [[جنگ]] با آنها دور کنیم و لشکر را باز گردانیم، حال چگونه برای جنگ با اهل مدینه به طرف مدینه بازگردیم؟! مروان گفت: "من به همراه مسلم برای جنگ به مدینه می‌روم". عده‌ای از بنی امیه گفتند: ما [[صلاح]] نمی‌بینیم که تو چنین کاری کنی؛ زیرا شما با این کار خود را به کشتن می‌دهید. به [[خدا]] قسم جمعیت ما به همراه لشکر مسلم باز هم از جمعیتی که در مدینه آماده جنگ با ما شده‌اند، کمتر است. مروان گفت: "[[قسم به خدا]]، من به همراه مسلم برای [[جنگ]] به [[مدینه]] می‌روم و از دشمنم و کسانی که مرا از [[خانه]] و کاشانه‌ام بیرون کردند و بین من خانواده‌ام جدایی انداختند، [[انتقام]] می‌گیرم؛ حتی اگر در این جنگ کشته شوم". البته غیر از [[مروان]] و فرزندش، [[عبدالملک]]، هیچ یک از [[بنی امیه]] به همراه مسلم برای جنگ با [[اهل]] مدینه بازنگشتند. وقتی اهل مدینه مطمئن شدند که [[لشکر]] [[یزید]] در حال حرکت به طرف آنها می‌باشد، درباره کندن [[خندق]] [[مشورت]] کردند در تمامی اطراف مدینه خندق حفر کردند. سپس [[عبدالله بن حنظله]] اهل مدینه را نزد [[منبر]] [[رسول خدا]] {{صل}} جمع کرده، گفت: "اگر می‌خواهید با من [[بیعت]] کنید، باید تا سر حد [[مرگ]] بیعت کنید و تا دم مرگ در کنار من باشید و به بیعت خود پایبند باشید؛ در غیر این صورت، بیعت شما با من فایده‌ای ندارد و من نیازی به بیعت‌تان ندارم". [[مردم مدینه]] نیز همگی تا سر حد مرگ با او بیعت کردند. سپس فرزند [[حنظله]] بر فراز منبر رفت و بعد از [[حمد]] و [[ثنای الهی]] گفت: "ای [[مردم]]! شما به خاطر دین‌تان و پایمال شدن [[احکام الهی]] غضبناک شده و برای جنگ با [[حکومت]] خارج شده‌اید، پس [[سعی]] کنید از این [[آزمایش الهی]] سربلند بیرون آیید تا [[خداوند]] بهشتش را بر شما [[واجب]] و مغفرتش را نصیب شما گرداند. پس نهایت تلاش‌تان را در این [[راه]] به کار گیرید و [[بهترین]] و [[کامل‌ترین]] هدیه‌ها را در این راه نثار کنید. ای مردم! به من خبر داده‌اند، لشکری که یزید برای جنگ با ما فرستاده است، هم اکنون در منطقه ذی خشب هستند و [[مروان بن حکم]] نیز به همراه آنهاست و اگر [[خدا]] بخواهد به خاطر نقض پیمانی که کنار منبر رسول خدا {{صل}} با ما بسته بود، هلاک می‌شود". مردم نیز مروان را [[لعن]] کردند. [[عبدالله]] گفت: "ای مردم [[دشنام]] دادن فایده‌ای ندارد ولکن [[پای بندی]] شما در بیعت تان و [[راستی در گفتار]] شما زمانی ثابت می‌شود که با [[دشمن]] در میدان [[جنگ]] روبرو شوید؛ به [[خدا]] قسم، هیچ قومی پایدار و [[راست گفتار]] نبوده‌اند مگر این که [[خداوند]] آنها را [[یاری]] کرده است". در این هنگام [[عبدالله]] دستانش را به طرف [[آسمان]] بلند کرد و گفت: "خداوندا! ما به تو تکیه و بر تو [[توکل]] کرده ایم و [[پناه]] ما تو هستی". سپس از [[منبر]] پایین آمد<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۵، ص۶۷؛ الإمامة و السیاسة، ابن قتیبه دینوری، ج۱، ص۲۳۳.</ref>.

