پرش به محتوا

کارکردهای نبوت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
 
خط ۹: خط ۹:
'''کارکردهای [[نبوت]]''' به معنای فواید و آثار مترتب بر [[نبوت]] [[پیامبران]] است.
'''کارکردهای [[نبوت]]''' به معنای فواید و آثار مترتب بر [[نبوت]] [[پیامبران]] است.


== کارکردهای [[نبوت]] از دیدگاه [[خواجه نصیر طوسی]]==
== کارکردهای [[نبوت]] از دیدگاه [[خواجه نصیر طوسی]] ==
* [[خواجه نصیرالدین طوسی]]، ۹ وجه از وجوه [[حسن]] [[بعثت]] را در [[کتاب]] [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] ذکر کرده است:
* [[خواجه نصیرالدین طوسی]]، ۹ وجه از وجوه [[حسن]] [[بعثت]] را در [[کتاب]] [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] ذکر کرده است:
# [[عقل]]، در حوزه مسائلی که خود بر [[درک]] آن تواناست، از سوی [[وحی]] [[تأیید]] و تقویت می‌شود و در حوزه‌ای که راهی به آن ندارد، [[معارف]] لازم به [[انسان]] ارائه می‌‌گردد.  
# [[عقل]]، در حوزه مسائلی که خود بر [[درک]] آن تواناست، از سوی [[وحی]] [[تأیید]] و تقویت می‌شود و در حوزه‌ای که راهی به آن ندارد، [[معارف]] لازم به [[انسان]] ارائه می‌‌گردد.  
خط ۱۵: خط ۱۵:
# [[عقل]]، از [[درک]] [[حسن و قبح]] گروهی از [[افعال]] [[ناتوان]] و [[نیازمند]] [[وحی]] است.
# [[عقل]]، از [[درک]] [[حسن و قبح]] گروهی از [[افعال]] [[ناتوان]] و [[نیازمند]] [[وحی]] است.
# [[عقل]] به‌ [[تنهایی]] نمی‌تواند از سود یا زیان بسیاری از امور "مانند خوراکی و دارو" [[آگاه]] شود.
# [[عقل]] به‌ [[تنهایی]] نمی‌تواند از سود یا زیان بسیاری از امور "مانند خوراکی و دارو" [[آگاه]] شود.
#رفع نیاز [[بشر]] به [[قوانین]] اصلاح‌ کنند؛ [[روابط اجتماعی]]
# رفع نیاز [[بشر]] به [[قوانین]] اصلاح‌ کنند؛ [[روابط اجتماعی]]
# [[شکوفایی]] استعدادهای [[علمی]]
# [[شکوفایی]] استعدادهای [[علمی]]
# [[آموزش]] صنایع و [[فنون]]
# [[آموزش]] صنایع و [[فنون]]
# [[تعلیم]] [[حکمت عملی]] "[[اخلاق]] و [[سیاست]]"
# [[تعلیم]] [[حکمت عملی]] "[[اخلاق]] و [[سیاست]]"
# [[تعلیم]] [[واجبات]] و [[محرمات]] [[شرعی]] <ref>[[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]، [[آموزش کلام اسلامی ج۲ (کتاب)|آموزش کلام اسلامی، ج۲]]، ج۲، ص ۱۶.</ref>.
# [[تعلیم]] [[واجبات]] و [[محرمات]] [[شرعی]] <ref>[[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]، [[آموزش کلام اسلامی ج۲ (کتاب)|آموزش کلام اسلامی، ج۲]]، ج۲، ص ۱۶.</ref>.
*وجه اول و پنجم و هشتم پس از تکمیل و بازسازی به‌ صورت دلایلی بر [[ضرورت]] [[بعثت|بعثت پیامبران]] ارائه شده‌اند. و وجه چهارم و هفتم از فواید و اهداف اصلی و ذاتی [[بعثت پیامبران]] نیستند.
* وجه اول و پنجم و هشتم پس از تکمیل و بازسازی به‌ صورت دلایلی بر [[ضرورت]] [[بعثت|بعثت پیامبران]] ارائه شده‌اند. و وجه چهارم و هفتم از فواید و اهداف اصلی و ذاتی [[بعثت پیامبران]] نیستند.


