پرش به محتوا

عثمان بن سعید عمری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۷: خط ۷:
}}
}}


'''[[عثمان بن سعید عمری]]'''، نخستین [[نایب خاص حضرت مهدی]]{{ع}}‏ بود. وی از [[یاران]] و [[اصحاب امام هادی|شاگردان مورد اطمینان امام هادی]] و [[اصحاب امام عسکری|امام عسکری]]{{عم}} بود. موقعیت ممتاز او سبب شد که [[وکلا]] ادعای او درباره [[وکالت از طرف امام زمان]]{{ع}} را بپذیرند، بدون اینکه او را مورد سؤال قرار داده و [[معجزه]] یا حجتی از وی بخواهند. از مهم‏ترین ویژگی‌‏های [[عثمان بن سعید]]، مورد اطمینان بودن نزد سه [[امام]] [[معصوم]]{{عم}}؛ حضور در [[مراسم ولادت امام مهدی]]{{ع}}‏؛ [[منصوب]] شدن به [[نیابت حضرت مهدی]]{{ع}}‏ و... را می‌توان نام برد. او پیش از [[سال ۲۶۷ ق]] درگذشت و در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان «میدان» مدفون گشت.
'''[[عثمان بن سعید عمری]]'''، نخستین [[نایب خاص حضرت مهدی]] {{ع}}‏ بود. وی از [[یاران]] و [[اصحاب امام هادی|شاگردان مورد اطمینان امام هادی]] و [[اصحاب امام عسکری|امام عسکری]] {{عم}} بود. موقعیت ممتاز او سبب شد که [[وکلا]] ادعای او درباره [[وکالت از طرف امام زمان]] {{ع}} را بپذیرند، بدون اینکه او را مورد سؤال قرار داده و [[معجزه]] یا حجتی از وی بخواهند. از مهم‏ترین ویژگی‌‏های [[عثمان بن سعید]]، مورد اطمینان بودن نزد سه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}}؛ حضور در [[مراسم ولادت امام مهدی]] {{ع}}‏؛ [[منصوب]] شدن به [[نیابت حضرت مهدی]] {{ع}}‏ و... را می‌توان نام برد. او پیش از [[سال ۲۶۷ ق]] درگذشت و در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان «میدان» مدفون گشت.


==مقدمه==
== مقدمه ==
ابو عمرو، عثمان بن سعید عمری، نخستین [[نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ بود. [[شیخ طوسی]]، درباره سفیران حضرت و نخستین ایشان چنین نوشته است: "سفیرانی که از سوی [[امامان معصوم]]{{عم}} به [[نیکی]] یاد شده‏‌اند؛ نخستین آنان مرد [[بزرگواری]] است که حضرت [[امام هادی]]{{ع}} و [[امام عسکری]]{{ع}} او را توثیق فرموده‌‏اند و او [[شیخ]] موثق، "ابو عمر عثمان بن سعید عمری" است"<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۳۵۳.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ ـ ۳۰۶.</ref>
ابو عمرو، عثمان بن سعید عمری، نخستین [[نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ بود. [[شیخ طوسی]]، درباره سفیران حضرت و نخستین ایشان چنین نوشته است: "سفیرانی که از سوی [[امامان معصوم]] {{عم}} به [[نیکی]] یاد شده‏‌اند؛ نخستین آنان مرد [[بزرگواری]] است که حضرت [[امام هادی]] {{ع}} و [[امام عسکری]] {{ع}} او را توثیق فرموده‌‏اند و او [[شیخ]] موثق، "ابو عمر عثمان بن سعید عمری" است"<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۳۵۳.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ ـ ۳۰۶.</ref>


