علم حضرت فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[فاطمه زهرا]] {{س}} متصف به معارف و علومی بود که [[خانه]] [[وحی]] برایش فراهم آورده بود و علاوه بر آن در دیدارهایش با [[رسول اکرم]] {{صل}} و علی {{ع}} تا سرحد توان به کسب علم و دانش می‌پرداخت و سپس این علوم را به با وجود کارهای فراوان خانه به [[زنان]] [[مسلمان]] می‌آموخت. "[[مصحف فاطمه]]" و خطبه‌های ایشان مانند [[خطبه فدکیه]] از آثار علمی آن حضرت است.

== مقدمه ==

زهرای مرضیّه {{س}} به [[معارف]] و علومی که [[خانه]] [[وحی]] برایش فراهم آورده بود و به کسب [[نور]] [[علم]] و دانشی که توسط خورشیدهای فروزان علم و معارف از هر سو وی را در میان گرفته بود، اکتفا نکرد.

آن مخدّره، در دیدارهایش با [[پدر]] بزرگوار خود [[رسول اکرم]] {{صل}} و همسرش علی {{ع}} دروازه [[دانش]] [[رسول خدا]] می‌کوشید تا سرحد توان به [[کسب علم]] و دانش بپردازد<ref>علم و دانش حضرت زهرا {{س}} از طریق آموزش‌های متعارف زمانه نبوده است که به مدرسه یا مکتب احتیاج داشته باشد. آن حضرت، محدّثه بوده است. (مصحح).</ref>، به همین دلیل [[فرزندان]] دلبندش [[حسن]] و [[حسین]] را همواره به مجلس رسول خدا {{صل}} می‌فرستاد و پس از بازگشتشان، جهت بازگو کردن [[سخنان پیامبر]]، آنها را به [[سخن گفتن]] وامی‌داشت. [[فاطمه]] {{س}} به [[آموختن]] علم و دانش به این پایه علاقه نشان می‌داد و در [[تربیت]] فرزندانش نیز در سطحی بسیار بالا به همین نحو اهتمام می‌ورزید و با وجود کارهای فراوان خانه، [[علوم]] و معارفی را که کسب کرده بود به [[زنان]] [[مسلمان]] می‌آموخت.

تلاش پیگیر و خستگی‌ناپذیر زهرای [[اطهر]] {{س}} در راستای کسب دانش و معارف و گسترش آن، وی را در شمار یکی از بزرگترین [[راویان حدیث]] و حاملان [[سنّت]] [[پاک]] رسول خدا {{صل}} قرار داد<ref>راوی بودن حضرت زهرا {{س}} در راستای کسب دانش عادی نبوده است. (مصحح)</ref>، تا آنجا که کتاب [[ارزشمند]] و با [[عظمت]] [[زهرا]] که فوق‌العاده بدان [[فخر]] و [[مباهات]] می‌کرد به نام «[[مصحف فاطمه]]» شکل گرفت. و به فرزندان معصومش منتقل گردید و یکی پس از دیگری آن را به [[ارث]] بردند که در بیان [[میراث]] گرانبهای آن مخدّره در این زمینه به تفصیل سخن خواهیم گفت.

دو خطبه‌ای<ref>خطبه‌های حضرت را در بیان رخدادهای زندگی آن مخدّره یادآور خواهیم شد.</ref> که [[حضرت]] پس از [[وفات]] [[نبیّ اکرم]] {{صل}} یکی در جمع [[صحابه]] در [[مسجد پیامبر]] و دیگری را در خانه خویش ایراد فرمود [[بهترین]] دلیل بر عظمت کتاب یاد شده و بلندای [[اندیشه]] و [[کمال علمی]] آن [[حضرت]] است. این [[خطبه‌ها]] تصویری تحسین‌برانگیز از ژرفای اندیشه آن بانوی دو [[جهان]] و اصالت اندیشه و گسترش [[فرهنگ]] و [[معارف]] و [[قدرت]] بیان وی ارائه داده و پیش‌گویی‌های آن حضرت را در مورد گرفتاری‌هایی که [[امّت اسلام]] در پی [[انحراف]] [[خلافت]] و [[رهبری]] از مسیر اصلی خود، با آن دست به گریبان می‌شد، محقّق ساخت. آن‌چه یادآوری شد افزون بر [[مقام]] رفیع ادبی آن حضرت و [[جهاد]] و مبارزه‌اش در راه خداست.