==مهم‌ترین فواید [[بعثت پیامبران]]==
== مهم‌ترین فواید [[بعثت پیامبران]] ==
#ارائه عمیق‌ترین [[اندیشه‌ها]] در باب [[شناخت]] [[آفریدگار]]:بسیارى از مطالب هست که [[عقل انسان]]، توانایى [[درک]] آنها را دارد ولى یا نیاز به [[گذشت]] زمان و تجارب فراوان دارد و یا در اثر اهتمام افراد به امور مادى و [[غلبه]] گرایشهاى حیوانى بر ایشان مورد [[غفلت]] و فراموشى قرار مى‌گیرد و یا در اثر بدآموزیها و [[تبلیغات سوء]]، بر توده هاى [[مردم]]، [[پنهان]] مى‌ماند. چنین مطالبى نیز به‌وسیله [[انبیاء]]، بیان مى‌گردد و با تذکرات و یادآوریهاى پى در پى، از فراموش شدن کلى آنها جلوگیرى بعمل مى‌آید و با آموزشهاى صحیح و منطقى، جلوى مغالطات و بدآموزی‌ها گرفته مى‌شود. از اینجا نکته نامیده شدن [[انبیاء]] به "مذکر" و "نذیر" و نامیده شدن [[قرآن کریم]] به "ذِکر" و "[[تذکره]]" روشن مى‌گردد. [[امیرمؤمنان]]{{ع}} در [[مقام]] بیان حکمت‌هاى [[بعثت]] [[انبیاء]] مى‌فرماید: "خداى [[متعال]]، [[پیامبران]] خود را پى در پى فرستاد تا وفادارى به [[پیمان]] [[فطرت]] را از [[مردم]] بخواهند، و نعمت‌هاى فراموش شده را به یادشان آورند، و با [[تبلیغ]] و بیان حقایق، [[حجت]] را برایشان تمام کنند"<ref>{{متن حدیث|لِیَسْتَأدُوهم میثاقَ فِطْرَته، و یُذکِّروهم مَنْسِىَّ نِعْمتِه، و یَحتجّوا عَلَیْهم بِالتّبلیغ}}</ref><ref> محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید</ref>.
# ارائه عمیق‌ترین [[اندیشه‌ها]] در باب [[شناخت]] [[آفریدگار]]:بسیارى از مطالب هست که [[عقل انسان]]، توانایى [[درک]] آنها را دارد ولى یا نیاز به [[گذشت]] زمان و تجارب فراوان دارد و یا در اثر اهتمام افراد به امور مادى و [[غلبه]] گرایشهاى حیوانى بر ایشان مورد [[غفلت]] و فراموشى قرار مى‌گیرد و یا در اثر بدآموزیها و [[تبلیغات سوء]]، بر توده هاى [[مردم]]، [[پنهان]] مى‌ماند. چنین مطالبى نیز به‌وسیله [[انبیاء]]، بیان مى‌گردد و با تذکرات و یادآوریهاى پى در پى، از فراموش شدن کلى آنها جلوگیرى بعمل مى‌آید و با آموزشهاى صحیح و منطقى، جلوى مغالطات و بدآموزی‌ها گرفته مى‌شود. از اینجا نکته نامیده شدن [[انبیاء]] به "مذکر" و "نذیر" و نامیده شدن [[قرآن کریم]] به "ذِکر" و "[[تذکره]]" روشن مى‌گردد. [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در [[مقام]] بیان حکمت‌هاى [[بعثت]] [[انبیاء]] مى‌فرماید: "خداى [[متعال]]، [[پیامبران]] خود را پى در پى فرستاد تا وفادارى به [[پیمان]] [[فطرت]] را از [[مردم]] بخواهند، و نعمت‌هاى فراموش شده را به یادشان آورند، و با [[تبلیغ]] و بیان حقایق، [[حجت]] را برایشان تمام کنند"<ref>{{متن حدیث|لِیَسْتَأدُوهم میثاقَ فِطْرَته، و یُذکِّروهم مَنْسِىَّ نِعْمتِه، و یَحتجّوا عَلَیْهم بِالتّبلیغ}}</ref><ref> محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید</ref>.