وی از [[یاران]]، [[اصحاب]] و شاگردان مورد [[اطمینان]] [[امام هادی|امام دهم]] و [[امام عسکری|امام یازدهم]]{{عم}} بود. او مردی بزرگوار و مورد [[اطمینان]] بود که از یازده سالگی در محضر [[امام هادی]]{{ع}} به خدمت‌‏گزاری و یادگیری [[احکام]]، [[حدیث]] و آموزه‌‏های اسلامی اشتغال داشت و شاگرد [[تربیت]] ‏یافته [[مکتب]] [[ولایت]] و [[امامت]] بود<ref>علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان{{ع}}، ص ۱۰۶، به نقل از: شیخ طوسی، رجال الطوسی، رقم ۲۲، ص ۴۳۴.</ref>. موقعیت ممتاز او در زمان [[امام دهم]] و یازدهم {{عم}} سبب شد که وکلا دعوی وی را بپذیرند، بدون این‌که او را مورد سؤال قرار داده و [[معجزه]] یا حجتی از وی بخواهند<ref>اصول کافی، ج ۱، ص ۳۲۹.</ref>.
وی از [[یاران]]، [[اصحاب]] و شاگردان مورد [[اطمینان]] [[امام هادی|امام دهم]] و [[امام عسکری|امام یازدهم]] {{عم}} بود. او مردی بزرگوار و مورد [[اطمینان]] بود که از یازده سالگی در محضر [[امام هادی]] {{ع}} به خدمت‌‏گزاری و یادگیری [[احکام]]، [[حدیث]] و آموزه‌‏های اسلامی اشتغال داشت و شاگرد [[تربیت]] ‏یافته [[مکتب]] [[ولایت]] و [[امامت]] بود<ref>علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۰۶، به نقل از: شیخ طوسی، رجال الطوسی، رقم ۲۲، ص ۴۳۴.</ref>. موقعیت ممتاز او در زمان [[امام دهم]] و یازدهم {{عم}} سبب شد که وکلا دعوی وی را بپذیرند، بدون این‌که او را مورد سؤال قرار داده و [[معجزه]] یا حجتی از وی بخواهند<ref>اصول کافی، ج ۱، ص ۳۲۹.</ref>.


از [[احمد بن اسحاق]] [[نقل]] شده است: از [[امام هادی|حضرت هادی]]{{ع}} پرسیدم: "با چه کسی داد و ستد کنیم و از چه کسی مطلب را بگیریم و گفته‏ چه کسی را بپذیریم؟ [[امام]] فرمود: عمری مورد اعتماد من است؛ آنچه را از من به تو برساند، به طور قطع از من می‌‏رساند و آنچه را از قول من برای تو گوید، به طور قطع از من می‌‏گوید. "از خود، چیزی نمی‌‏گوید، سخن وی را گوش کرده، [[اطاعت]] نما؛ زیرا او مورد اعتماد و [[امین]] است<ref>{{متن حدیث|هَذَا أَبُو عَمْرٍو الثِّقَةُ الْأَمِينُ مَا قَالَهُ لَكُمْ فَعَنِّي يَقُولُهُ وَ مَا أَدَّاهُ إِلَيْكُمْ فَعَنِّي يُؤَدِّيهِ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۲۰؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>. امام عسکری (ع) نیز در حق وی فرمود: {{متن حدیث|هَذَا أَبُو عَمْرٍو الثِّقَةُ الْأَمِينُ ثِقَةُ الْمَاضِي وَ ثِقَتِي فِي الْحَيَاةِ وَ الْمَمَاتِ فَمَا قَالَهُ لَكُمْ فَعَنِّي يَقُولُهُ وَ مَا أَدَّى إِلَيْكُمْ فَعَنِّي يُؤَدِّيهِ}}.<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح۳۱۵.</ref>.
از [[احمد بن اسحاق]] [[نقل]] شده است: از [[امام هادی|حضرت هادی]] {{ع}} پرسیدم: "با چه کسی داد و ستد کنیم و از چه کسی مطلب را بگیریم و گفته‏ چه کسی را بپذیریم؟ [[امام]] فرمود: عمری مورد اعتماد من است؛ آنچه را از من به تو برساند، به طور قطع از من می‌‏رساند و آنچه را از قول من برای تو گوید، به طور قطع از من می‌‏گوید. "از خود، چیزی نمی‌‏گوید، سخن وی را گوش کرده، [[اطاعت]] نما؛ زیرا او مورد اعتماد و [[امین]] است<ref>{{متن حدیث|هَذَا أَبُو عَمْرٍو الثِّقَةُ الْأَمِينُ مَا قَالَهُ لَكُمْ فَعَنِّي يَقُولُهُ وَ مَا أَدَّاهُ إِلَيْكُمْ فَعَنِّي يُؤَدِّيهِ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۲۰؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>. امام عسکری (ع) نیز در حق وی فرمود: {{متن حدیث|هَذَا أَبُو عَمْرٍو الثِّقَةُ الْأَمِينُ ثِقَةُ الْمَاضِي وَ ثِقَتِي فِي الْحَيَاةِ وَ الْمَمَاتِ فَمَا قَالَهُ لَكُمْ فَعَنِّي يَقُولُهُ وَ مَا أَدَّى إِلَيْكُمْ فَعَنِّي يُؤَدِّيهِ}}.<ref>شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح۳۱۵.</ref>.