[[فاطمه زهرا]] {{س}} درشمار [[اهل]] بیتی بود که از [[خدا]] [[پروا]] پیشه کردند و [[خداوند]] به آنان [[علم]] و [[دانش]] آموخت- چنان‌که [[قرآن]] بدین معنا تصریح فرموده است- و این‌گونه است که خداوند [[فاطمه]] را با بهره‌مندی از [[علوم]] و معارف، از دیگران متمایز ساخت و فاطمه نام گرفت و چون نظیری برایش وجود نداشت، [[بتول]] نامیده شد<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۳ (کتاب)|پیشوایان هدایت]] ج۳ ص ۴۱.</ref>.

== [[شخصیت]] [[علمی]] و ادبی زهرا {{س}}‌==

با اینکه [[فاطمه زهرا]] {{س}} در هیجده سالگی به [[شهادت]] رسید، به [[گواهی]] [[تاریخ]]، آن مخدّره نیز مانند سایر [[معصومان]] {{عم}} به نحو گسترده‌ای به تدوین و گردآوری موضوعات مربوط به اصول و مبانی [[دین مبین اسلام]]، [[همت]] گمارده است. در دیدارهایی که آن بانوی بزرگ با [[زنان]] [[مسلمان]] داشت، کلیه پرسش‌های آنان را پاسخگو بود، روایاتی که عموما از آن بزرگوار رسیده، حاکی از شخصیت علمی و ادبی آن [[حضرت]] است و شاید نقل نمونه‌هایی ادبی که [[تاریخ‌نگاران]] در خصوص خطابه‌های آن حضرت بدان پرداخته‌اند به روشنی بیانگر جنبه‌های ادبی بسیار برجسته‌ای که آن بزرگوار در این سخنرانی‌ها به کار برده، باشد.

در این راستا دو [[خطبه]] از دخت [[نبیّ اکرم]] {{صل}} نقل شده که نخستین [[خطابه]] را پس از [[رحلت پیامبر اکرم]] {{صل}} در جمع زنان و دیگری را در جمع شخصیت‌های [[مهاجر]] و [[انصار]] ایراد فرموده است<ref>تاریخ الادب العربی (فی ضوء المنهج الاسلامی)، ص۲۵۷.</ref>. دکتر بستانی با تشریح این متن [[زیبا]] و [[هنری]] می‌گوید: «این خطبه با [[ستایش]] [[خدای متعال]] آغاز شده است، دقیقا به‌سان همان شیوه‌ای که نبیّ اکرم {{صل}} آن را بنا نهاد و [[امام علی]] {{ع}} به تشریح آن پرداخت، از این‌رو، فاطمه زهرا {{س}} از یک‌سو در سخنان خود از شیوه خطابه [[پیامبر]] و امام علی {{ع}} بهره جسته و از سویی خود، جنبه‌های هنری ویژه‌ای را ارائه داده است.

پس از آشنایی با [[شخصیت]] ادبی زهرای أطهر {{س}} در [[نثر]]، به نقل نمونه‌ای از [[ادبیات]] شعری آن بزرگوار می‌پردازیم:

آن‌گاه که [[پیکر مطهر]] [[نبیّ اکرم]] {{صل}} به [[خاک]] سپرده شد، [[فاطمه زهرا]] {{س}} رو به [[انس بن مالک]] کرده و فرمود: انس! چگونه دلتان [[راضی]] شد، بر چهره [[مبارک]] [[رسول خدا]] {{صل}} خاک بریزید.

پس از [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} [[زمین]] اسفناک و [[اندوهگین]] است و سخت بر خود می‌لرزد در [[غم]] جانسوز از دست دادن [[پیامبر اسلام]] باید [[شرق]] و [[غرب]] [[گیتی]] بگریند و [[قبایل]] [[مضر]] و یمان، سزاوارند در این مصیبت [[اشک]] بریزند.

آن‌کس که خاک [[پاک]] [[قبر]] [[رسول خدا]] {{صل}} را ببوید، سزاوار است تا پایان [[عمر]]، هیچ‌گونه بوی [[خوشی]] نبوید<ref>{{متن حدیث|قُلْ لِلْمُغَيَّبِ تَحْتَ أَطْبَاقِ الثَّرَى‌ إِنْ كُنْتَ تَسْمَعُ صَرْخَتِي وَ نِدَائِيَا

از [[محمد بن مفضل]] منقول است که گفت: از [[امام صادق]] {{صل}} شنیدم می‌فرمود: [[فاطمه]] {{س}} به [[مسجد رسول خدا]] آمد و در کنار ستونی ایستاد و با این اشعار رسول خدا {{صل}} را مخاطب ساخت.

== منابع ==

== پانویس ==