در هنگام جنگ، مردی از [[اهل شام]] به [[خانه]] زنی که تازه وضع حمل کرده بود و بچه‌اش را در دامن گرفته و شیر می‌داد، وارد شد و به او گفت: "هر چه داری برای من حاضر کن". [[زن]] گفت: "[[لشکریان]] چیزی باقی نگذاشتند". مرد شامی گفت: "چیزی به من بده وگرنه بچه‌ات را می‌کشم". زن گفت: "وای بر تو! این، پسر ابی کبشه [[انصاری]] [[یار]] [[رسول خدا]] {{صل}} است". سپس به فرزندش گفت: "فرزندم! اگر چیزی داشتم، فدای تو می‌کردم. در این حال مرد شامی پای طفل را گرفت و در حالی که پستان در دهن داشت چنان او را به دیوار کوبید که مغز طفل بر [[زمین]] ریخت. ولی روی آن مرد هنوز از [[خانه]] خارج نشده بود که سیاه شد و حال این [[فرد]] به خاطر این کار و عقوبتی که دامن گیرش شد، میان [[مردم]] ضرب المثل شد<ref>الإمامة و السیاسة، ابن قتیبه دینوری، ج۱، ص۲۳۸.</ref>.

[[ابوسعید خدری]] نیز در خانه پنهان شده بود که چند شامی به خانه‌اش وارد شدند و به او گفتند: پیر مرد! کیستی؟ او گفت: "من ابوسعید خدری؛ یار [[پیامبر]] {{صل}} هستم". گفتند: آری، نام تو را زیاد شنیده‌ایم؛ کار خوبی کردی که در خانه نشسته و با ما نجنگیدی، ولی هرچه داری برای ما بیاور. او گفت: "چیزی ندارم"، افراد شامی موهای صورتش را کندند و او را بسیار زدند و هر چه یافتند، حتی کوزه‌ای که با آن آب می‌نوشید و یک جفت کبوتری را که در خانه داشت، با خود بردند<ref>الامامة و السیاسة، ابن قتیبه دینوری، ج۱، ص۲۳۶.</ref>.

[[جریر بن حازم]] از [[حسن]] بصری]] [[نقل]] می‌کند که گفت: به [[خدا]] قسم، در [[واقعه حره]] [[لشکر]] [[شام]] آن [[قدر]] از [[مردم مدینه]] کشتند که می‌توان گفت نزدیک بود احدی [[نجات]] پیدا نکند. از جمله کسانی که کشته شدند، دو تن از پسران [[زینب]]، دختر [[حضرت]] [[ام سلمه]]، [[همسر رسول خدا]] {{صل}} بودند<ref>تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۵۸، ص۱۰۷.</ref>.<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[عبدالله بن حنظله (مقاله)|مقاله «عبدالله بن حنظله»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۴۴۴-۴۵۴.</ref>

== سرانجام عبدالله ==

== سرانجام [[مسلم بن عقبه]] ==

پس از [[مدینه]] مسلم بن عقبه به قصد سرکوبی [[عبدالله بن زبیر]] به طرف [[مکه]] حرکت کرد اما در [[راه]] [[جان]] به مالک [[دوزخ]] سپرد و در "مشلل" به [[خاک]] سپرده شد<ref>أنساب الأشراف، بلاذری، ج۵، ص۳۳۱؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۵۸، ص۱۰۶. در بعضی تاریخ‌ها محل دفن او را "ثنیه" گفته‌اند که نام دیگر "مشلل" می‌باشد.</ref> تا آنکه [[همسر]] [[عبدالله بن زمعه]]، دختر زاده ام سلمه، [[همسر گرامی رسول خدا]] {{صل}} که برای [[انتقام]] [[خون]] شوهر در [[انتظار مرگ]] او بود، قبرش را شکافت تا جسدش را بیرون آورده و [[آتش]] بزند. پس مار سیاهی را دید که بر گردنش پیچیده و دهن گشوده تا او را نیش بزند؛ مدتی درنگ کرد تا مار به کناری رفت و جنازه را بیرون آورد و آتش زد<ref>تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۵۸، ص۱۱۴؛ أنساب الأشراف، بلاذری، ج۵، ص۳۳۱ و ۳۳۲. ابن عساکر در جای دیگر نقل کرده است: وقتی خبر مرگ مسلم به این زن رسید، از بی لشکر آمد و او را از قبر بیرون آورد و جنازه‌اش را به کوه مشلل آویخت. (تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۵۸، ص۱۱۳).</ref>. آری، این [[عاقبت]] کسی است که در [[تاریخ]] به جای مسلم به [[لقب]] "مسرف"، کسی که در [[خونریزی]] [[اسراف]] کرد، نامیده شده است؛ به حدی که در بعضی از نقل‌ها نام اصلی او را ننوشته‌اند و با همین لقب از او یاد شده است.<ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[عبدالله بن حنظله (مقاله)|مقاله «عبدالله بن حنظله»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۴۵۵.</ref>