[[محمد بن اسماعیل]] و [[علی بن عبدالله]] می‌گویند: روزی در شهر [[سامره]] بر [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} وارد شدیم، در حالی که گروهی از [[شیعیان]] حاضر بودند، ناگاه "[[بدر]] خادم" وارد شده عرض کرد: جماعتی ژولیده‌مو و غبارآلود درب خانه اجازه ورود می‌خواهند، حضرت فرمود: از [[شیعیان]] [[یمن]] هستند، سپس به خادمش "[[بدر]]" فرمود: [[عثمان بن سعید]] را حاضر کن. طولی نکشید که [[عثمان بن سعید]] حاضر شد، حضرت به وی فرمود: تو [[وکیل]] و مورد موثق ما هستی، [[اموال]] [[خدا]] را که این [[جماعت]] آورده‌اند، تحویل بگیر. روای می‌گوید: عرض کردیم: ما می‌دانستیم که [[عثمان]] از [[شیعیان]] خوب است، ولی شما با این عمل موقعیت و مقامش را بالاتر بردید و [[وکالت]] و ثقه بودنش را نیز اثبات کردید. حضرت فرمود: آری چنین است بدانید که [[عثمان بن سعید]] [[وکیل]] من و فرزندش [[وکیل]] فرزندم [[مهدی]] خواهد بود<ref>بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.</ref>.
[[محمد بن اسماعیل]] و [[علی بن عبدالله]] می‌گویند: روزی در شهر [[سامره]] بر [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} وارد شدیم، در حالی که گروهی از [[شیعیان]] حاضر بودند، ناگاه "[[بدر]] خادم" وارد شده عرض کرد: جماعتی ژولیده‌مو و غبارآلود درب خانه اجازه ورود می‌خواهند، حضرت فرمود: از [[شیعیان]] [[یمن]] هستند، سپس به خادمش "[[بدر]]" فرمود: [[عثمان بن سعید]] را حاضر کن. طولی نکشید که [[عثمان بن سعید]] حاضر شد، حضرت به وی فرمود: تو [[وکیل]] و مورد موثق ما هستی، [[اموال]] [[خدا]] را که این [[جماعت]] آورده‌اند، تحویل بگیر. روای می‌گوید: عرض کردیم: ما می‌دانستیم که [[عثمان]] از [[شیعیان]] خوب است، ولی شما با این عمل موقعیت و مقامش را بالاتر بردید و [[وکالت]] و ثقه بودنش را نیز اثبات کردید. حضرت فرمود: آری چنین است بدانید که [[عثمان بن سعید]] [[وکیل]] من و فرزندش [[وکیل]] فرزندم [[مهدی]] خواهد بود<ref>بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.</ref>.


وی [[محرم]] [[اسرار]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بود. وقتی [[امام مهدی]] {{ع}} متولد شد، [[امام حسن عسکری]] {{ع}} گفت: پیکی دنبال [[عثمان بن سعید]] بفرستید. یک نفر فرستاده شد و [[عثمان بن سعید]] آمد. [[امام حسن عسکری]] {{ع}} فرمود: ده هزار رطل نان و ده هزار رطل گوشت بخر و آن را تقسیم کن و به خاطر آن مولود، چندین گوسفند عقیقه کن<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۳۰.</ref>. [[امام مهدی]] {{ع}} به [[وکالت]] و [[نیابت]] [[عثمان بن سعید]] در مقابل جمعیت و هیئت اهالی [[قم]] اشاره کرد و آن‌ها را به [[عثمان بن سعید]] ارجاع داد<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۷۶.</ref>.<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۵۹-۱۶۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ ـ ۳۰۶؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۲۱۶؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی ، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷؛ [[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۱۱۰ - ۱۱۱.</ref>
وی [[محرم]] [[اسرار]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} بود. وقتی [[امام مهدی]] {{ع}} متولد شد، [[امام حسن عسکری]] {{ع}} گفت: پیکی دنبال [[عثمان بن سعید]] بفرستید. یک نفر فرستاده شد و [[عثمان بن سعید]] آمد. [[امام حسن عسکری]] {{ع}} فرمود: ده هزار رطل نان و ده هزار رطل گوشت بخر و آن را تقسیم کن و به خاطر آن مولود، چندین گوسفند عقیقه کن<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۳۰.</ref>. [[امام مهدی]] {{ع}} به [[وکالت]] و [[نیابت]] [[عثمان بن سعید]] در مقابل جمعیت و هیئت اهالی [[قم]] اشاره کرد و آن‌ها را به [[عثمان بن سعید]] ارجاع داد<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۷۶.</ref>.<ref>[[سید محمد کاظم قزوینی|قزوینی، سید محمد کاظم]]، [[امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور (کتاب)|امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور]]، ص ۱۵۹-۱۶۴؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ ـ ۳۰۶؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۲۱۶؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷؛ [[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۱۱۰ - ۱۱۱.</ref>