# ارائه معارفی ژرف درباره [[حقیقت انسان]]
# ارائه معارفی ژرف درباره [[حقیقت انسان]]
# عرضه آموزه‌های بلند درباره [[جهان هستی]]
# عرضه آموزه‌های بلند درباره [[جهان هستی]]
خط ۳۱: خط ۳۱:
# بسط [[عدالت اجتماعی]] و [[رهبری سیاسی]] و [[اجتماعی]] <ref>[[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]، [[آموزش کلام اسلامی ج۲ (کتاب)|آموزش کلام اسلامی، ج۲]]، ج۲، ص ۱۷ و ۱۸.</ref>: یکى دیگر از [[برکات]] وجود [[انبیاء]] در میان [[مردم]] این است که در صورت فراهم بودن شرایط لازم، رهبرى اجتماعى و سیاسى و قضائى [[مردم]] را به عهده مى‌گیرند. و بدیهى است که [[رهبر معصوم]]، یکى از بزرگترین نعمت‌هاى الهى براى [[جامعه]] مى‌باشد و به‌وسیله او جلو بسیارى از نابسامانیهاى اجتماعى گرفته مى‌شود و [[جامعه]] از [[اختلاف]] و پراکندگى و کجروى [[نجات]] مى‌یابد و به سوى کمال مطلوب رهبرى مى‌گردد<ref> محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید</ref>.
# بسط [[عدالت اجتماعی]] و [[رهبری سیاسی]] و [[اجتماعی]] <ref>[[محمد سعیدی مهر|سعیدی مهر، محمد]]، [[آموزش کلام اسلامی ج۲ (کتاب)|آموزش کلام اسلامی، ج۲]]، ج۲، ص ۱۷ و ۱۸.</ref>: یکى دیگر از [[برکات]] وجود [[انبیاء]] در میان [[مردم]] این است که در صورت فراهم بودن شرایط لازم، رهبرى اجتماعى و سیاسى و قضائى [[مردم]] را به عهده مى‌گیرند. و بدیهى است که [[رهبر معصوم]]، یکى از بزرگترین نعمت‌هاى الهى براى [[جامعه]] مى‌باشد و به‌وسیله او جلو بسیارى از نابسامانیهاى اجتماعى گرفته مى‌شود و [[جامعه]] از [[اختلاف]] و پراکندگى و کجروى [[نجات]] مى‌یابد و به سوى کمال مطلوب رهبرى مى‌گردد<ref> محمد تقی مصباح یزدی، آموزش عقاید</ref>.


==[[دلیل]] [[نیازمندی]] به [[نبوت]]==
== [[دلیل]] [[نیازمندی]] به [[نبوت]] ==
*اگر قبول کنیم [[زندگی]] [[بشر]] با مردنش در این [[دنیا]] پایان نمی‌پذیرد و نشئه دیگری وجود دارد، بدون [[شک]] [[علم]] و [[عقل]] [[بشر]] برای [[تحقیق]] در مسائل [[آخرت]] و تشخیص [[منافع]] و مضراتش کافی نیست. حتی اصل وجود چنین جهانی نه [[صد]] درصد قابل‌ [[اثبات]] است و نه [[صد]] درصد قابل [[نفی]]. لذا نیاز به [[انبیا]] در مسائل [[اخروی]] جای بحثی ندارد. اما علاوه بر این، [[قرآن]]، مسئله [[زندگی دنیا]] را هم از نظر [[هدف]] [[انبیا]] مطرح می‌کند: {{متن قرآن|...لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط}} و در جاهای دیگر "[[شناخت خداوند]]" را هم ذکر می‌کند. پس [[قرآن]]، وجود [[پیامبران]] را برای [[برقراری عدالت]] لازم و ضروری می‌داند. از نظر [[علمی]] و مطالعات [[اجتماعی]] چنین ضرورتی هست.
* اگر قبول کنیم [[زندگی]] [[بشر]] با مردنش در این [[دنیا]] پایان نمی‌پذیرد و نشئه دیگری وجود دارد، بدون [[شک]] [[علم]] و [[عقل]] [[بشر]] برای [[تحقیق]] در مسائل [[آخرت]] و تشخیص [[منافع]] و مضراتش کافی نیست. حتی اصل وجود چنین جهانی نه [[صد]] درصد قابل‌ [[اثبات]] است و نه [[صد]] درصد قابل [[نفی]]. لذا نیاز به [[انبیا]] در مسائل [[اخروی]] جای بحثی ندارد. اما علاوه بر این، [[قرآن]]، مسئله [[زندگی دنیا]] را هم از نظر [[هدف]] [[انبیا]] مطرح می‌کند: {{متن قرآن|...لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط}} و در جاهای دیگر "[[شناخت خداوند]]" را هم ذکر می‌کند. پس [[قرآن]]، وجود [[پیامبران]] را برای [[برقراری عدالت]] لازم و ضروری می‌داند. از نظر [[علمی]] و مطالعات [[اجتماعی]] چنین ضرورتی هست.
* [[بشر]] به‌ [[حکم]] [[غریزه]] [[اجبار]] ندارد زندگی‌اش [[اجتماعی]] باشد برخلاف حیوان‌های [[اجتماعی]] که از طرف خود [[خلقت]] و [[طبیعت]]، مسخر و مجبورند که [[اجتماعی]] [[زندگی]] کنند، یعنی لزومی نیست وظیفه‌اش را با [[تعلیم و تربیت]] یاد بگیرد بلکه راه خودش را اجباراً می‌داند <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی، ج۲]]، ص ۷۰-۷۲.</ref>. اما این [[نقص]] در [[بشر]] هست و به او این [[غریزه]] داده نشده است. آن وقت [[بشر]] به موجب همین [[اختیار]]، امکان [[تخلف]] از [[وظیفه]]، همیشه برایش هست و دنبال هدف‌های خودش می‌رود و نه دنبال [[مصلحت]] [[اجتماع]]، برخلاف حیوان [[اجتماعی]]. [[بشر]] نیاز دارد به یک [[هدایت]] و [[رهبری]] که او را به‌سوی [[مصالح]] اجتماعی‌اش [[هدایت]] و [[رهبری]] کند و [[نیازمند]] است به یک [[قوه]] [[حاکم]] بر وجودش که او را به دنبال [[مصالح اجتماعی]] بفرستد که همان [[ایمان]] باشد. <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی، ج۲]]، ص ۷۳ و ۷۴.</ref>.
* [[بشر]] به‌ [[حکم]] [[غریزه]] [[اجبار]] ندارد زندگی‌اش [[اجتماعی]] باشد برخلاف حیوان‌های [[اجتماعی]] که از طرف خود [[خلقت]] و [[طبیعت]]، مسخر و مجبورند که [[اجتماعی]] [[زندگی]] کنند، یعنی لزومی نیست وظیفه‌اش را با [[تعلیم و تربیت]] یاد بگیرد بلکه راه خودش را اجباراً می‌داند <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی، ج۲]]، ص ۷۰-۷۲.</ref>. اما این [[نقص]] در [[بشر]] هست و به او این [[غریزه]] داده نشده است. آن وقت [[بشر]] به موجب همین [[اختیار]]، امکان [[تخلف]] از [[وظیفه]]، همیشه برایش هست و دنبال هدف‌های خودش می‌رود و نه دنبال [[مصلحت]] [[اجتماع]]، برخلاف حیوان [[اجتماعی]]. [[بشر]] نیاز دارد به یک [[هدایت]] و [[رهبری]] که او را به‌سوی [[مصالح]] اجتماعی‌اش [[هدایت]] و [[رهبری]] کند و [[نیازمند]] است به یک [[قوه]] [[حاکم]] بر وجودش که او را به دنبال [[مصالح اجتماعی]] بفرستد که همان [[ایمان]] باشد. <ref>[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی، ج۲]]، ص ۷۳ و ۷۴.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش