حی (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

# حیات خدا تام و کامل است، چون [[خواب]] ندارد که نمونه [[مرگ]] است: {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست که او را چرت و خواب فرا نمی‌گیرد» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref>؛ ولی حیات دیگران با عروض خواب، کمال خود را از دست می‌دهد و ناقص می‌شود.<ref>نثر طوبی، ج ۱، ص۲۰۷.</ref> اقتران «[[حیّ]]» و «[[قیوم]]» در برخی از [[آیات]] ـ مانند [[آیه]] یاد شده و آیه {{متن قرآن|اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ}}<ref>«خداوند است که هیچ خدایی جز آن زنده پایدار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref> ـ می‌نمایاند که قیومیت خدا نسبت به موجودات فقط در تأثیر نیست؛ بلکه همراه حیات و مستلزم [[علم]] و [[قدرت]] است،<ref>المیزان، ج ۳، ص۶.</ref> چنان‌که این اقتران در آیه {{متن قرآن|وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ وَقَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا}}<ref>«چهره‌ها در برابر (خداوند) زنده بسیار پایدار فروتن می‌شود و هر کس (بار) ستمی بر دوش دارد نومید می‌گردد» سوره طه، آیه ۱۱۱.</ref> از آن روست که آیه یاد شده درباره [[احیاء]] [[مردگان]] است بی‌قیومیت و حیات خدا شدنی نیست.<ref>المیزان، ج ۱۴، ص۲۱۲.</ref> برخی از [[مفسران]] با نگاه به [[حصر]] در آیه {{متن قرآن|هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«اوست که زنده است، هیچ خدایی جز او نیست، از این روی او را در حالی که دین خویش را برای او ناب می‌دارید بخوانید؛ سپاس خداوند پروردگار جهانیان را» سوره غافر، آیه ۶۵.</ref> گفته‌اند: مفهوم آیه است که چیزی جز خدا زنده نیست؛ ولی از آنجا که در نظر وی موجودات دیگر نیز زنده هستند، افزوده است: مراد از «[[حی]]» در آیه یاد شده زنده‌ای است که هرگز نمی‌میرد و بدین ترتیب، [[حصر]] را توجیه کرده است،؛ چراکه تنها زنده‌ای که نمی‌میرد، خداست؛<ref>التفسیر الکبیر، ج ۹، ص۵۳۰.</ref> لیکن با توجه به اینکه [[حیات]] دیگر موجودات همانند وجود و دیگر [[کمالات]] وجودی‌شان، در حیات و وجود و کمالات [[خدا]] فانی است، می‌توان بی‌توجیه یاد شده گفت که {{متن قرآن|الْحَيُّ}} منحصر در خداست،<ref>شرح الاسماء، ص۶۳۹.</ref> همان‌گونه که {{متن قرآن|الْحَقُّ}}: {{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ}}<ref>«به زودی نشانه‌های خویش را در گستره‌های بیرون و پیکره‌های درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟» سوره فصلت، آیه ۵۳.</ref>.<ref>[[محمود برازنده|برازنده، محمود]]، [[حی - برازنده (مقاله)|مقاله «حی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۱، ص۴۷۷-۴۷۹.</ref>