==القاب==
== القاب ==
[[عثمان بن سعید]] در میان [[شیعیان]] به القابی مشهور شده است مانند:
[[عثمان بن سعید]] در میان [[شیعیان]] به القابی مشهور شده است مانند:
#'''سَمّان یا زَیّات (روغن‌فروش)''': او را "سمّان" یا "زیّات" می‌گفتند زیرا برای پوشش نهادن به [[مقام]] والای "[[وکالت]]" و "[[نیابت]]" به [[تجارت]] زیتون اشتغال داشت، تا به این وسیله در آن روزگار که خفقان و اختناق عجیبی بر [[جهان]] پهناور اسلامی و به خصوص [[شیعیان]] و دوستداران [[اهل بیت]] [[حاکم]] بود، خود را از شر دستگاه [[خلافت]]، حفظ‍‌ نماید. روش وی چنین بود که [[شیعیان]]، اموالی را که برای [[امام حسن عسکری]] {{ع}} می‌آورند به وی [[تسلیم]] می‌کردند و او از [[ترس]] [[دستگاه عباسی]]، آن [[اموال]] را میان ظرف روغن پنهان نموده و بدین‌گونه به خانه [[امام]] {{ع}} می‌رسانید<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. او برای پوشش نهادن به موقعیت حساس خود، در بازار روغن‌فروشان برای ارتش روغن و اجناس دیگر حمل می‌کرد<ref>روزگار رهایی، ج ۱، ص ۲۹۱.</ref>.
# '''سَمّان یا زَیّات (روغن‌فروش)''': او را "سمّان" یا "زیّات" می‌گفتند زیرا برای پوشش نهادن به [[مقام]] والای "[[وکالت]]" و "[[نیابت]]" به [[تجارت]] زیتون اشتغال داشت، تا به این وسیله در آن روزگار که خفقان و اختناق عجیبی بر [[جهان]] پهناور اسلامی و به خصوص [[شیعیان]] و دوستداران [[اهل بیت]] [[حاکم]] بود، خود را از شر دستگاه [[خلافت]]، حفظ‍‌ نماید. روش وی چنین بود که [[شیعیان]]، اموالی را که برای [[امام حسن عسکری]] {{ع}} می‌آورند به وی [[تسلیم]] می‌کردند و او از [[ترس]] [[دستگاه عباسی]]، آن [[اموال]] را میان ظرف روغن پنهان نموده و بدین‌گونه به خانه [[امام]] {{ع}} می‌رسانید<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>. او برای پوشش نهادن به موقعیت حساس خود، در بازار روغن‌فروشان برای ارتش روغن و اجناس دیگر حمل می‌کرد<ref>روزگار رهایی، ج ۱، ص ۲۹۱.</ref>.
#'''[[اسدی]]''': چون از قبیله "[[بنی اسد]]" بود، لذا به او "[[اسدی]]" می‌گفتند<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.
# '''[[اسدی]]''': چون از قبیله "[[بنی اسد]]" بود، لذا به او "[[اسدی]]" می‌گفتند<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.
#'''[[عسکری]]''': [[عثمان بن سعید]] را "[[عسکری]]" نیز می‌گفتند، زیرا او از محله "[[عسکر]]" [[سامرا]] بوده است<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.
# '''[[عسکری]]''': [[عثمان بن سعید]] را "[[عسکری]]" نیز می‌گفتند، زیرا او از محله "[[عسکر]]" [[سامرا]] بوده است<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.
#'''عَمری''': وی به این [[لقب]] شهرت بیشتری دارد. در علت انتساب وی به "عمری" بین [[علمای رجال]] [[اختلاف]] است. [[شیخ طوسی]] در "[[الغیبة]]" می‌نویسد: گروهی از [[شیعیان]] گفته‌اند: حضرت [[امام عسکری]] {{ع}} فرمود: اسم "[[عثمان]]" و [[کنیه]] او "ابو عمرو" در یک شخص جمع نمی‌شود و [[دستور]] دادند [[کنیه]] او را بر هم زنند و از آن‌وقت "عمری" خوانده شد<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>
# '''عَمری''': وی به این [[لقب]] شهرت بیشتری دارد. در علت انتساب وی به "عمری" بین [[علمای رجال]] [[اختلاف]] است. [[شیخ طوسی]] در "[[الغیبة]]" می‌نویسد: گروهی از [[شیعیان]] گفته‌اند: حضرت [[امام عسکری]] {{ع}} فرمود: اسم "[[عثمان]]" و [[کنیه]] او "ابو عمرو" در یک شخص جمع نمی‌شود و [[دستور]] دادند [[کنیه]] او را بر هم زنند و از آن‌وقت "عمری" خوانده شد<ref>غیبة طوسی، ص ۳۵۴.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>


==ویژگی‌های عثمان بن سعید==
== ویژگی‌های عثمان بن سعید ==
از مهم‏ترین ویژگی‌‏های نخستین [[نایب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ به موارد زیر می‏توان اشاره کرد:
از مهم‏ترین ویژگی‌‏های نخستین [[نایب]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ به موارد زیر می‏توان اشاره کرد:
#مورد [[اطمینان]] سه [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} و [[امین]] ایشان بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>؛  
# مورد [[اطمینان]] سه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} و [[امین]] ایشان بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.</ref>؛  
#در مراسم ولادت [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ حضور چشم‌گیری داشت<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، باب ۴۲، ح ۶.</ref>؛  
# در مراسم ولادت [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ حضور چشم‌گیری داشت<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج۲، باب ۴۲، ح ۶.</ref>؛  
#مراسم [[کفن]] ‏و [[دفن]] [[امام عسکری]]{{ع}} را بر عهده گرفت<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶، ح ۳۱۸.</ref>؛  
# مراسم [[کفن]] ‏و [[دفن]] [[امام عسکری]] {{ع}} را بر عهده گرفت<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶، ح ۳۱۸.</ref>؛  
#به [[دستور]] [[امام عسکری]]{{ع}} پس از [[شهادت]] آن حضرت، عهده‌‏دار نیازهای [[خانواده]] آن حضرت شد؛
# به [[دستور]] [[امام عسکری]] {{ع}} پس از [[شهادت]] آن حضرت، عهده‌‏دار نیازهای [[خانواده]] آن حضرت شد؛
#افزون بر آنکه از طرف [[امام عسکری]]{{ع}} به [[نیابت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ [[نصب]] شده بود، توسط خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ نیز به این [[مقام]] گماشته شد؛
# افزون بر آنکه از طرف [[امام عسکری]] {{ع}} به [[نیابت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ [[نصب]] شده بود، توسط خود [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ نیز به این [[مقام]] گماشته شد؛
#نقش مهمّی در رسوایی [[جعفر کذاب]] داشت؛
# نقش مهمّی در رسوایی [[جعفر کذاب]] داشت؛
#پس از [[وفات]] وی، [[نامه]] تسلیتی از طرف [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ صادر شد و در آن، از او [[تجلیل]] فراوانی شد.
# پس از [[وفات]] وی، [[نامه]] تسلیتی از طرف [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ صادر شد و در آن، از او [[تجلیل]] فراوانی شد.


وی اندکی پیش از سپری شدن عمرش، به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏، فرزندش، [[محمد بن عثمان]] را [[نایب خاص]] پس از خود [[منصوب]] کرد. البته پیش از این، [[فرزند]] [[عثمان بن سعید]] از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} فردی مورد [[اطمینان]] برای فرزندش [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ معرفی و معین شده بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ - ۳۰۶.</ref>
وی اندکی پیش از سپری شدن عمرش، به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏، فرزندش، [[محمد بن عثمان]] را [[نایب خاص]] پس از خود [[منصوب]] کرد. البته پیش از این، [[فرزند]] [[عثمان بن سعید]] از سوی [[امام عسکری]] {{ع}} فردی مورد [[اطمینان]] برای فرزندش [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ معرفی و معین شده بود<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ - ۳۰۶.</ref>


==وفات [[نایب]] اول‏==
== وفات [[نایب]] اول‏==
یکی از پژوهشگران معاصر درباره مدت [[نیابت]] [[نایب]] نخست، چنین نوشته است: "با وجود نقش تعیین‏‌کننده [[عثمان بن سعید]] در سازماندهی و تحکیم پایگاه [[شیعیان]]، بسیاری از ابعاد شخصیت و زندگانی او در دوران کودکی و [[جوانی]] و چگونگی رشد و نموّ او، از جمله تولد، [[وفات]] و مدت نمایندگی او در بستر [[تاریخ]] مبهم مانده است.
یکی از پژوهشگران معاصر درباره مدت [[نیابت]] [[نایب]] نخست، چنین نوشته است: "با وجود نقش تعیین‏‌کننده [[عثمان بن سعید]] در سازماندهی و تحکیم پایگاه [[شیعیان]]، بسیاری از ابعاد شخصیت و زندگانی او در دوران کودکی و [[جوانی]] و چگونگی رشد و نموّ او، از جمله تولد، [[وفات]] و مدت نمایندگی او در بستر [[تاریخ]] مبهم مانده است.


هیچ نویسنده و مورخی به صورت قطع و [[یقین]]، [[تاریخ]] [[وفات]] او را مشخص نکرده است. بعضی‌‏ها به طور کلی متعرض این مسأله نشده‏‌اند و بعضی هم با بیان تاریخ‏‌های احتمالی، از کنار مسأله رد شده‏‌اند. برخی دیدگاه‏‌ها دو دیدگاه را مطرح کرده‌اند و سپس نخستین آن دو را [[انتخاب]] کرده، این‏گونه نوشته‌اند: "او پیش از سال ۲۶۷ ق درگذشته است<ref>تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۵۶.</ref>؛ اما مشخص نیست کدام سال. بیشتر تاریخ‏‌نگاران و [[دانشمندان]] [[علم رجال]]، همین احتمال را [[انتخاب]] کرده‏‌اند و این، به واقع نزدیک‏تر است<ref>ر.ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان{{ع}}، ص ۱۴۲.</ref>.  
هیچ نویسنده و مورخی به صورت قطع و [[یقین]]، [[تاریخ]] [[وفات]] او را مشخص نکرده است. بعضی‌‏ها به طور کلی متعرض این مسأله نشده‏‌اند و بعضی هم با بیان تاریخ‏‌های احتمالی، از کنار مسأله رد شده‏‌اند. برخی دیدگاه‏‌ها دو دیدگاه را مطرح کرده‌اند و سپس نخستین آن دو را [[انتخاب]] کرده، این‏گونه نوشته‌اند: "او پیش از سال ۲۶۷ ق درگذشته است<ref>تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۵۶.</ref>؛ اما مشخص نیست کدام سال. بیشتر تاریخ‏‌نگاران و [[دانشمندان]] [[علم رجال]]، همین احتمال را [[انتخاب]] کرده‏‌اند و این، به واقع نزدیک‏تر است<ref>ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۴۲.</ref>.  


[[ابو نصر هبة اللّه بن محمد]] می‌‏گوید: "[[قبر]] [[عثمان بن سعید]] در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان "میدان" در اوّل محل، که به "درب جبله" معروف است، در داخل [[مسجد]]، درب راست که داخل می‌‏شوند و [[قبر]] در خود [[قبله]] [[مسجد]] قرار دارد"<ref>ر.ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان{{ع}}، ص ۱۴۴.</ref>.
[[ابو نصر هبة اللّه بن محمد]] می‌‏گوید: "[[قبر]] [[عثمان بن سعید]] در طرف غربی [[بغداد]] در خیابان "میدان" در اوّل محل، که به "درب جبله" معروف است، در داخل [[مسجد]]، درب راست که داخل می‌‏شوند و [[قبر]] در خود [[قبله]] [[مسجد]] قرار دارد"<ref>ر. ک: علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان {{ع}}، ص ۱۴۴.</ref>.


برای [[عثمان بن سعید]] دو [[فرزند]] به نام‌های "[[محمد بن عثمان]]" ـ که بعدها دومین [[نایب]] [[امام زمان]] {{ع}} شد ـ و "[[احمد بن عثمان]]" ذکر شده است<ref>زندگانی نواب خاص [[امام زمان]] {{ع}}، غفارزاده، ص ۱۰۵.</ref>.  
برای [[عثمان بن سعید]] دو [[فرزند]] به نام‌های "[[محمد بن عثمان]]" ـ که بعدها دومین [[نایب]] [[امام زمان]] {{ع}} شد ـ و "[[احمد بن عثمان]]" ذکر شده است<ref>زندگانی نواب خاص [[امام زمان]] {{ع}}، غفارزاده، ص ۱۰۵.</ref>.  


مرحوم [[علامه مجلسی]] در "بحار" زیارتنامه‌ای را برای [[عثمان بن سعید]] [[نقل]] کرده است که این‌گونه شروع می‌شود: {{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، النَّاصِحُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ و..."}}<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۹۳.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ – ۳۰۶؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی ، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷.</ref>
مرحوم [[علامه مجلسی]] در "بحار" زیارتنامه‌ای را برای [[عثمان بن سعید]] [[نقل]] کرده است که این‌گونه شروع می‌شود: {{عربی|"السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ، النَّاصِحُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ و..."}}<ref>بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص ۲۹۳.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۳۰۴ – ۳۰۶؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۸۱؛ [[رحیم لطیفی|لطیفی، رحیم]]، [[پرسمان نیابت (کتاب)|پرسمان نیابت]]، ص۲۳۰-۲۳۷.</ref>


==پرسش مستقیم==
== پرسش مستقیم ==
{{پرسمان نایب اول امام مهدی عثمان بن سعید عمری}}
{{پرسمان نایب اول امام مهدی عثمان بن سعید عمری}}


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش